Szczepionka na kleszczowe zapalenie mózgu

Kleszczowe zapalenie mózgu – szczepienie 

Kleszczowe zapalenie mózgu to poważna infekcja wirusowa, mogąca doprowadzić do zapalenia ośrodkowego układu nerwowego (opon mózgowych i rdzenia kręgowego) i korzeni nerwowych. W skrajnych przypadkach (>2%) bywa śmiertelna. 

Niestety, nie udało się jeszcze opracować antidotum na kleszczowe zapalenie mózgu, a leczenie obejmuje jedynie łagodzenie jego objawów. Czy jest szczepienie przeciw kleszczom? Tak, i to najlepsza metoda profilaktyki KZM. W Polsce jest ono „zalecane”, a nie „obowiązkowe”, co oznacza konieczność poniesienia kosztów immunizacji. Do wyboru są 4 preparaty. Każdy z ma formę zastrzyku podawanego domięśniowo (najczęściej w ramię).

Szczepienie na kleszcze dostępne w Polsce

Encepur Adults – podstawowe szczepienie obejmuje trzy dawki (po 0,5 ml) w odstępach: 0, 14 dni/3 miesiące, 9-12 miesięcy. Dawki przypominające stosuje się co 3-5 lat.

Encepur K – dawkowanie (poza objętością: 0,25 ml) jest takie samo, jak w przypadku preparatu Encepur Adults; 

FSME-IMMUN – szczepienie obejmuje 3 zastrzyki: 2 podawane w odstępach 1-3 miesięcy i ostatni po 5-12 miesiącach. Dawki przypominające stosuje się co 3-5 lat. 

Szczepienie na kleszczowe zapalenie mózgu jest bezpieczne – można stosować je nawet u osób z zaburzeniami odporności. Preparaty zawierają zabite (inaktywowane) wirusy i zapewniają 95% skuteczności.

KZM – szczepienie dzieci i dorosłych

Poszczególne preparaty na wirusowe kleszczowe zapalenie mózgu stosuje się w różnych grupach wiekowych. W Polsce są dostępne:

• Encepur Adults – stosowana od 12 roku życia; 
• Encepur K – dla pacjentów powyżej 1 roku życia (do 12 lat); należy pamiętać, że u dzieci częściej odnotowuje się działania niepożądane, takie jak ból głowy, obrzęk w miejscu ukłucia czy gorączka.
• FSME-IMMUN – w dawkach: 0,5 ml dla dorosłych i młodzieży powyżej 16 roku życia oraz 0,25 ml (Junior) dla osób w wieku 1-15 lat

Szczepienie przeciw kleszczom dla dzieci najlepiej jest wykonać preparatem FSME-IMMUN Junior – jest on najbezpieczniejszy dla najmłodszych pacjentów. Do uodparniania na KZM stosuje się także Encepur K, jednak aby zminimalizować ryzyko NOP (Niepożądanych Odczynów Poszczepiennych) u rocznych maluchów, lepiej wybrać drugi preparat. Pozostałe, tj. FSME-IMMUN i Encepur Adults są przeznaczone dla dorosłych i młodzieży.

KZM szczepionka cena

Bezpieczne i skuteczne szczepienie przeciw kleszczom dla dzieci i dorosłych umożliwia preparat FSME-IMMUN. Można go stosować już od 1. roku życia. dla zapewnienia minimum 3-letniej odporności. Ile kosztuje szczepionka na kleszczowe zapalenie mózgu?

• FSME-IMMUN – cena w TropicalMed to 199 zł,
• FSME-IMMUN Junior to szczepionka dla dzieci – kosztuje 199 zł.

Skorzystanie z oferty TropicalMed zwalnia z obowiązku samodzielnego zakupu, transportu i dostarczenia preparatu do odpowiedniego punktu. Jest zatem wygodniejsze i bezpieczniejsze.

Wirusowe zapalenie mózgu – forum

Internet jest pełen informacji na rozmaite tematy. Niestety, zarówno prawdziwych i merytorycznych, jak i fake newsów. Z jednej strony ułatwia dostęp do wiedzy, z drugiej – może prowadzić w błąd. O ile w miej istotnych sprawach (jak np. rozrywka) nie jest to aż tak niebezpieczne, o tyle w kwestii zdrowia lepiej zaufać ekspertom. Dlatego szukanie informacji o kleszczowym zapaleniu mózgu na forum czy grupach w mediach społecznościowych (gdzie publikować treści może każdy), nie jest dobrym pomysłem. Rzetelnymi źródłami wiedzy są m.in. strona PZH, WHO, no i oczywiście nasz blog!

Odkleszczowe zapalenie mózgu – o chorobie

Wirus kleszczowego zapalenia mózgu, jak sama nazwa wskazuje, jest przenoszony przez zainfekowane kleszcze. Występuje głównie w Europie Środkowej i Wschodniej, a także w sporej części Azji – m.in. w Rosji, Chinach czy Kazachstanie. Jego głównym rezerwuarem są kleszcze, a więc do zakażeń dochodzi głównie po ukąszeniach. Drugą (dużo rzadszą) drogą transmisji jest wypicie niepasteryzowanego mleka od chorych zwierząt (kóz, krów, owiec) – one też są jednak zainfekowane przez kleszcze. 

Wirusowe zapalenie opon mózgowych – okres inkubacji

Drobnoustroje ze śliny kleszcza przedostają się do organizmu człowieka. Rozwijają się i namnażają do maksymalnie 28 dni. Tzw. okres inkubacji trwa jednak krócej – średnio 8-14 dni. Po tym czasie następuje bezobjawowa faza choroby lub pojawiają się pierwsze dolegliwości. Jakie?

Kleszczowe zapalenie opon mózgowych – objawy

Kleszczowe zapalenie mózgu ma dwuetapowy przebieg. Po okresie inkubacji następuje pierwsza faza, która może być bezobjawowa lub obejmować symptomy grypopodobne, takie jak:

• gorączka,
• ból głowy i mięśni,
• zmęczenie/złe samopoczucie.

Według statystyk, aż 2/3 pacjentów kończy chorowanie na tym etapie. Pozostali przechodzą w drugą, poważniejszą fazę choroby, która obejmuje dolegliwości takie jak:

• wysoka gorączka (nawet powyżej 40 °C),
• brak apetytu,
• apatia, zdezorientowanie,
• zapalenie opon mózgowych (ból głowy, sztywność karku, nudności/wymioty),
• zapalenie mózgu (zaburzenia czucia i motoryki, senność, nadwrażliwość na bodźce),
• zapalenie rdzenia kręgowego/korzeni nerwowych (paraliż, skurcze mięśni).

Dolegliwości te zagrażają zdrowiu i życiu, dlatego pacjent w takim stanie wymaga hospitalizacji. Z racji braku lekarstwa na kleszczowe zapalenie mózgu, opieka medyczna polega na utrzymaniu pacjenta przy życiu i łagodzeniu objawów choroby.

Odkleszczowe zapalenie mózgu – statystyki

Co roku odnotowuje się średnio 10 000 przypadków kleszczowego zapalenia mózgu, z czego 150-250 w Polsce. Choroba ta jest często bezobjawowa lub przebiega łagodnie. Szacuje się jednak, że 1/3 pacjentów doświadcza najpoważniejszych dolegliwości, tj. zajęcia centralnego układu nerwowego. To stan zagrażający zdrowiu i życiu, dlatego nie warto zaniedbywać profilaktyki. 

Łagodne lub bezobjawowe przebieg infekcji nie oznacza końca problemów – według statystyk, u nawet 60% chorych występują trwałe powikłania, takie jak np. zaburzenia snu i nastroju czy przewlekłe zmęczenie.

Kleszcze – kiedy się pojawiają

Wirus kleszczowego zapalenia mózgu jest przenoszony głównie przez kleszcze, toteż szczyt zachorowań odnotowuje się w sezonie aktywności tych pajęczaków. W Polsce trwa on od marca do końca listopada.

Szczepienie od kleszczy warto więc zaplanować wcześniej – najlepiej bezpośrednio przed sezonem, czyli w grudniu, styczniu lub lutym. Trzeba bowiem dać sobie czas na pełną immunizację (z uwzględnieniem odstępów pomiędzy dawkami) oraz na nabycie odporności.

Oczywiście szczepienie w innym terminie nie jest wykluczone – ochrona zdrowia swojego i swoich bliskich jest ważna bez względu na porę roku.

Kleszczowe zapalenie mózgu – występowanie 

Odkleszczowe zapalenie mózgu występuje endemicznie w Europie i Azji. Aktualny wykaz krajów zagrożonych transmisją wirusa można znaleźć na tej mapie:

W poszczególnych rejonach świata drobnoustroje chorobotwórcze rozwijają się i zagrażają ludziom w różny sposób:

Europejski podtyp wirusa najczęściej ze wszystkich wywołuje charakterystyczny, dwufazowy przebieg choroby. Jest najpowszechniejszy m.in. w Słowenii, Estonii czy na Litwie.

Dalekowschodni (azjatycki) ma cięższy przebieg i wyższy wskaźnik przypadków śmiertelnych. Występuje w krajach takich jak m.in. Japonia, Chiny (północny wschód) czy Mongolia (północna część). 

Syberyjski podtyp wirusa KZM często wywołuje długotrwałe powikłania.

Ryzyko zakażenia jest największe tam, gdzie można natknąć się na kleszcze, czyli na terenach nizinnych (do 750 m n.p.m.) i zielonych (głównie wiejskich). Z racji zmieniającego się klimatu, pajęczaki rozprzestrzeniają się na nowe obszary – obecność wirusa odnotowano nawet na wysokości 1500 m n.p.m! Choroba ma też charakter sezonowy, uzależniony od aktywności kleszczy. Zmiany w środowisku naturalnym mogą wpływać na wydłużenie się tego okresu.

KZM szczepienie – dlaczego warto?

Profilaktyka kleszczowego zapalenia mózgu obejmuje przede wszystkim ochronę przed ukąszeniami. Pomocne mogą okazać się moskitiery, repelenty oraz odpowiednia odzież, czyli taka zakrywająca ciało. Unikanie kontaktu z roznosicielem wirusa daje stuprocentową ochronę. Nie zawsze da się jednak to osiągnąć – miłośnicy pieszych/rowerowych wędrówek, biwakowania czy wędkowania są narażeni na ukąszenie, bez względu na podjęte środki bezpieczeństwa.

Aby wspomóc swój organizm w walce z ewentualną infekcją, warto przyjąć szczepionkę na kleszczowe zapalenie mózgu. Pozwala ona całkowicie uniknąć zakażenia lub złagodzić przebieg choroby i zminimalizować ryzyko powikłań. Immunizacja jest zalecana szczególnie przed wyjazdem do obszarów zagrożonych transmisją wirusa kleszczowego zapalenia mózgu.

Szczepienie na kleszczowe zapalenie mózgu to świetny sposób na ochronę zdrowia – swojego i bliskich. Sprawdza się nie tylko w podróży, ale i w kraju, szczególnie w miesiącach letnich. Pozwala cieszyć się beztroskim obcowaniem z naturą, bez obaw o niebezpieczną infekcję. 

Serdecznie zapraszamy na szczepienie przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu! Można nas znaleźć w trzech oddziałach – w Warszawie, Krakowie i Katowicach.

FAQ - często zadawane pytania

Jak rozpoznać kleszczowe zapalenie mózgu?

Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) jest bardzo trudne w rozpoznaniu – nie ma charakterystycznych objawów (jak np. rumień przy boreliozie), a na początku przypomina infekcję grypopodobną. Gorączka, złe samopoczucie oraz bóle mięśni i głowy to symptomy KZM, przez co łatwo pomylić to z inną chorobą. W późniejszym stadium występuje wysoka gorączka, zdezorientowanie oraz zapalenie: np. mózgu, czy rdzenia kręgowego.

Czy kleszczowe zapalenie mózgu jest śmiertelne?

Kleszczowe zapalenie mózgu może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak m.in. uszkodzenie słuchu czy niedowłady. Rzadko kończy się śmiercią, chociaż dalekowschodni podtyp wirusa jest obarczony większym ryzykiem śmiertelnego przebiegu choroby.

Czy da się wyleczyć kleszczowe zapalenie mózgu?

Nie ma specyficznego lekarstwa na wirusa kleszczowego zapalenia mózgu, dlatego kuracja ma charakter objawowy. Choremu w razie potrzeby podaje się leki przeciwgorączkowe lub przeciwbólowe.

Gdzie i kiedy zaszczepić się na KZM?

Na kleszczowe zapalenie mózgu można zaszczepić się w oddziałach TropicalMed. Do ośrodka najlepiej zgłosić się przed sezonem aktywności kleszczy, czyli w przypadku Polski od grudnia do lutego. Oczywiście nie ma przeciwwskazań do zaszczepienia się wcześniej lub później, jednak chcąc zyskać ochronę przez cały sezon, warto pomyśleć o immunizacji właśnie zimą.