Półpasiec: co warto wiedzieć o chorobie i szczepieniach?

Półpasiec co to za choroba i czy półpasiec jest zaraźliwy?

Półpasiec to choroba zakaźna, która jest następstwem zakażenia ospą wietrzną. Obie infekcje są bowiem wywołane przez ten sam patogen, czyli wirus ospy wietrznej i półpaśca (Varicella-zoster virus). Można się nim zarazić w wyniku kontaktu z nosicielem lub osobą cierpiącą na jedną lub drugą chorobę, jednak sposób rozprzestrzeniania się drobnoustrojów chorobotwórczych nieco się różni.

Ospa wietrzna a półpasiec [drogi transmisji]:

• ospa roznosi się głównie drogą kropelkową i przez kontakt z przedmiotami skażonymi wydzielinami górnych dróg oddechowych nosiciela;
• czynnikiem zakaźnym półpaśca jest płyn z pęcherzy wysypkowych – bezpośredni kontakt z chorym lub rzeczami zanieczyszczonymi tą substancją grożą infekcją pierwotną, czyli ospą wietrzną.

Osoby zastanawiające się, czy półpasiec jest zaraźliwy, muszą wiedzieć, że zawsze jest to infekcja wtórna, poprzedzona ospą wietrzną. Osoba cierpiąca na półpasiec jest zdecydowanie mniejszym zagrożeniem pod kątem rozprzestrzeniania drobnoustrojów chorobotwórczych niż chory na ospę wietrzną.

Ospa wietrzna a półpasiec: nawet bezobjawowe lub łagodne przebycie ospy wietrznej nie wyklucza pojawienia się półpaśca przy najbliższym spadku odporności. Jako że na infekcję pierwotną (ospę) łapie się zazwyczaj tylko raz w życiu, z infekcją wtórną (półpaścem) jest podobnie. Powtórne zakażenia są dość rzadkie.

Podczas tzw. latencji, czyli okresu uśpienia w zwojach nerwowych gospodarza, wirus nie jest groźny. Problem pojawia się, gdy drobnoustroje się „budzą” – wówczas pojawiają się objawy półpaśca. Jakie? 

Półpasiec objawy i powikłania – jak przebiega choroba?

Pierwszym krokiem w skutecznej profilaktyce choroby jest świadomość zagrożenia, dlatego warto zapoznać się z przebiegiem infekcji wywołanej przez wirusa ospy wietrznej i półpaśca. O tym, jak rozpoznać infekcję pierwotną, można znaleźć tutaj (ospa wietrzna), natomiast informacje o półpaścu znajdują się poniżej.

Pierwsze objawy półpaśca: na kilka dni przed pojawieniem się wysypki na skórze, chory może odczuwać swędzenie lub mrowienie w miejscach, gdzie się rozwija. Bywa, że towarzyszą jej inne symptomy. Jakie?

Półpasiec objawy:

• podwyższona temperatura ciała,
• ból głowy,
• złe samopoczucie,
• problemy żołądkowe. 

Jak wygląda półpasiec: kiedy pierwsze objawy półpaśca miną, pojawia się charakterystyczna, bolesna, pęcherzykowa wysypka. Występuje ona po jednej stronie ciała/twarzy, ponieważ zazwyczaj obejmuje jeden lub dwa dematomy (obszar skóry unerwiany przez dany nerw rdzeniowy). W rozpoznaniu, jak wygląda półpasiec, mogą pomóc fotografie wykonane u pacjentów (sprawdź: półpasiec zdjęcia). Wysypka utrzymuje się zazwyczaj od 7 do 14 dni, a dopóki się nie zastrupi, osoba jest w stanie zarażać innych.

Powikłania po półpaścu: najczęstszym następstwem choroby (występującym u około połowy pacjentów powyżej 60. roku życia) jest tzw. neuralgia półpaścowa. To intensywne nerwobóle, które mogą utrzymywać się latami, nawet kiedy charakteryzująca półpasiec wysypka dawno minęła. Ryzyko wystąpienia tego typu powikłań znacząco wzrasta po 40. roku życia. Wirus ospy wietrznej i półpaśca występuje w komórkach nerwowych człowieka, toteż rozprzestrzeniając się, może uszkadzać poszczególne struktury. Jakie?

Czym grozi półpasiec na twarzy?

Stopień nasilenia objawów i miejsce wystąpienia wysypki mogą być różne u poszczególnych pacjentów. Półpasiec na twarzy może wywoływać nadżerki na podniebieniu, dziąsłach czy języku, a także wpływać na oczy i uszy. To może skutkować utratą lub pogorszeniem wzroku/słuchu i jest jednym z niebezpieczniejszych powikłań pochorobowych.

Półpasiec uszny

Wirus „wędrując” z nerwu twarzowego do przedsionkowo-ślimakowego, może powodować jednostronne uszkodzenie/utratę słuchu oraz niedowład nerwu twarzowego, który nosi nazwę zespołu Ramsaya Hunta. Osoba chora na półpasiec uszny cierpi m.in. na zawroty głowy i szum w uszach, a jej twarz ma asymetryczny wygląd.

Półpasiec oczny

Półpasiec na twarzy może zaatakować cały zwój trójdzielny (nerw szczękowy, żuchwowy i oczny), wywołując m.in. intensywny ból oka, nadwrażliwość na światło i obrzęk powieki. To objawy prowadzące do zapalenie rogówki czy spojówek, a także uszkodzenia/utraty wzroku spowodowanej przez półpasiec oczny.

Półpasiec wysypka na ciele – gdzie jeszcze może wystąpić?

Poza twarzą, wysypka może pojawiać się w wielu różnych miejscach, takich jak np.:

• półpasiec na nodze,
• półpasiec na plecach,
• półpasiec na szyi i karku.
  

Jak wygląda półpasiec: charakterystyczne dla tej choroby jest występowanie skupiska pęcherzyków w jednym obszarze ciała – np. półpasiec na nodze, półpasiec na plecach, półpasiec na szyi. Odmiana rozsiana (uogólniona) jest bardzo rzadka; obejmuje szerszy obszar ciała, tj. trzy dermatomy lub więcej.

U chorego na półpasiec wysypka może wystąpić w groźniejszej postaci. Odmiana krwotoczna charakteryzuje się wylewami do skóry, natomiast zgorzelinowa – powstawaniem owrzodzeń. Im poważniejsza zmiana skórna, tym większe ryzyko powstania szpecącej blizny po półpaścu. Podsumowując...

Półpasiec leczenie, czyli jak pomaga się osobie chorej?

Kiedy dojdzie do reaktywacji uśpionego wirusa ospy wietrznej i półpaśca, stosuje się leki przeciwwirusowe. U osoby chorej na półpasiec leczenie polega na podaniu odpowiedniego środka, takiego jak np. acyklowir, walacyklowir lub famcyklowir. Zastosowane odpowiednio szybko, skracają i łagodzą infekcję.

Wysypka powstała w wyniku choroby bywa naprawdę bolesna, toteż częstym problemem jest to, jak złagodzić ból przy półpaścu. W takich przypadkach podaje się leki przeciwbólowe. Mokre okłady czy chłodne kąpiele pomagają uśmierzyć dokuczliwe swędzenie.

Obserwując niepokojące objawy, należy skontaktować się z lekarzem w celu ustalenia najlepszej metody leczenia. Zastanawianie się, czy półpasiec sam przejdzie odbiera szansę na szybką diagnozę i skuteczne zwalczanie choroby.

Aby nie musieć zastanawiać się, jak złagodzić ból przy półpaścu ani nie martwić się o możliwe powikłania pochorobowe, warto przestrzegać zasad profilaktyki. Aby móc się do nich stosować, trzeba jednak najpierw je poznać.

Jak wygląda profilaktyka półpaśca?

Aby zapobiec wniknięciu wirusa do swojego organizmu, należy zachować bezpieczną odległość od zainfekowanych osób. Przydatne są też środki ochrony osobistej (maseczki, rękawiczki) podczas opieki nad chorym. Czynnikiem zwiększających prawdopodobieństwo zachorowania na ospę jest ekspozycja na wirusa. „Wyzwalaczami” półpaśca uśpionego w organizmie człowieka są natomiast:

• stres – na który podatni są szczególnie dorośli,
• przewlekłe choroby i przyjmowanie leków – ich ryzyko także rośnie wraz z wiekiem.

Jak widać, ospa jest bardziej chorobą wieku dziecięcego, natomiast prawdopodobieństwo wystąpienia półpaśca wzrasta wraz z wiekiem. Jako że nie zawsze da się unikać stresu i w stu procentach dbać o odporność, a na choroby współistniejące też nie ma się większego wpływu, warto rozważyć szczepienie na półpasiec lub ospę (infekcję pierwotną).

Komu zaleca się szczepienie na półpasiec, a komu na ospę wietrzną?

Najlepszą sposobem na ochronę przed wirusem ospy wietrznej i półpaśca jest immunizacja. Można w tym przypadku rozważyć dwie opcje:

• Szczepienie na ospę (Varilrix) – dla osób, które ukończyły 9. miesiąc życia i nigdy nie zetknęły się z tą chorobą; zapobiega zakażeniu, a co za tym idzie, minimalizuje ryzyko wystąpienia półpaśca.
• Szczepienie na półpasiec (Shingrix) – dla dorosłych od 50. roku życia (lub 18+ w grupie ryzyka), którzy przebyli infekcję, ale chcą zapobiegać reaktywacji wirusa i rozwinięciu się półpaśca.

We wspomnianej grupie ryzyka znajdują się też osoby po przeszczepach, z nowotworami złośliwymi czy będące nosicielami wirusa HIV. Aby dowiedzieć się więcej o poszczególnych szczepionkach, wystarczy kliknąć odpowiedni odnośnik.

Kiedy pojawił się Shingrix w Polsce i gdzie można się zaszczepić?

Na terenie UE zarejestrowano szczepionkę na półpasiec. Shingrix w Polsce pojawił się w 2023 roku i jest już dostępny w klinikach TropicalMed.

Preparat Shingrix dla dorosłych (głównie seniorów) zapobiega reaktywacji wirusa u osób, które miały styczność z wirusem ospy wietrznej i półpaśca. W konsekwencji zmniejsza się ryzyko wystąpienia wyniszczających powikłań po chorobie – są na to narażeni szczególnie dorośli i seniorzy (> 65 r.ż.), toteż Shingrix w Polsce zaleca się szczególnie w grupach ryzyka. Według szacunków CDC, u ⅓ osób, które przechorowały ospę w dzieciństwie, wystąpi półpasiec.

Szczepionka jest podawana domięśniowo w schemacie dwudawkowym (miesiąc 0-2). To optymalny sposób zaaplikowania preparatu, jednak możliwe jest zastosowanie cyklu elastycznego, który uwzględnia podanie drugiej dawki w odstępie wynoszącym od 2 do 6 miesięcy.

Organizm potrzebuje około miesiąca (licząc od ostatniego zastrzyku) na wytworzenie ochronnej ilości przeciwciał. Według ChPL (Charakterystyki Produktu Leczniczego), odporność utrzymuje się około 6 lat, chociaż według PZH (Państwowego Zakładu Higieny), można mówić o ponad 10-letniej ochronie przed półpaścem po szczepieniu. Ile kosztuje immunizacja w TropicalMed i jakie korzyści (poza zdrowotnymi) to daje?

Szczepionka na półpasiec cena – ile kosztuje Shingrix w TropicalMed?

Szczepionka na półpasiec w Polsce nie jest obowiązkowa, więc zakup i dostarczenie preparatu do punktu szczepień leży w obowiązku zainteresowanego immunizacją. To dość czasochłonne i uciążliwe, dlatego lepiej zgłosić się do TropicalMed, gdzie wszystkim zajmuje się wykwalifikowany personel.

Shingrix szczepionka cena a dostępność: Shingrix w Polsce kosztuje mniej lub więcej, w zależności od marży w danej aptece. Należy pamiętać, że bardzo niewiele punktów w całym kraju ma preparat na stanie. Dostępność preparatu można sprawdzić np. w wyszukiwarkach takich jak gdziepolek czy ktomalek.

TropicalMed to miejsce, w którym można uodpornić się nie tylko na ospę, ale i na półpasiec. Wystawienie recepty oraz podanie preparatu (po kwalifikacji) następuje w jednym miejscu i bez kolejek, co pozwala zaoszczędzić mnóstwo czasu. Ile to kosztuje?

Całkowity koszt immunizacji to nie tylko szczepionka na półpasiec cena. Stawki są zazwyczaj podawane za pojedynczą dawkę, a do pełnego uodpornienia potrzeba dwóch zastrzyków. Dodatkowo, każdą wizytę rozpoczyna dokładna kwalifikacja lekarska, która ma na celu wykluczenie ewentualnych przeciwwskazań i zapewnienie maksimum bezpieczeństwa pacjentowi:

• kwalifikacja lekarska –  70 zł;
• Shingrix szczepionka cena – 939 zł/dawka

Immunizacja zapewnia ochronę przed reaktywacją wirusa ospy wietrznej i półpaśca w organizmie. W TropicalMed przebiega sprawnie i jest wykonywana przez wykwalifikowany personel medyczny. Półpasiec jest nie tylko dokuczliwą chorobą, ale także grozi poważnymi powikłaniami. Warto więc rozważyć szczepienia na ospę wietrzną lub na półpasiec. Można się na nie zapisać za pomocą wygodnego systemu rejestracji online.

Serdecznie zapraszamy!

FAQ - często zadawane pytania

Ile razy w życiu można mieć półpasiec?

Wprawdzie półpasiec przechodzi się zazwyczaj tylko raz, jednak zdarzają się przypadki kilkukrotnego zachorowania. Są one bardzo rzadkie, jednak mogą wystąpić także u osób, których układ immunologiczny jest w pełni sprawny.

Czy jest szczepionka na półpasiec?

Szczepionka na półpasiec Shingrix jest dostępna w Polsce od 2023 roku. O ile w aptekach mogą wystąpić trudności z zakupem preparatu, o tyle w TropicalMed nie ma problemów z dostępnością szczepionki.

Czy szczepienie na ospę chroni przed półpaścem?

Szczepienie na ospę chroni przed pierwotną infekcją wirusem ospy wietrznej i półpaśca, a w konsekwencji – przed jego reaktywacją w organizmie i wystąpieniem półpaśca. Immunizacja jest zatem zalecana wszystkim, którzy nie przebyli ospy.

Jak uchronić się przed zakażeniem półpaścem?

Aby chronić się przed półpaścem, warto rozważyć szczepienie na ospę, które zapobiega pierwotnej infekcji. W przypadku przechorowania ospy (najczęściej w dzieciństwie) warto rozważyć szczepienie na półpasiec. Obu chorób można nabawić się poprzez kontakt z nosicielem wirusa, toteż warto unikać spotkań z takimi osobami.