Gorączka Q – co to za choroba i jak jej uniknąć?

Co wywołuje gorączkę Q i jak można się zarazić?

Gorączka Q u zwierząt może przenieść się także na człowieka, przez co nazywamy ją zoonozą. Przyczyną choroby jest bakteria Coxiella burnetii, która dzięki dużej odporności na czynniki fizyczne i chemiczne, może przeżyć poza organizmem żywiciela przez naprawdę długi czas. 

Gorączka Q u bydła, owiec, kóz oraz rzadziej psów i kotów jest przenoszona na człowieka przez około 30 gatunków kleszczy^[1]. Można się też zarazić bez ich „pomocy”, np. poprzez:

• wdychanie skażonego aerozolu,
• wypicie niepasteryzowanego mleka od zakażonego zwierzęcia,
• kontakt uszkodzonego naskórka lub błony śluzowej z moczem, kałem, płynem owodniowym czy łożyskiem zakażonego zwierzęcia.

Kiedy znana jest już przyczyna choroby i możliwe skutki infekcji, warto sprawdzić, jak objawia się gorączka Q u ludzi i zwierząt.

Gorączka Q objawy – jak przebiega zakażenie?

Kiedy bakteriom C. burnetii uda się przedostać z organizmu zwierzęcia do człowieka, potrzeba około 2-3 tygodni na namnożenie – to tzw. okres wylęgania/inkubacji. Gorączka Q u ludzi może być bezobjawowa lub łagodna (około 50% przypadków)|https://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2024/infections-diseases/q-fever} albo przybrać postać ostrej infekcji. Jakie są jej oznaki?

Gorączka Q objawy:

• wysoka gorączka,
• bóle mięśniowe,
• silny ból głowy,
• światłowstręt,
• utrata wagi,
• nocne poty,
• zmęczenie.

Warto wiedzieć, że gorączka Q u zwierząt może mieć utajoną formę, a objawy takie jak gorączka, wysięk z oczu i nosa, zapalenie płuc, wymion czy stawów, pojawiają się dopiero przy obniżeniu odporności. U zainfekowanych, brzemiennych zwierząt często dochodzi do przedwczesnego porodu lub poronienia. 

Jakie są możliwe powikłania gorączki Q?

{reference|W niektórych przypadkach (u około 1% chorych)|https://www.ecdc.europa.eu/en/q-fever/facts} choroba przybiera formę przewlekłą, co skutkuje zapaleniem wsierdzia, płuc, wątroby albo kości i szpiku.

Bardzo groźna jest też infekcja w ciąży, obarczona ryzykiem poronienia, przedwczesnego porodu czy niskiej masy urodzeniowej dziecka.

Kiedy znany jest już przebieg i możliwe skutki zakażenia, warto dowiedzieć się nieco o diagnozie i leczeniu. Jak sprawdzić, czy masz gorączkę Q oraz jak ją zwalczyć?

Gorączka Q leczenie i diagnoza – jak pomóc choremu?

{warning|W przypadku podejrzenia choroby, jaką jest gorączka Q leczenie musi być skonsultowane ze specjalistą. Kuracja powinna być bowiem dostosowana do potrzeb i indywidualnych predyspozycji zdrowotnych pacjenta (m.in. alergii). Informacje na niniejszej stronie mają charakter informacyjny i ogólny – nie mogą zastąpić spersonalizowanej porady lekarskiej.}

Objawy choroby są dość niespecyficzne i można je przypasować do wielu innych schorzeń. Jak sprawdzić, czy masz gorączkę Q? Nie tylko za pomocą przesłanek klinicznych, ale i laboratoryjnych – trzeba wykonać badanie krwi. Kiedy testy wykażą infekcję, niezbędna jest antybiotykoterapia.

Według CDC, w zwalczaniu bakterii C. burnetii najlepiej sprawdza się doksycyklina. Bezobjawowe albo łagodne przypadki nie wymagają jednak żadnych medykamentów. W przypadku ciężkich zakażeń gorączką Q leczenie chirurgiczne może być konieczne. Służy wówczas usunięciu zakażonych tkanek czy naprawieniu zmian w zastawkach serca.

O profilaktyce – jak zapobiegać gorączce Q?

Możliwa gorączka Q u bydła sprawia, że kluczowe jest utrzymanie jak najwyższego poziomu higieny w pomieszczeniach, gdzie przetrzymywane są zwierzęta. W ten sposób minimalizujemy ryzyko zakażenia drogą powietrzną. Pasteryzowanie mleka zapobiega natomiast infekcji drogą pokarmową.  

{trivia|Gorączka Q szczepionka|Immunizacja jest dostępna tylko dla bydła i kóz. Coxevac to preparat podawany podskórnie w okolicę szyi, dający zwierzętom od 9 miesięcy do roku odporności.}

Z racji tego, że gorączka Q u ludzi występuje też w wyniku ukąszenia zakażonego kleszcza, trzeba minimalizować ryzyko wkłuć. Służą temu specjalne środki odstraszające (sprawdź: repelenty) oraz szczelna odzież w jasnym, jednolitym kolorze. Takie ubarwienie pomaga wypatrzyć pajęczaka na ubraniu i strącić go zanim zdąży ugryźć, a długie rękawy i nogawki utrudniają mu dostęp do skóry.

Wiadomo już, jak zapobiegać gorączce Q. Okazuje się, że nie jest to jedyna choroba odkleszczowa zagrażająca człowiekowi. Jakie środki ochrony można podjąć, by spokojnie pracować/wypoczywać na łonie natury?

Jak zapobiegać innym chorobom odkleszczowym?

Ochrona przed ukąszeniami to podstawa profilaktyki wszystkich chorób odkleszczowych. W większości przypadków to jedyne zabezpieczenie, bo nie ma w Polsce dostępnych szczepień ochronnych. Od każdej reguły jest jednak wyjątek.

Chociaż na chorobę, jaką jest gorączka Q szczepionka dla ludzi nie jest dostępna, to na kleszczowe zapalenie mózgu można (i warto) się uodpornić. TropicalMed oferuje przystępny cenowo pakiet, dzięki któremu łączny koszt szczepienia (trzydawkowego) to tylko {bundle|kleszczowe-zapalenie-mozgu|price} zł (sprawdź cennik).

Kleszczowe zapalenie mózgu jest wywołane przez wirusy, więc nie może być zwalczane antybiotykiem. Brak specyficznego lekarstwa oznacza gorsze rokowania w razie ostrej infekcji. Aby temu zapobiegać, warto zgłosić się na wizytę szczepienną. 

Serdecznie zapraszamy!