Cholera choroba układu pokarmowego – jak jej zapobiegać?

Cholera choroba – czym jest i jak się przenosi?

Pierwszym krokiem w profilaktyce każdej choroby powinno być uświadomienie sobie związanego z nią zagrożenia. Dlatego warto dowiedzieć się, co to jest cholera, co ją wywołuje i jak rozprzestrzeniają się drobnoustroje chorobotwórcze:

• Co to jest cholera: cholera to ostra infekcja bakteryjna, atakująca układ pokarmowy. Drobnoustroje chorobotwórcze przedostają się do organizmu człowieka drogą fekalno-oralną, czyli najczęściej przez pokarm lub wodę skażone kałem osoby zainfekowanej. Bakterie mogą także osiadać na dłoniach, stąd nazwa cholera choroba brudnych rąk.
• Co wywołuje cholerę: chorobę wywołuje przecinkowiec cholery, czyli bakterie Vibrio cholerae. Występują one głównie w słodkiej lub słonawej wodzie oraz w organizmie zainfekowanego człowieka. 
• Cholera jak się zarazić: bakterie Vibrio cholerae można wprowadzić do swojego organizmu przez picie i jedzenie: skażoną wodę, wyłowione z niej ryby/skorupiaki oraz inne produkty spożywcze, dotykane wcześniej przez nosiciela brudnymi rękami;

Przecinkowiec cholery jest wydalany z kałem nawet do 10 dni po zakażeniu, co sprzyja rozprzestrzenianiu się choroby w miejscach, gdzie system uzdatniania wody nie działa prawidłowo. Co się dzieje, kiedy bakterii uda się przedostać do organizmu człowieka?

Choroba cholera objawy – czym grozi zakażenie?

Kiedy przecinkowce cholery przedostaną się do organizmu, bardzo szybko namnażają się i rozwijają. Tzw. okres inkubacji może trwać nawet kilka godzin, a maksymalnie 5 dni. Następnie pojawiają się pierwsze objawy cholery. Jakie?

Choroba cholera objawy: u około 1 na 10 zakażonych osób pojawia się obfita, wodnista biegunka oraz wymioty. W wyniku szybkiej utraty płynów ustrojowych skóra traci swoją elastyczność, a błony śluzowe wysychają. Twarz pacjenta staje się zapadnięta, a głos ochrypły. Chory może też skarżyć się na skurcze mięśni – to także skutek niedoboru elektrolitów. 

Jeśli objawy cholery są nasilone, a choremu nie zostanie udzielona szybka pomoc, może nawet dojść do zgonu (do 70% przypadków). Życiu człowieka zagraża bowiem wówczas odwodnienie i/lub niewydolność nerek.

WHO podaje, że na świecie co roku dochodzi od miliona do nawet 4 milionów zakażeń cholerą rocznie. Szacuje się, że przecinkowiec cholery odpowiada za zgon od 21 do ponad 140 tysięcy ludzi rocznie. Tak duże rozbieżności wynikają z ograniczonego dostępu do danych. Istnieje niemałe prawdopodobieństwo, że spory odsetek przypadków nie jest w ogóle zgłaszany. Podsumowując...

Cholera leczenie – jak pomaga się osobom chorym?

W przypadku zakażenia przecinkowcem cholery, ważna jest natychmiastowa terapia, mająca na celu przywrócenie odpowiedniego poziomu nawodnienia.

Cholera leczenie: pacjentowi podaje się elektrolity oraz preparaty (tzw. ORS – oral rehydration solution) zawierające glukozę i sole mineralne (doustnie), a w cięższych przypadkach – płyny dożylne.

Taka kuracja w większości przypadków przywraca do zdrowia ludzi cierpiących na cholerę. Odsetek zgonów wśród osób, którym udzielono prawidłowej pomocy, wynosi około 1%. Nieleczona cholera w wielu przypadkach kończy się śmiercią, ponieważ prowadzi do odwodnienia oraz niewydolności nerek.

Potwierdzono, że przejście choroby zwiększa odporność organizmu na bakterie cholery, a w konsekwencji – na infekcje w najbliższej przyszłości. Jednak zgodnie ze starym, sprawdzonym powiedzeniem – lepiej zapobiegać, niż leczyć. 

Cholera profilaktyka – jak uniknąć zakażenia?

Wiedząc, co wywołuje cholerę, można bardzo łatwo domyślić się, w jaki sposób uniknąć zakażenia. Należy zachować ostrożność oraz przestrzegać higieny osobistej i żywienia, szczególnie w krajach występowania choroby. Warto więc pamiętać o trzech podstawowych zasadach. Jakich?

1. Dbaj o higienę – często myj lub dezynfekuj ręce, unikaj dotykania się po twarzy.
2. Zachowaj rozwagę podczas jedzenia – zwracaj uwagę na obróbkę termiczną posiłków (szczególnie mięsa i ryb), dokładnie myj surowe warzywa i owoce, unikaj żywności sprzedawanej na ulicy.
3. Uzdatniaj wodę przed wypiciem – można zrobić to na trzy sposoby: termicznie (przegotowanie), mechaniczne (filtrowanie) oraz chemiczne (użycie specjalnych środków). Szczegóły w: uzdatnianie wody w podróży.

Zachowanie wymienionych środków ostrożności oraz przyjęcie szczepienia na cholerę (o którym w dalszej części artykułu) pozwala zachować niemal stuprocentowe bezpieczeństwo podczas podróży. Dzięki temu można bez obaw korzystać z uroków odwiedzanego regionu i cieszyć się zdrowymi i bezpiecznymi wakacjami.

Rozprzestrzenianiu się cholery w skali globalnej w dużej mierze udało się zapobiec dzięki WASH (ang. Global Water, Sanitation & Hygiene). Na czym to polega?

Cholera profilaktyka na poziomie globalnym:

• zwiększanie dostępu do czystej wody,
• poprawa warunków sanitarnych,
• edukacja w zakresie higieny.

Mimo wprowadzanych rozwiązań mających na celu minimalizowanie ryzyka rozprzestrzeniania się cholery, w niektórych regionach odnotowano więcej zakażeń i zgonów, niż w innych częściach świata. 

Cholera gdzie występuje i co sprzyja rozprzestrzenianiu się choroby?

Według szacunków, co roku na cholerę zapada od 1,3 do nawet 4 milionów osób, z czego 21-143 tysiące umiera^[1]. Epidemia cholery zagraża szczególnie tam, gdzie nadal panują słabsze warunki sanitarne, a gęstość zaludnienia jest duża. Gdzie w takim razie ryzyko infekcji jest szczególnie duże?

• Cholera występowanie w Afryce: chorobą dotknięte są niemal wszystkie państwa wschodniego wybrzeża kontynentu, a także spora część Afryki Środkowej. Mnóstwo przypadków odnotowuje się m.in. w Republice Środkowoafrykańskiej, Sudanie czy Somalii^[2]
• Cholera występowanie w Azji: duże ryzyko zakażenia jest na Bliskim Wschodzie (Jemen) oraz w południowej części kontynentu; na rozprzestrzenianie się cholery w krajach takich jak Bangladesz czy Indie wpływa duża gęstość zaludnienia.
• Cholera występowanie w Ameryce Łacińskiej: ryzyko zakażenia może cyklicznie pojawiać się w Haiti i na Dominikanie (Barahona, Distrito Nacional + prowincje Elías Piña, La Altagracia, Monte Cristi i Santo Domingo).

Bardziej obrazowe przedstawienie obszarów występowania choroby umożliwia poniższa mapa.

Aktualne raporty z obszarami zagrożonymi i liczbą zakażeń w danym kraju można znaleźć na stronie ECDC w zakładce "Cholera worldwide overview". Szczepionka na cholerę pozwala chronić się przed infekcją nawet w najbardziej zagrożonych regionach. Immunizacja jest szczególnie ważna dla turystów, bowiem organizm przeciętnego Polaka nie jest „zaznajomiony” z tego typu drobnoustrojami. Oznacza to, że rozpoznanie, a co za tym idzie – zwalczenie bakterii będzie dla niego trudniejsze. 

Cholera szczepienia ochronne kiedyś i dziś – jakie są dostępne preparaty?

Cholera bakteria rozwija się w ciepłej, słodkiej (lub słonawej) wodzie. Niektóre źródła podają, że drobnoustroje rozprzestrzeniły się w XIX wieku w delcie rzeki Ganges (Indie). Od tamtej pory zarejestrowano siedem pandemii cholery, z czego ostatnia trwa w niektórych krajach do dnia dzisiejszego. 

Zauważono wówczas, że osoby, które przeszły cholerę, nabywają naturalną odporność przed kolejnymi infekcjami. Obserwacje te skłoniły do badań nad szczepionką przeciw cholerze. Praca naukowców zaowocowała nieco ponad 30 lat później – w 1885 wynaleziono pierwszą szczepionkę na cholerę. Do immunizacji użyto preparatów pozajelitowych, zawierających inaktywowane bakterie. Dopiero w latach 80. XX wieku szczepionki doustne (znane współcześnie) wyparły te pozajelitowe.

Obecnie na polskim rynku farmaceutycznym są dostępne dwa rodzaje szczepienia na cholerę od różnych producentów. Każdy wariant to preparat doustny, zawierający inaktywowane (martwe) lub atenuowane (osłabione) szczepy przecinkowca cholery. Preparaty te są rekomendowane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). 

Dukoral szczepionka

Dukoral to granulat do sporządzania zawiesiny, którą można przyjmować już od 2 roku życia. Dawkowanie różni się w zależności od wieku pacjenta:

• dorośli i dzieci powyżej 6 lat – 2 dawki preparatu, przyjmowane w minimum tygodniowych odstępach (lecz nie dłuższych niż 6 tygodni);
• dzieci od 2 do 6 roku życia – 3 dawki, podawane w takim samym przedziale czasowym; należy pamiętać, że do TropicalMed można zgłaszać dzieci od 3. roku życia.

Cały cykl immunizacji przed podróżą trzeba odpowiednio rozplanować. Odporność zyskuje się dopiero tydzień po przyjęciu ostatniej dawki, dlatego najlepiej przyjąć ją minimum 7 dni przed wyjazdem. Planując dłuższy pobyt, warto rozważyć przyjęcie dawki przypominającej:

• dorośli i dzieci powyżej 6 lat – co 2 lata;
• dzieci od 2. do 6. roku życia – co 6 miesięcy.

Schemat szczepienia Dukoral w przejrzysty sposób przedstawia poniższa grafika:

Nie można zapomnieć, że godzinę przed i godzinę po szczepieniu należy powstrzymać się od jedzenia, picia i przyjmowania innych leków.

Vaxchora szczepionka

Vaxchora, podobnie jak Dukoral, to granulat do rozpuszczania, który można stosować u pacjentów od 2. roku życia w celu uodparniania na przecinkowca cholery. Pierwszą różnicą między tymi dwoma preparatami jest skład: Vaxchora zawiera żywe, osłabione szczepy Vibrio cholerae, a Dukoral martwe (inaktywowane). 

Drugą różnicą jest to, że w przypadku preparatu Vaxchora dawkowanie jest zdecydowanie prostsze, bo wymaga przyjęcia pojedynczej dawki bez względu na wiek pacjenta. Aby organizm zdążył wytworzyć ochronny poziom przeciwciał, immunizację należy zaplanować minimum 10 dni przed potencjalną ekspozycją na bakterie. 

Mimo że stosując preparat Vaxchora dawkowanie jest jedno-, a nie wielodawkowe, zasady dotyczące jedzenia i picia przed i po immunizacji są takie same. Aby dowiedzieć się więcej na temat poszczególnych preparatów, należy kliknąć odpowiedni odnośnik.

Ile kosztuje szczepionka na cholerę w TropicalMed?

Szczepienie w TropicalMed zwalnia z obowiązku zakupu w aptece, odpowiedniego przechowywania i dostarczenia preparatu – wystarczy umówić się na wizytę, a Vaxchora lub Dukoral czeka na miejscu. To dużo wygodniejsze i bezpieczniejsze rozwiązanie dla osób planujących podróż do kraju zagrożonego cholerą.

Cholera szczepienia cena w TropicalMed:

• Dukoral szczepionka cena: 299 zł,
• Vaxchora szczepionka cena 449 zł.

Należy wiedzieć, że wymienione wyżej stawki są za pojedynczą dawkę preparatu. Dodatkowo, na każdej wizycie szczepiennej niezbędna jest też specjalistyczna kwalifikacja lekarska, która w TropicalMed kosztuje 70 zł. Niestety, szczepionka przeciw cholerze nie figuruje w obowiązującym kalendarzu, co oznacza brak refundacji dla osób, którym zależy na immunizacji.

Przecinkowiec cholery profilaktyka – dlaczego warto: dobrze jest zainwestować w swoje zdrowie, ponieważ cholera w Afryce Subsaharyjskiej, Azji Południowej i Ameryce Środkowej jest realnym zagrożeniem. Zważywszy na często niski poziom opieki zdrowotnej w tamtych krajach, lepiej nie narażać swojego zdrowia i życia na wakacjach.

Serdecznie zapraszamy na szczepienie!

FAQ - często zadawane pytania

Jak można zarazić się cholera?

Cholera rozprzestrzenia się drogą fekalno-oralną, więc do zakażenia dochodzi najczęściej po zjedzeniu posiłku lub wypiciu wody skażonych wydalinami nosiciela. Przecinkowca cholery można też wprowadzić do swojego organizmu brudnymi rękami.

Gdzie w Krakowie wykonam szczepienie na cholerę przed podróżą?

Szczepionki przeciw cholerze są słabo dostępne w Polsce, jednak TropicalMed w Krakowie zapewnia możliwość immunizacji przed podróżą. Do wyboru pacjentów są preparaty Dukoral i Vaxchora.

Czym się leczy cholerę?

Leczenie cholery ma najczęściej charakter objawowy, tzn. polega na przywróceniu odpowiedniego poziomu nawodnienia. W terapii bywają też wykorzystywane antybiotyki.

Czy cholera jest w Polsce?

Cholera w Polsce nie stanowi zagrożenia, gdyż warunki higieniczno-sanitarne są na naprawdę dobrym poziomie. Nieliczne przypadki to zachorowania zawleczone z krajów, gdzie przecinkowiec cholery jest rozpowszechniony.

Czy szczepienie na cholerę jest bezpieczne?

W TropicalMed mamy do wyboru szczepionki zawierające zarówno żywe, ale osłabione (atenuowane) bakterie, jak i całkowicie zabite (inaktywowane). Podczas kwalifikacji lekarskiej podejmujemy decyzję, który preparat będzie bezpieczniejszy dla danego pacjenta. Każda partia szczepionek, jaka do nas dociera, jest dodatkowo kontrolowana przez GIS.