Jak chronić się przed dengą w podróży zagranicznej?

Denga: jak się objawia i komu zaleca się szczepienie?

Klaudia Gierlicka | 2022-06-22 (ostatnia aktualizacja: 2024-11-18)
Denga to choroba tropikalna transmitowana przez komary. Może prowadzić do uszkodzenie narządów wewnętrznych, a nawet zgonów (do 20% nieleczonych przypadków) Dengę można powstrzymać dzięki szczepieniom ochronnym, które są dostępne w TropicalMed.

Denga co to za choroba i skąd się bierze?

Tropikalna choroba denga jest wywołana przez cztery szczepy wirusów (DENV) transmitowane głównie przez zainfekowane komary rodzaju Aades – najczęściej są to Aedes aegypti znane jako komary egipskie. Rezerwuarem, czyli organizmem, w którym rozwijają się wirusy, jest człowiek.

Wektory dengi
Wirus Dengi należący do rodziny Flaviviridae (rodzaj Flavivirus) jest przenoszony przez komary, które są najbardziej aktywne rano i wieczorem, podczas wilgotniejszych i gorętszych pór roku.

Wspomniane gatunki komarów to wektory, tj. organizmy roznoszące chorobę. Nie da się zarazić od drugiego człowieka bez ich udziału. Wyjątek stanowi zakażenie drogą wertykalną, tj. z ciężarnej kobiety na płód; jest ono jednak znacznie rzadsze.

Czy denga jest groźna i jak przebiega zakażenie?

Wirus Dengi inkubuje (namnaża, rozwija się) w organizmie człowieka 8-10 dni. Większość infekcji (do 80%) ma charakter bezobjawowy, a około 10-15% przebiega łagodnie[1]. U pozostałych wirus wywołuje dolegliwości o różnym stopniu nasilenia, niekiedy stanowiące poważne zagrożenie dla życia. Jakie są pierwsze objawy dengi?

Denga objawy klasyczne

W początkowym stadium choroby, zwanej dengą klasyczną, wyróżnia się następujące objawy:

  • wysoka gorączka (powyżej 38°C),
  • silny ból głowy i w oczodołach,
  • bóle mięśni i stawów,
  • nudności i wymioty,
  • wysypka.

Chorobie nie zawsze towarzyszą wszystkie objawy. Gorączka w połączeniu z dwoma wymienionymi wyżej symptomami stanowi sygnał, że warto skonsultować się z lekarzem. 

Wybierasz się w tropiki?

Pamiętaj o profilaktyce dengi!

W większości turystycznych krajów istnieje ciągłe ryzyko transmisji dengi.
Zarażajac się dengą, kobieta w ciąży może zainfekować też swoje nienarodzone dziecko.
Nie ma bezpośredniego leku na wirusa dengi.
Wykwalifikowany personel. Skuteczne szczepienia. Brak kolejek.
kobieta po szczepieniu. denga powikłania Zarezerwuj termin szczepienia

Denga objawy krwotoczne

U około 5% zakażonych, pierwsze objawy dengi to dopiero początek, bo po około 2-7 dniach rozwija się drugie, poważniejsze stadium. Często jest ono poprzedzone chwilową remisją choroby. Krwotoczna gorączka denga daje następujące symptomy:

  • silny ból brzucha,
  • obfite, częste wymioty,
  • krwotoki (z nosa i dziąseł),
  • krew w kale i wymiocinach.

Pierwsza i kolejna choroba denga
Kolejne zakażenie wirusem Dengi ma z reguły cięższy przebieg niż pierwszy i jest obarczony wyższym ryzykiem wystąpienia objawów krwotocznych. Ponadto, zachorowanie wywołane przez jeden typ wirusa nie wytwarza odporności na pozostałe.

Wymienione wyżej objawy to jasne sygnały, że doszło do poważnego zakażenia, które może mieć naprawdę wyniszczający wpływ na organizm człowieka. O tym, czy denga jest groźna, powinny przekonać możliwe powikłania pochorobowe. Jakie?

Denga powikłania

Krwotoczna gorączka denga jest obarczona ryzykiem następujących powikłań:

  • niewydolność oddechowa,
  • chroniczne zmęczenie, utrzymujące się kilka tygodni,
  • uszkodzenie lub zaburzenie pracy narządów (np. wątroby, serca).

Kobiety zakażone w trakcie ciąży są narażone na przedwczesny poród, a dziecko chorej matki może mieć niską masę urodzeniową i/lub inne zaburzenia rozwoju. 

Denga śmiertelność

U osób, u których rozwinęła się ciężka denga powikłania mogą obejmować duży spadek ciśnienia krwi prowadzący do wstrząsu hipowolemicznego. To realne zagrożenie dla zdrowia i życia. Przy ciężkiej, krwotocznej odmianie choroby denga śmiertelność może wynieść 10-20%. Podejmując leczenie (o którym w dalszej części artykułu), można obniżyć ten wskaźnik do około 1%[2].

Co roku odnotowuje się od kilku do kilkunastu milionów zakażeń oraz kilka tysięcy zgonów; dane mogą być jednak zaniżone, a WHO szacuje, że zachorowań może być nawet 100-400 milionów rocznie[3].

Najnowsze dane dotyczące zgłaszanych przypadków zachorowań i zgonów można znaleźć na stronie Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC)[4].

Denga mapa, czyli gdzie występuje ryzyko zakażenia?

Duża wilgotność i wysoka temperatura sprzyjają wirusowi oraz jego wektorom (komarom), dlatego choroba denga zagraża szczególnie osobom wybierających się w podróż do regionów zlokalizowanych w klimacie równikowym i podzwrotnikowym. Gdzie dokładnie?

Denga występowanie:

  • Azja Południowo-Wschodnia (np. Sri Lanka, Wietnam, Filipiny, Malezja, Indonezja),
  • Ameryka Łacińska (np. Kolumbia, Peru, Meksyk, Brazylia),
  • Afryka (np. Kenia, Etiopia).
Mapa przedstawiająca kraje występowania dengiDenga mapa występowania na świecie


Dla choroby denga występowanie może mieć charakter ciągły albo sezonowy. Przykładowo, w Brazylii szczyt zachorowań przypada na okres marzec-czerwiec[5]. O ryzyku zakażenia decyduje też wysokość (powyżej 1000 m n.p.m. jest bezpieczniej) oraz poziom zurbanizowania – na terenach miejskich i podmiejskich częściej dochodzi do infekcji.

Jak widać, choroba jest zagrożeniem głównie dla osób podróżujących. Czy gorączka denga w Polsce i Europie stanowi jakiekolwiek zagrożenie?

Denga w Europie [w tym w Polsce]

Według amerykańskiej organizacji CDC, można podejrzewać, że denga w Europie stanowi zagrożenie dla zdrowia. Wyróżniono cztery miejsca, w których możliwa jest transmisja wirusa wywołującego tę chorobę: denga na Maderze, we Francji, Włoszech i w Chorwacji[6].

Drugim źródłem informacji na temat sytuacji epidemiologicznej jest wspomniane już ECDC. To organizacja publikująca raporty w formie map, na których przedstawione są kraje zgłaszające przypadki danej choroby. Według najnowszego raportu, ostatni raz gorączka krwotoczna denga była odnotowana we Włoszech, Francji i Hiszpanii.

Danych na temat zakażeń odnotowywanych w Polsce można szukać na stronie Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH. Według sprawozdań, liczba przypadków rośnie. W latach 2020-2021 było ich mniej niż 10 rocznie, a w okresie 2022-2023 wzrosły do kilkudziesięciu. W 2024 jest ich już ponad 120[7]. Dobra wiadomość jest taka, że denga w Polsce nie jest autochtoniczna (nabyta na miejscu), a jedynie zawleczona z zagranicznych podróży.

Informacji o tym, jak chronić się przed dengą, powinni więc szukać raczej osoby wybierające się do krajów tropikalnych i subtropikalnych, gdyż zagrożenie wirusem w Europie jest naprawdę niewielkie. Podsumowując...

Denga co to za choroba?
Denga to choroba wirusowa przenoszona przez komary w klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Może być bezobjawowa, wywoływać wysoką gorączkę, wysypkę czy ból głowy i mięśni albo mieć poważny, dwuetapowy przebieg. W zaawansowanym stadium pojawiają się m.in. obfite wymioty, ostry ból brzucha oraz krwotoki zewnętrzne i wewnętrzne. Ryzyko związane z ciężkim przebiegiem dengi jest większe u osób, które w przeszłości chorowały już na dengę.

Mając świadomość, gdzie ryzyko zakażenia jest realne, można rozważyć podjęcie odpowiednich środków ochrony. Jakich dokładnie?

Denga jak leczyć i diagnozować chorobę?

Ostrzeżenie dotyczące samoleczenia
W przypadku podejrzenia choroby należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, który dopasuje leczenie do potrzeb i indywidualnych predyspozycji zdrowotnych pacjenta (m.in. alergii). Informacje na niniejszej stronie mają charakter informacyjny i ogólny – nie mogą zastąpić spersonalizowanej porady lekarskiej.

Diagnozy choroby dokonuje się na podstawie przesłanek klinicznych (objawów), epidemiologicznych (jest nią pobyt w kraju dotkniętym dengą) oraz laboratoryjnych – jest to badanie krwi na przeciwciała przeciwko wirusowi dengi z grupy IgG i IgM.

U osób, u których wystąpiła denga leczenie ma charakter objawowy, gdyż nie ma konkretnego lekarstwa na wirusa, który ją wywołuje. Aby szybciej wrócić do zdrowia, zaleca się odpoczynek i odpowiednią podaż energii w diecie. W razie potrzeby stosuje się leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe bez ibuprofenu i aspiryny.

Denga leczenie objawowe:

  • odpoczynek,
  • odpowiednie nawodnienie i odżywienie,
  • dożylne podawanie krystaloidów (płynoterapia)
  • stosowanie leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych (najlepiej z paracetamolem),
  • unikanie ibuprofenu i aspiryny – wirus dengi wywołuje krwotoki, a substancje te rozrzedzają krew i mogą nasilać problem.

Denga jak leczyć: w zależności od nasilenia objawów, chorzy leczą się w domu lub wymagają pilnej hospitalizacji.

O tym, czy denga jest groźna, bardzo dobrze świadczy wysoka śmiertelność nieleczonej choroby, która może wynosić nawet 20%. Szybka diagnoza i interwencja lekarska są więc kluczowe dla zachowania zdrowia i życia. W myśl zasady, że lepiej zapobiegać niż leczyć, opracowano szereg zasad profilaktyki. Jak chronić się przed dengą w skuteczny sposób?

Gorączka denga profilaktyka: jak chronić swoje zdrowie?

Denga profilaktyka:

  • używanie moskitier,
  • stosowanie repelentów (środków przeciw komarom),
  • zakładanie odzieży z długimi rękawami i nogawkami,
  • Qdenga szczepionka na dengę (dostępna w TropicalMed),
  • pozostanie w domu w czasie największej aktywności komarów,
  • usuwanie zbiorników ze stojącą wodą, gdzie rozwijają się larwy komarów.

Profilaktyka dengi polega przede wszystkim na unikaniu ukąszeń komarów. Pomagają w tym chemiczne środki odstraszające insekty (repelenty) moskitiery oraz zakrywająca ciało odzież. Gatunek komara, który najczęściej przenosi dengę, najczęściej gryzie w ciągu dnia – szczególnie po wschodzie i przed zachodem słońca. Jeśli to możliwe, zaleca się unikania wychodzenia na zewnątrz w trakcie wzmożonej aktywności owadów. 

Ważne jest też eliminowanie siedlisk larwalnych komarów – usuwanie zbiorników ze stojącą wodą znajdujących się w pobliżu zakwaterowania. Wiadomo, że nie da się w 100% zapobiec ukąszeniom komarów. Na chorobę denga szczepienia są kolejnym sposobem walki z chorobą. Co warto o nich wiedzieć?

Denga szczepionka – Dengvaxia czy Qdenga?

Prace nad preparatem Dengvaxia trwają od wielu lat – to odpowiedź na gwałtowny skok zachorowań. W 2015 roku zatwierdzono ją w pierwszych państwach, m.in. w Meksyku. 3 lata później Komisja Europejska dopuściła szczepionkę do obrotu, jednak w Polsce raczej nie będzie ona dostępna.

Qdenga w Europie ma większą szansę powodzenia, gdyż w przeciwieństwie do preparatu Dengvaxia, jest przeznaczona także dla osób, którym nie zagrażał wcześniej wirus dengi. W 2022 roku Europejska Agencja Leków (EMA) zatwierdziła, że Qdenga w Europie może być stosowana[8], a preparat jako pierwszy w Polsce pojawił się właśnie w sieci ośrodków TropicalMed.

Jak działa szczepionka na dengę o nazwie Qdenga?

Przeciw gorączce denga szczepionka jest dwudawkowa, podawana podskórnie w schemacie 0-3 miesiące. Immunizacja pozwala uzyskać do 4,5 lat odporności na wszystkie cztery szczepy wirusa zagrażające człowiekowi.

Qdenga skuteczność

Qdenga w Europie działa na szerszą grupę – bezpieczeństwo i skuteczność potwierdzono badaniami w grupie od 4. do 60. roku życiaDla porównania, Dengvaxia jest odpowiednia wyłącznie dla osób w przedziale 9-45 lat. Oznacza to, że rodziny z mniejszymi dziećmi oraz seniorzy nie mogliby liczyć na skuteczną ochronę przed wirusem dengi.

Qdenga przeciwwskazania

Podobnie jak w przypadku wszystkich innych preparatów, Qdenga szczepionka nie jest zalecana osobom nadwrażliwym/uczulonym na składniki preparatu. Ponadto, antygenem, czyli substancją stymulującą odporność w szczepionce, są osłabione, ale żywe (atenuowane) wirusy dengi. Generuje to dodatkowe środki ostrożności. Jakie?

Qdenga przeciwwskazania:

  • z racji możliwości wertykalnego zakażenia płodu, szczepienia nie zaleca się m.in. kobietom w ciąży i karmiącym piersią;
  • leczenie immunopresyjne (chemioterapia czy kortykosteroidy w wysokich dawkach) wymaga odroczenia szczepienia o co najmniej 4 tygodnie;
  • osobom z niedoborem odporności (wrodzonym lub nabytym, np. przy AIDS) zagrażać może nawet osłabiony wirus dengi zawarty w szczepionce.

Należy jednak pamiętać, że preparat przeszedł pomyślnie wszystkie trzy fazy badań klinicznych na ludziach. Bezpieczeństwo testowano w I i III etapie, natomiast odpowiedź immunologiczną (Qdenga skuteczność) – podczas II fazy. Nadzór nad preparatem trwa także po rejestracji szczepionki. Szczegóły na temat przebiegu badań można znaleźć na blogu TropicalMed: denga szczepienia.

Jak zapisać się na szczepienie w TropicalMed i ile to kosztuje?

Choroba denga zagraża nieuodpornionym turystom. Aby wzmocnić swój organizm i pomóc mu w walce z nieznanymi drobnoustrojami, warto wykonać dostępne szczepienia ochronne.

Denga szczepienia rejestracja: przed podróżą do regionu obciążonego dengą kliknij "Zarezerwuj termin szczepienia", wybierz najbliższą klinikę i dogodny termin, a następnie wypełnij krótki formularz. Do zapisania się na wizytę wystarczy dosłownie kilka kliknięć!

Zważywszy na to, że przeciętny Europejczyk nie ma żadnej odporności na dengę, istnieje większe ryzyko ciężkiego przebiegu i wystąpienia poważnych powikłań, a nawet zgonu w wyniku infekcji. Należy pamiętać, że u osób, u których wcześniej wystąpiła już denga śmiertelność i ryzyko ciężkich powikłań są większe niż w przypadku pierwszej infekcji. 

Qdenga cena: chcąc poznać całkowity koszt immunizacji, należy wziąć pod uwagę pełny, dwudawkowy cykl szczepienia wraz z kwalifikacjami lekarskimi na każdej wizycie. Za pojedynczą dawkę preparatu należy zapłacić 1049 zł, natomiast badanie wykluczające przeciwwskazania i zapewniające bezpieczeństwo immunizacji kosztuje w TropicalMed 70 zł.

Osoby planujące podróż do tzw. krajów endemicznych (czyli tam, gdzie występuje wirus), powinny więc dowiedzieć się jak chronić się przed dengą. Silniejszy układ immunologiczny to większa szansa na uniknięcie zakażenia lub znaczne złagodzenie objawów choroby.

Serdecznie zapraszamy na szczepienia przed podróżą! 

FAQ - często zadawane pytania

Czy denga jest groźna?

Szacuje się, że 40-80% infekcji wirusem dengi jest bezobjawowa. Pozostały odsetek chorych jest narażony na ciężką chorobę, której powikłania obejmują m.in. uszkodzenia narządów czy niewydolność oddechowa. Bez interwencji medycznej może dojść nawet do zgonu – śmiertelność nieleczonej może przekraczać 20%.

Jakie są objawy dengi?

Początkowe stadium dengi objawia się wysoką gorączką, dochodzącą nawet do 40°C, silnym bólem głowy, mięśni i stawów oraz nudnościami i wymiotami. Około 5% chorych zapada na ciężką dengę, która obejmuje krwotoki wewnętrzne, wymioty oraz ból brzucha. Może się to skończyć poważnymi powikłaniami, jak np. uszkodzenie narządów.

Jak leczyć dengę?

Nie ma bezpośredniego lekarstwa na wirusa dengi, toteż stosuje się leczenie objawowe (łagodzące). Obejmuje ono m.in. odpoczynek, odpowiednie nawodnienie i odżywianie oraz stosowanie odpowiednich leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych.

Czy jest szczepionka na dengę?

Szczepionka na dengę została zarejestrowana przez Europejską Agencję Leków (EMA) i jako pierwsza w Polsce jest dostępna w ośrodku TropicalMed. Immunizacja preparatem Qdenga jest wskazana przed każdą podróżą do kraju zagrożonego wirusem, bez względu na to, czy w przeszłości chorowało się na dengę, czy też nie.

Objawiasz się choroby denga lub masz jej objawy?

Skonsultuj swoje obawy i potrzeby z lekarzem medycyny podróży
Zarezerwuj termin szczepienia
Czytaj więcej: