HPV szczepionka, czyli jak uniknąć nowotworu?

Co to jest HPV i dlaczego jest groźny?

HPV (Human Papillomavirus) to inaczej wirus brodawczaka ludzkiego, który występuje wyłącznie w organizmie człowieka. Do tej pory udało się zidentyfikować około 200 jego rodzajów, z czego 12 (typ 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58 i 59) jest wysokoonkogennych, czyli zdolnych do wywoływania nowotworów^[1].

Poza chorobami nowotworowymi, wirus brodawczaka ludzkiego może też wywoływać zmiany skórne na ciele, zazwyczaj rękach i nogach (spowodowane przez HPV brodawki wirusowe) albo na narządach płciowych czy krtani – to tzw. kłykciny kończyste.

Kiedy wiadomo już, co to jest HPV, warto zastanowić się nad drogami przenoszenia się brodawczaka. Pozwoli to podjąć działania mające na celu minimalizowanie ryzyka związanego z zakażeniem.

Jak można zarazić się HPV i komu to grozi?

Choroby nowotworowe spowodowane HPV oraz kłykciny kończyste są skutkiem zakażenia drogą płciową. Jest ono wysoce prawdopodobne – szacuje się, że nawet 80% osób aktywnych seksualnie było lub będzie nosicielami wirusa^[2]. Z racji tego, że infekcja bywa bezobjawowa, często nie sposób zidentyfikować chorego. Wpływa to na rozprzestrzenianie się wirusa wśród ludzi.

Drugą drogą transmisji jest kontakt z naskórkiem zajętym przez HPV. Kontakt ten może być zarówno bezpośredni, jak i pośredni, np. podczas korzystania ze wspólnej kabiny prysznicowej czy dzielenia się ręcznikiem.

Palenie papierosów, wysoka rodność oraz współistniejące choroby weneryczne zwiększają ryzyko przewlekłej infekcji HPV, która może zakończyć się chorobą nowotworową^[3].

Przeniesienie wirusa z matki na dziecko podczas porodu to trzeci, najrzadszy sposób szerzenia się wirusa brodawczaka ludzkiego. Kiedy wiadomo już, jak można zarazić się HPV, warto sprawdzić, jak objawia się choroba.

Wirus HPV objawy – jak przebiega zakażenie?

Po wniknięciu wirusa do organizmu następuje zajęcie komórek naskórka lub nabłonka. Od zakażenia do wystąpienia pierwszych symptomów może minąć kilka miesięcy, jednak zazwyczaj przy HPV okres inkubacji (wylęgania) trwa 2-3 miesiące. 

Brodawczak ludzki jest określany mianem cichego zabójcy, gdyż infekcja często ma wyniszczający, ale bezobjawowy charakter. Jaki jest przebieg choroby skórnej, a jaki nowotworowej?

Wirus HPV objawy skórne

Wywołane przez HPV brodawki mogą pojawić się na całym ciele, m.in. na dłoniach, stopach, błonie śluzowej sromu czy na penisie. Jeśli znajdują się w obrębie narządów płciowych, są określane jako kłykciny kończyste. Trzeba wiedzieć, że tylko część zmian w obrębie narządów płciowych ustępuje samoistnie, a dodatkowo mają one skłonność do nawrotów. 

HPV w jamie ustnej może wywołać narośle np. na krtani, powodując chrypkę i niedrożność dróg oddechowych.

Brodawki mogą być bolesne i wywoływać świąd/pieczenie, a więc uciążliwe podczas stosunków płciowych. Wirus HPV odbytu może dodatkowo utrudniać siedzenie.

Spowodowane przez HPV brodawki to wcale nie najgorsze, co może przytrafić się w wyniku zakażenia. Wirus jest w stanie wywoływać zmiany nowotworowe, które często nie dają żadnych objawów i prowadzą do raka.

Wirus HPV objawy nowotworowe

Najgroźniejsze dla człowieka są szczepy HPV oznaczone numerami 16 i 18 – to one odpowiadają za lwią część przypadków raka. Po okresie inkubacji wirus może zintegrować się z DNA człowieka, wywołać nieprawidłowy podział komórek nabłonka, a ostatecznie – doprowadzić do pojawienia się zmian nowotworowych. Mogą one wystąpić w obrębie wielu narządów w ciele człowieka, co pokazuje poniższa tabela.

Według statystyk z National Cancer Institute, 90% przypadków raka odbytu, 70% przypadków raka gardła, 63% przypadków raka prącia, 75% przypadków raka pochwy, 69% przypadków raka sromu i praktycznie wszystkie zachorowania na raka szyjki macicy to skutek zakażenia wirusem HPV^[4].

Rak szyjki macicy może objawiać się nieprawidłowymi krwawieniami (np. po stosunku czy pomiędzy miesiączkami) oraz upławami. Dolegliwości te towarzyszą wielu innym chorobom ginekologicznym, dlatego szybka diagnoza bywa wyzwaniem. Zazwyczaj jednak infekcja HPV nie daje w ogóle żadnych objawów

HPV a ciąża

Osłabienie odporności i gwałtowne zmiany hormonalne w organizmie przyszłej mamy to czynniki zwiększające ryzyko infekcji. Zakażenie w pierwszych tygodniach ciąży grozi m.in. poronieniem, przedwczesnym porodem, niską masą urodzeniową dziecka oraz zaburzeniami ciśnienia^[5]. Możliwości leczenia także są ograniczone, toteż warto rozważyć szczepienie na HPV przed zajściem w ciążę.

Ile jest zakażeń HPV w Polsce i na świecie?

W samej Polsce, uważanej za kraj o średniej zapadalności na raka szyjki macicy, odnotowuje się około 3000 przypadków rocznie^[6], w większości spowodowanych przez HPV.

W Europie odnotowuje się około 69 tys. nowych zakażeń rocznie, z czego 30 tys. kobiet umiera. W pozostałych zakątkach świata, gdzie poziom i dostęp do opieki medycznej jest mniejszy, HPV i związane z nim nowotwory są jeszcze powszechniejsze.

Każdego roku wirus HPV wywołuje raka u kilkuset tysięcy kobiet i kilkudziesięciu tysięcy mężczyzn. Przykładowo, w 2019 odnotowano około 620 000 przypadków raka wywołanego brodawczakiem ludzkim u kobiet oraz 70 000 u mężczyzn^[7].

Jeśli chodzi o rozmieszczenie geograficzne, najwyższy wskaźnik występowania wirusa brodawczaka ludzkiego stwierdza się na Karaibach, w Afryce Wschodniej i Subsaharyjskiej oraz w Europie Wschodniej^[8]. Zważywszy na powszechne zagrożenie HPV szczepionka powinna być podstawowym środkiem ochrony.

HPV leczenie, czyli czy HPV jest uleczalny?

Chociaż większość infekcji układ immunologiczny zdrowego człowieka pokonuje samodzielnie i pozbywa się wirusa brodawczaka ludzkiego w ciągu 2 lat, to część zakażeń ma swoje konsekwencje w postaci kłykcin kończystych lub nowotworów. 

Jakie są badania HPV?

W przypadku wystąpienia kłykcin kończystych, lekarz analizuje zmiany skórne i na ich podstawie dokonuje oceny, czy są one wywołane wirusem brodawczaka ludzkiego. Nieleczone brodawki mogą nie ustępować przez długi czas, zwiększyć swój rozmiar lub liczbę, więc stosuje się różne preparaty (kremy, kwasy), usuwa kłykciny kończyste chirurgicznie lub za pomocą krioterapii (zamrażania), elektrokauteryzacji (prądu) czy lasera. 

Regularne badania cytologiczne mogą ujawnić infekcję w obrębie narządów płciowych i podjąć leczenie nowotworu, co ma duży wpływ na to, jak długo można żyć z HPV. 

Czy HPV jest uleczalny?

W przypadku HPV leczenie polega wyłącznie na łagodzeniu konsekwencji zakażenia (np. brodawek czy nowotworu raka szyjki macicy), a nie zwalczaniu samego wirusa. Nie ma bowiem specyficznego lekarstwa na brodawczaka ludzkiego.

Szybka diagnoza polepsza rokowania, ponieważ ułatwia podjęcie leczenia nowotworu we wczesnym stadium. Kwestia tego, jak długo można żyć z HPV, jest indywidualna – zależy od reakcji organizmu na podjętą kurację.

Jak uniknąć zakażenia brodawczakiem ludzkim?

Jako że lepiej zapobiegać niż leczyć, a dodatkowo bezpośredni lek na HPV nie istnieje, bardzo ważna jest profilaktyka. Składają się na nią trzy podstawowe elementy.

Bezpieczne zachowania seksualne

Czyli ostrożność podczas dobierania partnerów seksualnych oraz stosowanie prezerwatyw i innych środków barierowych podczas stosunku.

Warto pamiętać, że do zakażenia może dojść nie tylko podczas seksu waginalnego, kiedy to najczęściej stosuje się prezerwatywy. Wirus HPV odbytu wynika z stosunku analnego, a HPV w jamie ustnej jest skutkiem seksu oralnego. Stosowanie antykoncepcji doustnej także zmniejsza potrzebę korzystania z prezerwatyw, które stanowią pewną barierę przed wniknięciem wirusa do organizmu.

Regularne badania HPV 

Regularnie wykonywana cytologia pomagają wykrywać zmiany nowotworowe, a szybka diagnoza zwiększa szanse na wyleczenie. Niestety, badania profilaktyczne, chociaż z reguły darmowe, często są zaniedbywane, co zwiększa ryzyko rozwoju nowotworów.

HPV szczepienie

Szczepienie na brodawczaka ludzkiego jest korzystne zarówno dla osoby zaszczepionej, jak i jej przyszłych partnerów. Immunizacja zmniejsza rozprzestrzenianie się drobnoustrojów chorobotwórczych między ludźmi, co zwiększa bezpieczeństwo wszystkich osób aktywnych seksualnie. Szczepionka na HPV chroni przed infekcją lub minimalizuje ryzyko jej poważnych powikłań (raka).

Stosowanie się do wszystkich trzech zasad profilaktyki pozwala skutecznie chronić się przed brodawczakiem ludzkim, a co za tym idzie – cieszyć się bezpiecznym pożyciem seksualnym. Co warto wiedzieć, chcąc wykonać szczepienie na wirusa HPV?

Jakie są typy szczepionek na HPV i jak je stosować?

Dla chcących chronić się przed HPV szczepienie występuje w dwóch wariantach. Poszczególne preparaty różnią się składem, a dokładniej rzecz ujmując – liczbą antygenów, czyli substancji pobudzających układ odpornościowy do produkcji przeciwciał. Do wyboru naszych pacjentów są dwa rodzaje preparatów:

• 2-walentny, chroniący przed HPV 16 i 18;
• 9-walentny, na HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 i 58.

Szczegółowe informacje o każdej na temat każdej szczepionki HPV dostępnej w ośrodku TropicalMed znajdują się w odnośnikach.

Liczba dawek na HPV

Wszystkie szczepionki HPV podaje się w podobny sposób, a więc w schemacie dwu- lub trzydawkowym, zależnie od wieku. Dla pacjentów w wieku 9-14 lat wystarczą dwa zastrzyki, natomiast po 15. roku życia obowiązuje cykl trzydawkowy. Jak dokładnie odbywa się szczepienie?

HPV schemat szczepienia

W schemacie dwudawkowym, przeznaczonym dla dzieci, należy zachować odstęp 5-13 miesięcy lub 6-12 miesięcy pomiędzy wstrzyknięciami. Szczepionki HPV dla dorosłych i młodzieży od lat 15 podaje się trzydawkowo w miesiącu 0, 1 i 6 (preparat dwuwalentny) lub w miesiącu 0, 2 i 6 (preparat dziewięciowalentny).

Bezpieczeństwo szczepionek

Oficjalne statystyki, badania kliniczne i system monitorowania bezpieczeństwa preparatów pozwalają łagodzić obawy związane z immunizacją. Jak każdy produkt leczniczy, szczepionki mogą powodować pewne skutki uboczne.

Szczepienie HPV skutki uboczne:

• ból/świąd oraz zaczerwienie i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia,
• zmęczenie/złe samopoczucie,
• ból głowy i mięśni,
• gorączka.

W przypadku szczepionek na HPV skutki uboczne są z reguły bardzo łagodne i ustępują samoistnie.

Aby zminimalizować ryzyko niepożądanych odczynów poszczepiennych, wyklucza się przeciwwskazania. Na HPV szczepionka w ciąży jest raczej odradzana, ponieważ nie przeprowadzono jeszcze odpowiedniej liczby badań nad jej bezpieczeństwem. Nadwrażliwość na którykolwiek ze składników preparatu oraz ostra infekcja z gorączką także wykluczają immunizację.

Długość ochrony po szczepieniu

Immunizacja zapewnia średnio od co najmniej 6 lat do 11 lat odporności^[9], co pozwala skutecznie i na długo chronić się przed nowotworami narządów płciowych, gardła i odbytu.

Badania potwierdziły wysoką skuteczność (≥ 90%) i tolerancję szczepionek. Ochrony poziom przeciwciał po immunizacji utrzymuje się przez długie lata, znacznie dłużej niż po naturalnym zakażeniu HPV^[10].

Komu zaleca się szczepienie na brodawczaka ludzkiego?

Wiek poniżej 9 lat jest jednym z przeciwwskazań do szczepienia na HPV. Według ekspertów, szczepienie HPV dla dorosłych i dzieci jest wskazane od 9. do 26. roku życia, bez względu na płeć. Ze względu na sposób rozprzestrzeniania, wirus brodawczaka ludzkiego u dzieci raczej nie występuje. Zaleca się jednak szczepienie na HPV w wieku 9-14 lat, tj. przed inicjacją seksualną. 

Szczepienie HPV dla chłopców i mężczyzn

Brodawczak ludzki jest kojarzony głównie z rakiem szyjki macicy, jednak wirus HPV u mężczyzn także wywołuje zmiany nowotworowe (m.in. prącia, odbytu czy jamy ustnej).

Jako że u mężczyzn nie ma ryzyka związanego z rakiem szyjki macicy, jest to grupa jeszcze bardziej bagatelizująca profilaktykę brodawczaka ludzkiego. Okazuje się jednak, że niektóre nowotwory (np. w obrębie jamy ustno-gardłowej) są u nich częstsze niż u kobiet. Ponadto, homo- i biseksualni mężczyźni częściej narażają się na wirus HPV odbytu. Mniejsza świadomość społeczna, a co za tym idzie – zaniedbanie profilaktyki powoduje, że i w tej grupie brodawczak ludzki stanowi duże zagrożenie. 

Więcej informacji na ten temat można przeczytać w artykule: szczepienie HPV dla chłopców.

Szczepienie HPV dla dziewczynek i kobiet

Według ekspertów, główną grupą docelową szczepień HPV są dziewczęta w wieku 9-14 lat. To kobiety są bowiem najbardziej zagrożone nowotworami wywołanymi przez wirusa.

Szczepionki HPV dla dorosłych: immunizacja młodych kobiet w okolicach 20. roku życia jest także bardzo zalecana. Jak wspomniano, HPV a ciąża to szczególnie groźne zjawisko.

Rak płaskonabłonkowy szyjki macicy praktycznie zawsze jest wywoływany przez HPV. Szacuje się, że wirus odpowiada za 95% tego typu nowotworów^[11]. Zmiany te są następstwem przewlekłego, niewykrytego i nieleczonego zakażenia. Szczegóły w: szczepienie na raka szyjki macicy.

Drobnoustroje mogą zaatakować nie tylko szyjkę macicy, ale także srom i pochwę. Możliwe są też infekcje jamy ustno-gardłowej i odbytu, które mogą przerodzić się w nowotwór.

Cennik 2025: ile kosztuje szczepionka HPV w TropicalMed?

Wizytę w TropicalMed rozpoczyna kwalifikacja medyczna w cenie 70 zł. Na całkowity koszt immunizacji wpływa potrzebna liczba dawek oraz to, ile kosztuje szczepionka HPV wybrana przez konkretnego pacjenta. W ofercie TropicalMed znajdują się oba preparaty szczepienne (dwu- i dziewięciowalentny).

Szczepienie HPV cena za dawkę:

• HPV szczepionka dwuskładnikowa: 349 zł
• HPV szczepionka dziewięcioskładnikowa: 549 zł

Każda szczepionka na HPV jest wydawana na receptę, toteż wcześniej niezbędna jest wizyta u lekarza. Przechowywanie i transport w odpowiednich warunkach mogą być problematyczne i budzić obawy, toteż wygodniej i bezpieczniej jest skorzystać z usług TropicalMed, gdzie preparaty są dostępne na miejscu, a szczepienie i kwalifikacja odbywa się podczas jednej wizyty.  

Aby uniknąć niepotrzebnego stresu oraz w pełni (a więc skutecznie) zaszczepić się na brodawczaka ludzkiego, skorzystaj z usług TropicalMed. Oferujemy zarówno najbardziej kompleksowe szczepionki HPV z dziewięcioma składnikami, jak i preparaty na dwa najgroźniejsze typy wirusa.

W TropicalMed wykonasz niezbędne szczepienia na HPV. Zadbaj o zdrowie swoje i/lub swojego dziecka – umów się na wizytę!

FAQ - często zadawane pytania

Jakie są objawy zakażenia HPV?

HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) jest często nazywany cichym zabójcą, gdyż zakażenie często przebiega bezobjawowo i może prowadzić do raka. W przypadku wystąpienia symptomów są to brodawki, zlokalizowane najczęściej na kończynach (stopach, dłoniach) albo na narządach płciowych (są to kłykciny kończyste). O raku szyjki macicy, będącym najczęstszym powikłaniem zakażenia, może świadczyć nieprawidłowe krwawienie (np. pomiędzy miesiączkami, po stosunku) oraz upławy.

Jak długo można żyć z HPV?

Objawowa forma choroby (brodawki) utrzymuje się zazwyczaj 6 miesięcy, natomiast bezobjawowa ustępuje w ciągu około 2 lat. W przypadku zakażenia przetrwałego, tj. utrzymującego się długi czas w organizmie, rokowania pacjenta zależą m.in. od tego, czy wykonuje badania przesiewowe i szybko wykryje ewentualne zmiany nowotworowe.

Czy wirus HPV jest uleczalny?

Niestety, nie ma lekarstwa na wirusa brodawczaka ludzkiego. Dlatego ważne są szczepienia ochronne, regularne badania przesiewowe oraz stosowanie środków barierowych podczas stosunków płciowych. Wszystko to zmniejsza ryzyko zakażenia i/lub wystąpienia poważnych powikłań.

Gdzie wykonać szczepienie na HPV w Krakowie?

Szczepienie na HPV nie jest w Polsce obowiązkowe, więc wykonuje się je na własną rękę. TropicalMed pod adresem TropicalMed – medycyna podróży, szczepienia na choroby tropikalne, grypę i HPV zwalnia z konieczności umawiania mnóstwa wizyt związanych z immunizacją oraz samodzielnego zakupu preparatu – konsultacja lekarska i szczepienie odbywa się w jednym miejscu.