Gujana szczepienia podróżnych – gdzie i kiedy je wykonać?

Uwaga! Ten artykuł dotyczy Gujany. Aby sprawdzić zalecenia dla Gujany Francuskiej, kliknij tutaj.

Gujana szczepienia obowiązkowe czy tylko zalecane?

Gujana wakacje to cel niejednego turysty szukającego miejsca z dostępem do rozległych, dziewiczych plaż i jednocześnie z możliwością odbycia wycieczki do lasów tropikalnych. W planowaniu wyjazdu, prócz docelowych miejsc i atrakcji, trzeba uwzględnić kwestię szczepień.

Czy potrzebujesz szczepionek dla Gujany na COVID-19: obecnie wszystkie obostrzenia związane z COVID-19 zostały zniesione, a więc nie ma obowiązku przedstawiania aktualnych szczepień.

Turyści przyjeżdżający do Gujany z krajów o wysokim stopniu transmisji żółtej febry (są to państwa Afryki oraz Ameryki Środkowej i Południowej) muszą przedstawić dowód zaszczepienia przeciw żółtej febrze. Jest to również wymagane, jeśli podróżni wyjeżdżają z Polski czy innego kraju nieendemicznego, ale w drodze do Gujany mają przystanek w Brazylii czy Angoli, a więc w kraju z wysokim ryzykiem zakażenia.

Jednakże Gujana jest państwem, gdzie żółta febra jest szeroko rozpowszechniona. A zatem w każdym przypadku przyjazdu do Gujany, warto mieć za sobą szczepienie przeciw tej chorobie.

W TropicalMed szczepimy preparatem podawanym podskórnie w jednej dawce (339 zł). Jednocześnie oferujemy możliwość wyrobienia żółtej książeczki (45 zł) 

Jakie szczepienia zaleca się podróżującym do Gujany?

Najlepiej na 6-8 tygodni przed podróżą warto odwiedzić TropicalMed. Niebezpieczeństwo zarażenia się chorobami zakaźnymi jest tu dość wysokie, a dostęp do opieki medycznej – znacznie utrudniony. Do kraju Gujana szczepienia ochronne to najlepsza profilaktyka pozwalająca spędzić urlop bezpiecznie i przywieźć z niego tylko dobre wspomnienia.

W Gujanie występują choroby, których nie ma w Polsce ani w wielu innych krajach Europy – malaria, denga czy dur brzuszny. Oznacza to, że przeciętny turysta nie jest na nie uodporniony, a zmęczenie po podróży i zmiana klimatu dodatkowo osłabia organizm.

Poniższa tabela przedstawia, na jakie choroby warto przyjąć szczepienia przed podróżą do Gujany, w zależności od charakteru wycieczki.

Pamiętaj, że każde szczepienie w TropicalMed poprzedza konsultacja medyczna (70 zł). W trakcie jej trwania lekarz eliminuje ewentualne przeciwwskazania co do szczepień i ustala indywidualny plan immunizacji.

W dalszej części artykułu omówimy, jak można zarazić się powyższymi chorobami, do czego mogą one prowadzić i jakie są konkretne działania profilaktyczne. 

Denga

Na terenie Gujany występuje wirus Dengi przenoszony przez komary na skutek wkłucia się w skórę człowieka. Objawy pojawiające się po około tygodniu przypominają grypę. Choroba może przybrać postać łagodną (ból oczu, mięśni, kości oraz wysypka), a jeśli pojawią się krwawienia wewnętrzne i zewnętrzne, charakterystyczne dla gorączek krwotocznych, mówi się o dendze krwotocznej.

Ostatni znaczący wzrost zachorowań zaobserwowano w sierpniu 2023 r. W ciągu tygodnia odnotowywano średnio 80 nowych przypadków dengi^[1].

Nie istnieje specyficzny sposób leczenia dengi. Należy więc pamiętać o stosowaniu środków profilaktycznych: używaniu repelentów odstraszających komary i korzystaniu z moskitier. Najskuteczniejszą ochronę przed zachorowaniem i ciężkim przebiegiem dengi daje szczepienie.

TropicalMed jest pierwszą przychodnią w Polsce, w której można zaszczepić się przeciw dendze.

Osobom, którym marzy się Gujana szczepienia są podawane podskórnie w schemacie dwudawkowym (1049 zł/dawka). Dzięki temu organizm zyskuje ochronę nawet na 4,5 roku. 

Dur brzuszny

Pałeczki duru brzusznego najczęściej przenoszące się brudnymi rękami wywołują ostrą infekcję zakaźną – dur brzuszny. Zarazić można się spożywając skażone jedzenie i pijąc zanieczyszczoną wodę oraz nie przestrzegając podstawowych środków higieny (np. niemycie rąk po wyjściu z toalety). Wskutek tego istnieje duże ryzyko – szczególnie poza większymi miastami Gujany – zarażenia się durem brzusznym.

Choroba daje o sobie znać najczęściej po 10-14 dniach, objawiając się narastającą gorączką, zaparciami i wzdęciami. Kolejnymi następstwami choroby są powiększenie śledziony i uszkodzenie wątroby; może również dojść do zakrzepowego zapalenia żył czy najbardziej niebezpiecznego zapalenia opon-mózgowo-rdzeniowych i mózgu.

10% chorych, u których nie zostało podjęte leczenie, umiera. Ryzyko zarażenia się durem brzusznym w Gujanie jest duże, a odpowiednia pomoc medyczna może nie dotrzeć na czas.

Aby zapobiec chorobie, warto poddać się immunizacji doustnym preparatem (299 zł/dawka) podawanym w 3 dawkach w schemacie: dzień 1, 3, 5 albo jednodawkowym preparatem wstrzykiwanym domięśniowo (299 zł). Obok szczepienia należy pamiętać o przestrzeganiu zasad higieny i pić wodę tylko z pewnych źródeł.

WZW A

Do wirusowego zapalenia wątroby typu A może dojść na skutek spożycia skażonej wody lub umytych w niej owoców i warzyw oraz przedostawanie się brudu z rąk przez jamę ustną do organizmu (np. w wyniku częstego dotykania twarzy nieumytymi dłońmi). Droga transmisji jest więc podobna jak w przypadku duru brzusznego.

Gorączka, brak apetytu oraz wymioty pojawiają się w okresie 2-7 tygodni od zakażenia. 20% chorych cierpi na żółtaczkę (zażółcenie skóry)^[2], a jednym z najgroźniejszych powikłań jest ostra niewydolność wątroby.

Do działań profilaktycznych należy częste mycie rąk (szczególnie po skorzystaniu z toalety), picie tylko przegotowanej bądź butelkowanej wody i mycie w niej warzyw i owoców. Dopełnieniem profilaktyki powinno być szczepienie ochronne.

Szczepienia na WZW A obejmują podanie dwudawkowego preparatu w cenie 259-289 zł/dawka.

Gujana szczepienia skojarzone: alternatywą jest trzydawkowa, skojarzona szczepionka podawana domięśniowo (399 zł/dawka), która dodatkowo chroni przed WZW B na okres 5-10 lat.

WZW B

Wirusowe Zapalenie Wątroby typu B głównie przenosi się drogą płciową lub na skutek niehigienicznie wykonywanych zastrzyków bądź tatuaży. Zakażeniu może towarzyszyć żółtaczka, wymioty i ból brzucha, choć wielu zakażonych nie ma żadnych objawów. Mimo to, choroba dokonuje spustoszeń w organizmie prowadząc do marskości wątroby lub nowotworu.

Człowiek zakażony wirusem HBV (wywołującym WZW B) zazwyczaj nosi go w sobie już do końca życia.

Aby ochronić swoje zdrowie, warto przyjąć szczepienie wspomnianym już preparatem skojarzonym. Pacjent ma do wyboru również preparat wyłącznie na WZW B w cenie od 139 do 169 zł za dawkę. Pozostałe zasady profilaktyki obejmują m.in. minimalizowanie liczby partnerów seksualnych oraz stosowanie środków ochrony podczas stosunków.

Meningokoki

O inwazyjnej chorobie meningokokowej mówi się jako o jednej z najgroźniejszych dla zdrowia, a nawet życia. Wydające się być niepozornymi bakterie rozprzestrzeniają się drogą kropelkową i na skutek bezpośredniego kontaktu z osobą chorą lub nosicielem. Nietrudno więc o zarażenie w miejscach publicznych i zbiorowego zakwaterowania.

Początkowo objawy zakażenia meningokokami mogą przypominać przeziębienie, jednak w wielu przypadkach dolegliwości, takie jak gorączka, ból głowy i stawów, wymioty, sztywność karku, światłowstręt, nasilają się nawet w przeciągu kilku godzin. Jeśli istnieje podejrzenie inwazyjnej choroby meningokokowej, należy natychmiast zgłosić się do szpitala. Meningokoki mogą bowiem spowodować uszkodzenia nerek, upośledzenie słuchu, a nawet doprowadzić do zgonu.

Do kraju Gujana szczepienia podawane domięśniowo chronią przed meningokokom ACWY (podawane w 1 dawce dla dorosłych, w cenie 279 zł/dawka) oraz meningokami B (podawane w 2-3 dawkach w cenie 449 zł/dawka). Dzięki temu zyskuje się ochronę na co najmniej kilka lat.

Wścieklizna

Gujana wakacje to nierzadko wyprawy na łono natury, gdzie łatwo zetknąć się z chorymi zwierzętami, które mogą przenosić wściekliznę: w tej kwestii szczególnie niebezpieczne są występujące tam nietoperze.

Na skutek ugryzienia, zadrapania, a nawet polizania^[3] przez chore zwierzę, do organizmu ludzkiego dostaje się wirus wywołujący wściekliznę. Okres inkubacji może trwać od 3 do 8 tygodni, a nawet dłużej. Co więcej, początkowe symptomy przypominają grypę i mijają kolejne tygodnie, nim pojawią się charakterystyczne dla wścieklizny objawy – światłowstręt czy porażenie mięśni. Wówczas jest już za późno na pomoc – niemal zawsze wścieklizna kończy się śmiercią.

Zakażony może zostać uratowany poddając się szczepieniu natychmiast po kontakcie z chorym zwierzęciem. W kraju Gujana szczepienia poekspozycyjne mogą być niedostępne. Aby zapobiec zachorowaniu, należy poddać się immunizacji jeszcze w Polsce.

W TropicalMed dysponujemy preparatem (399 zł/dawka) podawanym domięśniowo lub podskórnie w liczbie dawek od 2 do 4. Jeśli zaszczepiony przyjmie dawkę przypominającą po roku od szczepienia pierwotnego, może liczyć na 10 lat ochrony.

Gujana szczepienia rutynowe

Liczba przypadków zachorowań na odrę zwiększa się na całym świecie, również w Gujanie. Wobec tego wyjeżdżający powinni upewnić się co do bycia na bieżąco z rutynowym szczepieniem odra-świnka-różyczka.

Immunizacja skojarzoną szczepionką na te 3 choroby odbywa się w Polsce zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych do 19. roku życia, jednak dopiero od 1991 r. Osoby urodzone wcześniej powinny uzupełnić immunizację drugą dawką lub przyjąć pełną ochronę w formie 2 pojedynczych dawek. Dostępny w TropicalMed preparat (199 zł/dawka) wstrzykiwany jest podskórnie lub domięśniowo i chroni organizm przez co najmniej 2 lata.

Błonica, tężec i krztusiec to kolejny przypadek, gdzie przed 3 chorobami chroni jedna skojarzona szczepionka. Immunizacja również dokonywana jest w dzieciństwie (według Programu Szczepień Ochronnych), jednak nie jest dożywotnia. Ok. 29. roku życia warto powtórzyć szczepienie, aby utrzymać odporność organizmu.

Z całej trójki szczególnie niebezpieczny w podróży wydaje się tężec, gdyż podczas wycieczki (szczególnie do gujańskiej dżungli) nietrudno o skaleczenie czy zadrapanie. Wówczas do rany mogą dostać się laseczki tężca, wywołując niebezpieczną chorobę.

Szczepionki podawane są domięśniowo. Immunizację należy uzupełniać co 10 lat. Szczepienie na błonicę i tężec preparatem 2w1 wiąże się z kosztem 179 zł za dawkę preparatu. Szczepionka 3w1 dodatkowo chroniąca przed krztuścem kosztuje 229 zł, a preparat 4w1, który dodatkowo chroni przed polio, to koszt 239 zł.

Czy w Gujanie występuje malaria i inne choroby bez możliwości szczepień?

Jeśli mowa o chorobach przenoszonych przez komary, nie sposób nie wspomnieć o groźnej malarii. Gujana jest obciążona ryzykiem zachorowania na całym jej obszarze, choć przypadki zakażeń są rzadsze okolicach większych miast^[4]. 

Malarię nietrudno pomylić z grypą, choć objawy pojawiają się stopniowo po upływie 10-12 dni od zakażenia. Charakterystyczna jest napadowa gorączka, która powtarza się co 2-3 dni. Prócz tego, choremu mogą towarzyszyć duszności, wymioty, suchy kaszel. Po upływie kilku dni nierzadko dochodzi do rozwoju niedokrwistości i/lub powiększenia śledziony.

Inne choroby przenoszone przez komary występujące w Gujanie to chikungunya i zika. Chociaż z reguły nie są groźne, to mogą doprowadzić do intensywnego i przewlekłego bólu stawów (chikungunya) oraz wad wrodzonych u dziecka urodzonych przez zakażoną matkę (zika).

Ryzyko zarażenia jest realne, dlatego podróżni powinni zadbać o dobre repelenty i moskitiery oraz nosić ubrania osłaniające jak największy obszar ciała, jeśli tylko jest to możliwe. Nie istnieje szczepionka na malarię ani chikungunyę dopuszczona do ogólnego użytku. Prócz wskazanych działań profilaktycznych, warto zatroszczyć się o leki przeciwmalaryczne, które może przepisać lekarz medycyny podróży w TropicalMed.

Gujana bezpieczeństwo – jak wygląda ta kwestia?

Podróżujący do Gujany powinni mieć świadomość wysokiego ryzyka przestępczości: zdarzają się tu napady i kradzieże kieszonkowe. Nie zaleca się samotnego przemieszczania po opustoszałych miejscach – przestępcy zazwyczaj są skupieni w kilkuosobowych grupach. Dobrze też unikać dużych skupisk ludzi.

Portal gov.pl przestrzega, aby w czasie pobytu w Gujanie cały czas być świadomym swojego otoczenia, zamykać okna i drzwi mieszkania i samochodu. W kraju Gujana bezpieczeństwo wzmacnia pozostawienie cennych przedmiotów, biżuterii i oryginałów dokumentów w sejfie w hotelu. Potrzebną gotówkę i kopie dokumentów należy przechowywać w saszetce ukrytej w niewidocznym miejscu przy ciele.

Aby w razie wystąpienia niebezpieczeństwa w Gujanie otrzymać niezbędną pomoc, zaleca się rejestrację w systemie Odyseusz jeszcze przed wyjazdem.

W kwestii transportu publicznego najbezpieczniej jest korzystać z taksówek. Dostępne busy często są przeciążone i w złym stanie technicznym. Co więcej, nierzadko dochodzi do wypadków z ich udziałem.

Gujana wakacje: o czym jeszcze warto pamiętać?

Popularną destynacją w Gujanie jest wyprawa do dżungli amazońskiej. Mimo możliwości doświadczenia niezwykłej przygody pośród zieleni, warto pamiętać o zagrożeniach zdrowotnych. W liście rzeczy do zabrania na taką wyprawę, powinny się znaleźć m.in. krem na słońce, płyn do dezynfekcji rąk, filtry lub środki chemiczne do uzdatniania wody oraz kompletna apteczka. Dokładnych zaleceń i cennych wskazówek przed podróżą udzieli lekarz w TropicalMed.

Poniżej przedstawiamy informacje, o których warto wiedzieć przed wyjazdem do Gujany.

Postaw na bezpieczną podróż do Gujany i pobyt w tym kraju: przygotuj się z TropicalMed. W naszych przychodniach otrzymasz jasne i konkretne zalecenia, indywidualny plan szczepień oraz dopasowane działania profilaktyczne. Nasz wykwalifikowany personel profesjonalnie zajmie się Tobą i Twoją podróżą.

Serdecznie zapraszamy do TropicalMed!

FAQ - często zadawane pytania

Czy do Gujany potrzebne są szczepienia?

Podróżni przybywający z krajów o wysokim ryzyku zakażenia żółtą gorączką zobowiązani są do przedstawiania dowodu zaszczepienia przeciw tej chorobie. Pozostałe szczepienia są wysoce zalecane, choć nieobowiązkowe.

Jakie szczepienia przed wyjazdem do Gujany?

Zaleca się, aby udający się do Gujany przyjęli szczepienia na dengę, WZW A i B, wściekliznę, meningokoki oraz dur brzuszny. Przyjeżdżający z państw o wysokiej transmisji wirusa żółtej febry muszą przedstawić dowód szczepienia na tę chorobę.

Gdzie można w Krakowie zaszczepić się do Gujany?

Szczepienia Gujana Kraków wykonuje ośrodek zdrowia TropicalMed pod adresem: Wrocławska 53D, 30-011 Kraków.

Czy trzeba przygotować się przed wizytą?

Do przychodni wystarczy zabrać ze sobą dokument tożsamości oraz książeczkę zdrowia, a także dokładny plan wyjazdu. Ze względu na przyjęcie szczepienie na dur brzuszny, godzinę przed wizytą (oraz godzinę po niej) nie należy niczego jeść ani pić.