Botswana – szczepienia i profilaktyka chorób

Jak zaplanować bezpieczną podróż do Botswany?

Botswana to kraj w południowej części Afryki, przyciągający przede wszystkim miłośników dzikiej natury (safari). Podróż do Botswany może być nie lada wyzwaniem dla przeciętnego turysty – lot trwa długo, a panujący tam klimat jest gorący i suchy (zupełnie inny niż w Polsce). Ponadto, czyhają tam choroby tropikalne takie jak dur brzuszny czy malaria. 

Poziom opieki medycznej w Botswanie odpowiada europejskim standardom tylko w stolicy (Gaborone) i największych ośrodkach turystycznych. Aby nie narażać swojego zdrowia podczas wakacji, przed wyjazdem należy skonsultować się z lekarzem medycyny podróży, który m.in. wydaje zalecenia na temat tego, co warto zabrać do apteczki podróżnej.

Wizytę w ośrodku należy zaplanować minimum 4-6 tygodni przed wylotem. Zapas czasu pozwala bezpiecznie (tj. po kwalifikacji i według schematu) wykonać niezbędne szczepienia do Botswany. Jakie?

Botswana – szczepienia obowiązkowe

Podróżując do Botswany bezpośrednio z Europy, nie ma obowiązku szczepienia. Sytuacja zmienia się w przypadku wcześniejszego pobytu (nawet tranzytu na lotnisku) w kraju zagrożonym transmisją żółtej febry. Każdy turysta, który ukończył 1. rok życia jest zobowiązany do posiadania dokumentu potwierdzającego immunizację (sprawdź szczegóły w: Międzynarodowa Książeczka Szczepień). Brak tzw. żółtej książeczki może skutkować przymusowym szczepieniem/kwarantanną lub odmową wjazdu do Botswany. 

Oferta bezpośrednich lotów Polska-Botswana jest ograniczona. Większość dostępnych kursów jest z przesiadkami, m.in. w Addis Abebie. To stolica Etiopii, która jest jednym z krajów zagrożonych żółtą febrą.

W Polsce jest dostępny tylko jeden preparat przeciwko żółtej febrze. To Stamaril – jednodawkowa szczepionka w formie zastrzyku, którą można stosować już od 9. miesiąca życia. Ważne, aby immunizację zaplanować minimum 10 dni przed wyjazdem. Po pierwsze, mniej więcej tyle trwa nabieranie odporności na żółtą febrę, a po drugie – tyle musi minąć, żeby certyfikat szczepienia nabrał ważności.

Więcej informacji o chorobie (transmisji przez komary, objawach i profilaktyce) pisaliśmy tutaj: szczepienia na żółtą febrę.

Jakie choroby w Botswanie? Szczepienia, które warto wykonać

Szczepienie na żółtą febrę jest w Botswanie obowiązkowe mimo braku zagrożenia transmisją tego wirusa. W przypadku pozostałych chorób szczepienie jest opcjonalne, jednak ze względu na bezpieczeństwo – bardzo zalecane. Warto chronić swoje zdrowie szczególnie w Botswanie, gdzie dostęp do opieki medycznej może być ograniczony. Wśród zaleceń lekarza medycyny podróży może znaleźć się:

Szczepienia na WZW

Wirusowe zapalenie wątroby przenosi się na różne sposoby, w zależności od patogenu, który je wywołuje.

WZW typu A można zarazić się drogą pokarmową i (dużo rzadziej) płciową. Wirus HAV rozprzestrzenia się szczególnie tam, gdzie panują gorsze warunki higieniczno-sanitarne. W Botswanie występuje endemicznie. Aby zapobiegać chorobie, zaleca się szczepienie na WZW A oraz m.in. zachowanie higieny, uzdatnianie wody do picia oraz unikanie niedogotowanych potraw.

WZW typu B to choroba przenoszona drogą krwi oraz płciową. Trudniej jest zarazić się wirusem HBV, jednak infekcja jest dużo poważniejsza. W Botswanie ryzyko zakażenia jest większe niż w Europie Środkowej. Profilaktyka obejmuje przede wszystkim szczepienia na WZW B (obowiązkowe w Polsce od 1994 roku) oraz bezpieczne praktyki seksualne – m.in. stosowanie prezerwatyw. 

Osoby urodzone przed 1994 roku nie były uodparniane w dzieciństwie, toteż mogą wybrać preparat skojarzony na oba typy WZW – Twinrix Adult.

Szczepienia na dur brzuszny

Dur brzuszny (inaczej tyfus) to jedna z tzw. chorób brudnych rąk. Bakterie, które ją wywołują, występują głównie w wodzie i żywności skażonej kałem nosiciela. Ważna jest więc m.in. higiena, odpowiednie przygotowanie posiłków (gotowanie, mycie, obieranie) i uzdatnianie wody do picia.

Choroba jest często bezobjawowa, co utrudnia zlokalizowanie nosiciela, a co za tym idzie – zachowanie ostrożności. Bardzo zalecane jest więc szczepienie na tyfus – po pierwsze, w Botswanie pałeczki duru brzusznego występują endemicznie. Po drugie: ze względu na brak tej choroby w Polsce, turyści mają zerową odporność na infekcję.

Szczepienia na wściekliznę

Wścieklizna to jedna z niebezpieczniejszych chorób – nieleczona kończy się śmiercią nawet w ciągu kilku dni. Sytuacja epidemiologiczna w Polsce jest zadowalająca – psy i dzikie zwierzęta są szczepione, a ludzie nie umierają w wyniku wścieklizny, gdyż w razie potrzeby są dostępne szczepionki i przeciwciała.

Inaczej jest w Botswanie. Według CDC, chore zwierzęta (których ugryzienie grozi infekcją) są spotykane powszechnie, a dostęp do opieki medycznej może być utrudniony. Aby zapobiegać niebezpiecznym sytuacjom, zaleca się profilaktyczne szczepienia na wściekliznę przed podróżą do Botswany.

Botswana – szczepienia rutynowe

Przed każdą podróżą zaleca się wykonanie/odświeżenie szczepień rutynowych, które chronią przed chorobami takimi jak:

• odra, świnka i różyczka – to szczepienie skojarzone MMR, które dopiero od 1991 roku jest stosowane w Polsce w schemacie dwudawkowym; warto uzupełnić swoją książeczkę szczepień przed wyjazdem do Botswany;
• błonica, tężec, krztusiec – to kolejna szczepionka wieloskładnikowa, która zapobiega trzem chorobom na raz; daje około 10-letnią ochronę, toteż niezbędna jest dawka przypominająca w odpowiednim czasie – szczególnie wtedy, gdy odporność wygasa przed wyjazdem do Afryki.
• ospa i grypa – tym chorobom zapobiegają dwie oddzielne szczepionki; warto je przyjąć przed wyjazdem do Botswany; badania dowodzą bowiem, że w suchym klimacie (np. w Botswanie) choroby przenoszone drogą kropelkową rozprzestrzeniają się szybciej.
• meningokoki – są transmitowane w taki sam sposób, jak ospa i grypa, toteż warto rozważyć szczepienie.

Pozostałe choroby w Botswanie

W apteczce podróżnej do Botswany nie może zabraknąć repelentów i leków przeciwmalarycznych. Występuje tam bowiem ryzyko transmisji malarii – regiony szczególnie zagrożone to

• jednostki administracyjne: Bobirwa, Ghanz, North-East;
• miasta Mahalapye, Serowe, Palapye, Tutume;
• Park Narodowy Chobe;
• okolice akwenów: Boteti, Ngami, Okavango.

Malaria występuje też, choć dużo rzadziej, w dystryktach: Kgatleng, Kweneng, Southern i Kgalagadi (na północy). O przebiegu tej choroby oraz sposobach zapobiegania infekcji pisaliśmy tutaj: profilaktyka malarii.

Należy pamiętać, że Botswana jest jednym z krajów najbardziej dotkniętych HIV i AIDS. Na wakacjach należy więc wystrzegać się niebezpiecznych praktyk seksualnych oraz zachować szczególną ostrożność w kontaktach z krwią. Szczegółów o sposobach zakażenia oraz środkach zapobiegawczych można szukać w tym artykule: „HIV i AIDS”. 

Na koniec warto wspomnieć o najpowszechniejszej dolegliwości na wakacjach, czyli biegunkach podróżnych. W Botswanie ryzyko jest o tyle większe, że warunki higieniczno-sanitarne są na gorszym poziomie. Warto więc zabrać ze sobą odpowiednie lekarstwa, filtry do wody oraz środki do dezynfekcji rąk.

Botswana – szczepienia i profilaktyka chorób w TropicalMed

TropicalMed to ośrodek medycyny podróży oraz punkt szczepień. Oznacza to, że nie tylko otrzymasz tu profesjonalną poradę lekarską, ale także wykonasz wszystkie niezbędne szczepienia do Botswany. Zaplanuj bezpieczne i szczęśliwe wakacje – zgłoś się do nas!