Tularemia co to za choroba i skąd się bierze?
Tularemia (potocznie: gorączka zajęcza) to choroba zakaźna wywołana przez bakterie Francisella tularensis, zwane pałeczkami tularemii. Są one odporne na niskie temperatury i mogą przetrwać nawet kilka tygodni w wodzie, sianie, wilgotnej glebie czy padlinie zwierzęcej[1].
Tularemia choroba odzwierzęca
Tularemia to zoonoza, czyli choroba mogąca być przeniesiona ze zwierzęcia (np. królika, zająca, lisa czy wiewiórki) na człowieka. Wektorem, czyli organizmem odpowiedzialnym za „transfer” zarazków jest głównie kleszcz, rzadziej komar lub mucha.
Chociaż do zachorowania dochodzi najczęściej w wyniku ukąszenia owada/pajęczaka, to możliwe są też inne sposoby zakażenia. Są to:
- kontakt z tkankami zainfekowanych zwierząt (także martwych) lub jedzenie ich mięsa,
- wypicie wody zanieczyszczonej bakteriami,
- rzadko: wdychanie skażonych aerozoli.
Warte wspomnienia jest to, że tularemia u zwierząt może nie dawać żadnych wyraźnych oznak, przez co trudniej jest rozpoznać (i unikać) nosiciela zarazków.
Kiedy wiadomo już, co może być przyczyną infekcji, warto zastanowić się, jakie są objawy tularemii i kiedy się pojawiają.
Tularemia objawy u ludzi – jak rozpoznać chorobę?
Kilka, zazwyczaj 3-5 dni po wniknięciu bakterii do organizmu człowieka, pojawiają się pierwsze, niespecyficzne symptomy, takie jak ból głowy i mięśni, gorączka i dreszcze oraz zmęczenie/złe samopoczucie. O tym, co dzieje się dalej, w dużej mierze decyduje droga zakażenia.
Tularemia wrzodowo-gruczołowa
- owrzodzenie w miejscu wniknięcia bakterii
- powiększenie najbliższych węzłów chłonnych
Tego typu objawy pojawiają się zazwyczaj po ukąszeniu zainfekowanego owada/kleszcza albo po kontakcie z tkankami zakażonego zwierzęcia.
Tularemia w obrębie oczu
- nadwrażliwość na światło
- nadmierne łzawienie i pieczenie oczu
- obrzęk węzłów chłonnych na szyi lub za uszami
Oto jakie są objawy tularemii po kontakcie z materiałem zakaźnym i przeniesieniem go brudnymi rękami do błon śluzowych oka.
Tularemia ustno-gardłowa
- intensywny ból gardła
- zapalenie gardła lub migdałków
- obrzęk węzłów chłonnych na szyi lub za uszami
Jak sama nazwa wskazuje, ten rodzaj tularemii jest skutkiem zjedzenia skażonego mięsa lub wypicia wody zanieczyszczonej bakteriami.
Tularemia choroba płucna
- kaszel
- duszności
- ból/ucisk w klatce piersiowej
W przypadku choroby, jaką jest tularemia objawy u ludzi są opisane lepiej niż te u zwierząt, ze względu na ograniczone możliwości obserwacji przypadków klinicznych w dziczy. Napotykając osobnika w widocznym letargu i otępieniu, z zaburzoną koordynacją ruchową lub owrzodzeniami na ciele, warto ominąć go szerokim łukiem.
Kiedy wiadomo już, jak objawia choroba, warto zastanowić się, czy tularemia jest groźna i jakie są jej możliwe powikłania.
O skutkach zakażenia: jakie są powikłania tularemii?
Tularemia płucna może doprowadzić do rozwinięcia ARDS (ang. acute respiratory distress syndrome) czyli zespołu ostrej niewydolności oddechowej. Obecność bakterii w organizmie może wywołać groźną reakcję organizmu, jaką jest sepsa.
Podczas gdy tularemia u zwierząt kończy się zgonem w około 30% przypadków[2], to u ludzi śmiertelność jest raczej na niskim poziomie. Wyjątek stanowi zakażenie pałeczkami tularemii typu A1, które nieleczone prowadzą do zgonu około ¼ chorych. Znacznie powszechniejszy (przynajmniej w Polsce) jest jednak typ B.
Tularemia diagnostyka i leczenie – jak zwalcza się chorobę?
W przypadku podejrzenia choroby, jaką jest tularemia leczenie powinien ustalić lekarz. Kuracja powinna być dostosowana do potrzeb i indywidualnych predyspozycji zdrowotnych pacjenta (m.in. alergii). Informacje na niniejszej stronie mają charakter informacyjny i ogólny – nie mogą zastąpić spersonalizowanej porady lekarskiej.
W skutecznym zwalczaniu każdej choroby kluczową rolę odgrywa szybkie postawienie diagnozy oraz dopasowanie lekarstw zwalczających przyczyny i/lub skutki zakażenia. W przypadku tularemii wykorzystuje się antybiotyki.
Tularemia diagnostyka
W rozpoznaniu choroby, jaką jest tularemia objawy u ludzi to tylko jedna z przesłanek do postawienia trafnej diagnozy. Bardzo ważne jest laboratoryjne zbadanie próbki (np. krwi, płynu opłucnowego czy zeskrobiny z owrzodzeń) pod kątem obecności bakterii F. tularensis. Jeśli testy wykażą zakażenie, należy niezwłocznie przystąpić do leczenia.
Tularemia leczenie
Tularemia jest wywołana przez bakterie, co oznacza możliwość zastosowania antybiotyków. W leczeniu tej choroby wykorzystuje się preparaty zawierające doksycyklinę czy ciprofloksacynę[3].
Niezwykle ważne jest przeprowadzenie kuracji od początku do samego końca według wskazań lekarza, nawet jeśli objawy zdają się ustępować. Przerywanie antybiotykoterapii ułatwia bakteriom wytworzenie lekoodporności, co zmniejsza możliwości leczenia w przyszłości.
Jak powszechna jest tularemia w Polsce i na świecie?
Tularemia występuje przede wszystkim na półkuli północnej, czyli w Europie (m.in. Finlandii, Szwecji), Azji (m.in. Rosji, Kazachstanie i Turkmenistanie) oraz w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie[4].
Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH, tularemia w Polsce dotyka średnio kilkadziesiąt osób rocznie, z czego około 80% przypadków jest na tyle poważnych, że wymaga leczenia szpitalnego[5].
O sytuacji epidemicznej w Europie, gdzie zazwyczaj odnotowuje się ponad 1000 zakażeń rocznie, informuje ECDC (Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób[6].
Amerykańska agencja CDC mówi natomiast o średnio 200 zachorowaniach rocznie w Stanach Zjednoczonych. O tym, czy tularemia jest groźna, w dużej mierze decyduje pora roku – kleszcze nie są bowiem aktywne zimą, gdy dobowe temperatury są poniżej 5°C. Oznacza to, że nie ma ryzyka ukąszeń, a to z kolei najczęstsza droga transmisji pałeczek tularemii.
Jakie szczepienia na choroby odkleszczowe oferuje TropicalMed?
Warto wiedzieć, że tularemia to nie jedyna choroba odkleszczowa, której można nabawić się podczas pracy/wypoczynku na łonie natury. Kluczowe jest więc stosowanie repelentów i zakładanie jasnej, jednolitej odzieży z długimi rękawami i nogawkami – zmniejsza to ryzyko ukąszeń.
Dodatkowym zabezpieczeniem jest szczepienie na kleszczowe zapalenie mózgu. To neurologiczna choroba wirusowa, której w przeciwieństwie do tularemii, nie da się zwalczać ani antybiotykami, ani żadnymi innymi lekami. KZM miewa poważne powikłania, jak trwałe porażenia i uszkodzenia nerwów, zaburzenia psychiczne czy behawioralne.
Immunizacja jest dostępna w TropicalMed w przystępnym cenowo pakiecie. Za trzy dawki preparatu ochronnego wraz z obowiązkową konsultacją przed każdym ze szczepień, płaci się jedynie 599 zł (sprawdź cennik).
Na zakażenie są narażeni szczególnie leśnicy, myśliwi, miłośnicy biwakowania i wędkowania czy koloniści. Immunizacja jest jednak każdemu, kto chce skutecznie zabezpieczyć się przed zachorowaniem. Serdecznie zapraszamy na wizytę!
Zapisz się na wizytę szczepienną