COVID-19 – co to za choroba i jak jej zapobiegać?

COVID-19 co to za choroba i jak się rozprzestrzenia?

COVID-19 co to: to skrót od nazwy choroby (coronavirus disease), która pojawiła się pod koniec 2019 roku i błyskawicznie rozprzestrzeniła się na świecie, powodując pandemię. Wirus SARS-CoV-2, który ją wywołuje, jest niezwykle zaraźliwy, szczególnie w nieuodpornionych populacjach.

Transmisja koronawirusa: patogeny rozprzestrzeniają się głównie drogą kropelkową – m.in. przez mówienie, oddychanie, kichanie czy kaszel. Każdy kontakt z nosicielem jest obarczony dużym ryzykiem zachorowania na COVID-19. Aerozol dróg oddechowych zakażonego może też osiadać na powierzchni przedmiotów (np. poręczach, klamkach), infekując kolejne osoby w sposób pośredni.

Jakie są objawy COVID-19, kiedy już dojdzie do zakażenia wirusem SARS-CoV-2?

COVID-19 objawy – jak rozpoznać zakażenie koronawirusem?

Pandemia COVID-19 pokazała, że choroba jest bardzo nieprzewidywalna – może wywołać zarówno bezobjawową lub skąpoobjawową infekcję dróg oddechowych, jak i zakażenie o ciężkim przebiegu, wymagające hospitalizacji i mogące skończyć się śmiercią pacjenta.

COVID-19 objawy:

• gorączka,
• suchy kaszel,
• ból gardła,
• duszności,
• ból mięśni i głowy,
• złe samopoczucie, osłabienie,
• utrata węchu i/lub smaku.

Zakażenie koronawirusem może prowadzić do tzw. wieloukładowego zespołu zapalnego, dotykającego dzieci (ang. PIMS/MIS-C) oraz dorosłych (MIS-A). Objawy COVID-19 obejmują wówczas wysoką gorączkę oraz symptomy związane z uszkodzeniem różnych narządów – np. nerek czy mięśnia sercowego.

Wymienione wyżej objawy zakażenia koronawirusem są charakterystyczne dla wielu infekcji dróg oddechowych, przez co trudno o trafną diagnozę na podstawie samych objawów. Czym różni się grypa a COVID-19 i czy da się rozpoznać poszczególne infekcje bez wykonywania badań?

Przeziębienie, grypa a COVID-19 – czym się różnią?

Podstawową różnicą pomiędzy infekcjami jest ich źródło. COVID-19 jest wywołany przez SARS-CoV-2, grypa przez wirusa grypy, a przyczyną przeziębienia mogą być różnego rodzaju patogeny (najczęściej rinowirusy). Dlatego kluczową rolę w diagnostyce odgrywają badania COVID-19.

Rozpoznanie choroby wyłącznie na podstawie objawów jest bardzo trudne, gdyż kaszel, gorączka czy zmęczenie mogą występować zarówno w przypadku zakażenia wirusem grypy, jak i SARS-CoV-2. Zaburzenia węchu/smaku czy duszności są jednak charakterystyczne dla COVID-19 i zdecydowanie rzadsze przy infekcjach o innym pochodzeniu.

Zgodnie ze złotą zasadą, że lepiej zapobiegać niż leczyć, warto zapoznać się z zasadami profilaktyki COVID-19.

Profilaktyka COVID-19 – kiedy koronawirus zniknie?

Istnieje wiele działań, które można podjąć, aby ograniczyć ryzyko zakażenia SARS-CoV-2. 

Po pierwsze, ważne jest przestrzeganie zasad higieny – regularne i dokładne mycie rąk wodą z mydłem lub używanie środków do dezynfekcji na bazie alkoholu (60-80%) może pomóc w eliminacji wirusa z powierzchni skóry. Należy również ograniczać nawyk dotykania się po twarzy, zwłaszcza w okolicach oczu, nosa i ust, gdyż są to właśnie drogi, którymi patogeny wnikją do organizmu człowieka.

Po drugie, konieczne jest zachowanie dystansu społecznego lub jeśli nie ma takiej możliwości – używanie maseczek ochronnych. To ważne szczególnie w zamkniętych przestrzeniach, gdzie transmisja wirusa jest znacznie łatwiejsza. Pomieszczenia, w których gromadzą się ludzie powinny być regularnie wietrzone.

Od 28 marca 2022 r. nie ma obowiązku noszenia maseczek; wyjątek stanowią placówki medyczne.

Kluczowym elementem zwalczania koronawirusa jest również skuteczna kampania szczepień. Immunizacja jest jednym z najlepszych narzędzi w walce z pandemią i odgrywa kluczową rolę w osiągnięciu odporności zbiorowiskowej. Dobrymi przykładami skuteczności tego rozwiązania jest wyeliminowanie błonicy i polio w Polsce – to choroby, które przed wprowadzeniem masowej immunizacji stanowiły poważny problem zdrowia publicznego.

Szczepionka COVID-19 – co warto o niej wiedzieć? 

Szczepionka COVID-19 jest dostępna w wielu różnych wariantach:

• preparaty mRNA (Comirnaty, Spikevax) – nie zawierają wirusa ani jego fragmentów, a informację genetyczną stymulującą organizm do samodzielnej produkcji antygenu;
• preparaty białkowe (Novavax, VidPrevtyn Beta) – jak sama nazwa wskazuje, zawierają tylko fragmenty (białka) wirusa, które organizm człowieka „uczy się” zwalczać;
• preparaty wektorowe (Jcovden, Vaxzevria) – zawierają modyfikowane, osłabione wirusy wraz z genem kodującym syntezę przeciwciał.

W zależności od rodzaju szczepionki, może być ona stosowana w różnych grupach wiekowych. Przykładowo, Comirnaty (BioNTech i Pfizer) można podawać pacjentom, którzy ukończyli 6. miesiąc życia, natomiast Jcovden (Johnson & Johnson) – dopiero od 18. roku życia.

Szczepienia na nowy wariant COVID-19

Nie ma co zastanawiać się, kiedy koronawirus zniknie, jeśli regularne szczepienia będą zaniedbywane. Ministerstwo Zdrowia zachęca do immunizacji poprzez refundacje. W tym roku finansowany przez NFZ będzie preparat białkowy Nuvaxovid (Novavax), zmodyfikowany tak, żeby uodparniać przed najnowszym podwariantem wirusa XBB1.5, zwanym krakenem.

Charakterystyczne dla koronawirusa jest szybka adaptacja. Ciągła aktualizacja składu szczepionek zapewnia skuteczną ochronę przed najnowszymi mutacjami. Stałe stosowanie tych samych preparatów doprowadziłoby do tego, że wirus przystosowałby się do "obchodzenia zabezpieczeń" w postaci szczepionki, a w konsekwencji – bez problemu zakażał nawet te osoby, które poddały się immunizacji.

Koronawirus grupa ryzyka – seniorzy, palacze i dzieci

Seniorzy mający istniejące schorzenia (tzw. współistniejące), takie jak choroby serca, cukrzyca czy zaburzenia układu odpornościowego, są najbardziej narażeni na ciężki przebieg choroby.

Według szacunków, wspomniany wcześniej PIMS (pediatric inflammatory multisystem syndrome) związany z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2, występuje u 1 na 3000 dzieci, toteż profilaktyka jest szczególnie ważna i w tej grupie.

Koronawirus grupa ryzyka bez względu na wiek: palenie tytoniu zwiększa ryzyko wystąpienia POChP (przewlekłej obturacyjnej choroby płuc). Dotychczasowe badania potwierdzają, że jest to jeden z czynników istotnie zwiększających ryzyko związane z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2. Więcej informacji w: szczepienia dla palaczy. Drugą grupą osób szczególnie wrażliwych na zakażenie są kobiety w ciąży. Aby chronić siebie i dziecko, warto rozważyć immunizację. Szczegóły w: szczepienia zalecane w ciąży.

Immunizacja jest bardzo ważna wśród reprezentantów tzw. grup ryzyka, jednak aby wyeliminować problem COVID-19, należy utrzymać wysoki poziom wyszczepienia populacji.

Aby dowiedzieć się więcej na temat profilaktyki COVID-19 i innych chorób zakaźnych, warto odwiedzić TropicalMed lub zarejestrować się na konsultację online. Nasi wykwalifikowani lekarze chętnie udzielą profesjonalnej konsultacji oraz wykonają dostępne szczepienia. 

Serdecznie zapraszamy!