Plaga kleszczy w Polsce 2024 – czym to grozi?

Plaga kleszczy w Polsce 2024 – gdzie najwięcej kleszczy w Polsce?

Kleszcze stanowią stałe zagrożenie zdrowia publicznego ze względu na możliwość transmisji groźnych drobnoustrojów chorobotwórczych, ale w ostatnim czasie liczba pajęczaków jest szczególnie alarmująca. Wzmożone występowanie kleszczy w Polsce potwierdza wiele różnych instytucji, m.in. Kuratorium Oświaty w Krakowie^[1]. 

To właśnie w województwie małopolskim mapa kleszczy w Polsce dostępna na stronie ciemnastronawiosny.pl wskazuje jedną z najwyższych liczb zgłoszeń pajęczaków^[2]. Bardzo dużo jest ich też w okolicach Warszawy, Łodzi czy Szczecina. 

Należy pamiętać, że chociaż aktywność kleszczy w Polsce jest największa w parkach czy lasach, to coraz częściej kłębowiska można znaleźć także w miastach, chociażby na przyosiedlowych placach zabaw. Kiedy ryzyko jest największe?

Od kiedy są kleszcze w Polsce stanowią zagrożenie?

Kiedy wiadomo już, gdzie najwięcej kleszczy w Polsce występuje w ostatnim czasie, warto sprawdzić, kiedy można się ich spodziewać. Susze i niskie temperatury to warunki niesprzyjające pajęczakom, jednak postępujące ocieplenie klimatu sprawia, że sezon ich aktywności się wydłuża. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Jarocinie podaje, że występowanie kleszczy w Polsce rozpoczyna się, gdy temperatura gleby osiągnie 5-7 °C^[3]. Jako że zimy są coraz łagodniejsze, trwa to średnio od marca aż do końca listopada.

Nie byłoby w tym nic złego, gdyby pajęczaki te nie były wektorami, czyli organizmami przenoszącymi różne drobnoustroje chorobotwórcze. Plaga kleszczy w Polsce stanowi więc bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia, a w skrajnych przypadkach – nawet życia człowieka.

Jakie są choroby przenoszone przez kleszcze w Polsce?

Mapa kleszczy w Polsce pokazuje, że ryzyko chorób odkleszczowych dotyczy wszystkich Polaków, nie tylko mieszkańców wsi i małych, zielonych miasteczek. Pierwszym krokiem w skutecznej profilaktyce jest natomiast świadomość zagrożeń. Warto wiedzieć więc, że jak na razie ukąszenie zakażonego pajęczaka kończy się głównie boreliozą lub kleszczowym zapaleniem mózgu.

Pierwsza z wymienionych chorób jest wywołana przez bakterie i objawia się charakterystycznym  rumieniem lub wysypką w miejscu ukłucia. Brak odpowiedniej interwencji lekarskiej grozi rozwinięciem się stanu zapalnego stawów, układu nerwowego czy krążenia. Druga to choroba wirusowa, którą początkowo można pomylić z grypą, a w niektórych przypadkach kończy się groźnym zapaleniem mózgu i szeregiem powikłań (jak m.in. niedowłady, zaburzenia psychiczne czy behawioralne). Dodatkowo, nie ma na nią lekarstwa. Więcej szczegółów w: borelioza a kleszczowe zapalenie mózgu

Jako że dużo zgłoszeń i ukąszeń odnotowuje się na terenie województwa małopolskiego, częstym pytaniem jest gdzie zbadać kleszcza w Krakowie. Niestety, żadna Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w tym regionie nie przeprowadza testów pod kątem obecności patogenów w organizmach pajęczaków. Robią to tylko niektóre laboratoria komercyjne^[4].

Jako że nie każde ukąszenie kleszcza zakażonego krętkami borelii prowadzi do boreliozy, a zakażenia wirusem KZM nie da się uniknąć poprzez szybkie wyciągnięcie pajęczaka ze skóry, ważniejsze od badań jest przestrzeganie zasad profilaktyki. Jakie są najbardziej sprawdzone sposoby na choroby przenoszone przez kleszcze w Polsce?

Jak zapobiegać chorobom odkleszczowym?

Zapobieganie ukąszeń kleszczy, które są bezpośrednią przyczyną chorób, jest kluczowe. W przypadku KZM jest dodatkowo możliwość zaszczepienia się. To najlepsze rozwiązanie dla osób, które z różnych względów (np. zawodowych czy hobbystycznych) dużo przebywają w miejscach, gdzie aktywność kleszczy w Polsce jest największa i łatwiej mogą ulec pokąsaniu.

Ochrona przed ukąszeniami

Plaga kleszczy w Polsce oznacza konieczność wzmożonej ochrony przed ukąszeniami. Długi, zakrywający ciało ubiór, uniemożliwia pajęczakom wkłucie się w skórę. Dobrze jest, kiedy odzież jest w jasnym, jednolitym kolorze – wówczas łatwiej zauważyć i strącić intruza, zanim ten wbije się w ciało.

Dodatkowym środkiem ochrony są repelenty. To substancje o działaniu drażniącym i odstraszającym kleszcze, dzięki którym można utrzymać pajęczaki z dala od siebie.

Więcej informacji o sposobach profilaktyki KZM i boreliozy można przeczytać tutaj: jak zapobiegać ukąszeniom kleszczy?

Szczepienia ochronne

Wzmożone występowanie kleszczy w Polsce, które mogą być wektorami KZM, powinno zachęcać do szczepień ochronnych. Wszystkie preparaty dostępne w TropicalMed są podawane w schemacie trzydawkowym, a wytworzenie przeciwciał trwa 2-3 tygodnie od podania drugiego zastrzyku. 

Mając na względzie od kiedy są kleszcze w Polsce i ile czasu potrzeba na wytworzenie odporności po szczepieniu, wizytę w TropicalMed warto zaplanować z odpowiednim wyprzedzeniem, najlepiej w okolicach grudnia. 

Nasz przystępny cenowo pakiet „Kleszczowe zapalenie mózgu” pozwala sporo zaoszczędzić na pełnym cyklu, dzięki czemu ochrona przed groźną chorobą neurologiczną nie oznacza konieczności wydania fortuny. Sprawdź cennik i zapisz się na wizytę za pośrednictwem wygodnego systemu online.

Serdecznie zapraszamy!