Cholera choroba układu pokarmowego – jak jej zapobiegać?

Co to jest cholera choroba?

Cholera to ostra infekcja bakteryjna, atakująca układ pokarmowy. Nieleczona w wielu przypadkach kończy się śmiercią, ponieważ prowadzi do odwodnienia oraz niewydolności nerek. Drobnoustroje chorobotwórcze przedostają się do organizmu człowieka drogą fekalno-oralną, czyli najczęściej przez pokarm lub wodę skażone kałem osoby zainfekowanej.

Jak rozprzestrzenia się przecinkowiec cholery?

Cholera to choroba, którą wywołuje przecinkowiec cholery, czyli bakterie Vibrio cholerae. Występują one głównie w słodkiej lub słonawej wodzie oraz w organizmie zainfekowanego człowieka. Drobnoustroje są wydalane z kałem nawet do 10 dni po zakażeniu, co sprzyja rozprzestrzenianiu się choroby w miejscach, gdzie system uzdatniania wody nie działa prawidłowo. 

Źródła podają, że na świecie co roku dochodzi od miliona do nawet 4 milionów zakażeń cholerą rocznie. Szacuje się, że przecinkowce cholery odpowiadają za zgon od 21 do 140 tysięcy ludzi rocznie. Tak duże rozbieżności wynikają z ograniczonego dostępu do danych. Istnieje niemałe prawdopodobieństwo, że spory odsetek przypadków cholery nie jest w ogóle zgłaszany. 

Choroba cholera objawy – czym grozi zakażenie?

Kiedy przecinkowce cholery przedostaną się do organizmu, bardzo szybko namnażają się i rozwijają. Tzw. okres inkubacji może trwać nawet kilka godzin, a maksymalnie 5 dni. Następnie pojawiają się symptomy typowe dla choroby. Jakie?

Choroba cholera objawy: u około 1 na 10 zakażonych osób pojawia się obfita, wodnista biegunka oraz wymioty. W wyniku szybkiej utraty płynów ustrojowych skóra traci swoją elastyczność, a błony śluzowe wysychają. Twarz pacjenta staje się zapadnięta, a głos ochrypły. Chory może też skarżyć się na skurcze mięśni – to także skutek niedoboru elektrolitów. 

Jeśli taki stan się przedłuża, a choremu nie zostanie udzielona szybka pomoc, może nawet dojść do zgonu (do 70% przypadków). Życiu człowieka zagraża bowiem wówczas odwodnienie i/lub niewydolność nerek.

Cholera leczenie – jak pomaga się osobom chorym?

W przypadku zakażenia przecinkowcem cholery ważna jest natychmiastowa terapia, mająca na celu przywrócenie odpowiedniego poziomu nawodnienia.

Cholera leczenie: pacjentowi podaje się elektrolity oraz preparaty (tzw. ORS – oral rehydration solution) zawierające glukozę i sole mineralne (doustnie), a w cięższych przypadkach – płyny dożylne.

Taka kuracja w większości przypadków przywraca do zdrowia ludzi cierpiących na cholerę. Odsetek zgonów wśród osób, którym udzielono prawidłowej pomocy, wynosi około 1%. Potwierdzono, że przejście choroby zwiększa odporność organizmu na bakterie cholery, a w konsekwencji – na infekcje w najbliższej przyszłości. Jednak zgodnie ze starym, sprawdzonym powiedzeniem – lepiej zapobiegać, niż leczyć. 

Cholera profilaktyka – jak zapobiegać chorobie?

Bakterie cholery wywołujące chorobę są najpowszechniejsze tam, gdzie warunki sanitarne nie są na wystarczającym poziomie. Słaby system uzdatniania wody sprzyja rozprzestrzenianiu się drobnoustrojów, a co za tym idzie – zwiększaniu się liczby zakażeń.  

Vibrio cholerae można wprowadzić do swojego organizmu przez picie i jedzenie:

• woda – bakterie występują w słodkiej wodzie naturalnie lub są tam nieumyślnie wprowadzane przez człowieka (nosiciela);
• ryby/skorupiaki wyłowione ze skażonej wody;
• inne produkty spożywcze, dotykane wcześniej przez nosiciela cholery brudnymi rękami.

Aby chronić się przed zakażeniem, należy zachować ostrożność – szczególnie w krajach dotkniętych cholerą. Warto więc pamiętać o trzech podstawowych zasadach. Jakich?

Przecinkowiec cholery profilaktyka – pamiętaj:

1. Dbaj o higienę – często myj lub dezynfekuj ręce, unikaj dotykania się po twarzy.

2. Zachowaj rozwagę podczas jedzenia – zwracaj uwagę na obróbkę termiczną posiłków (szczególnie mięsa i ryb), dokładnie myj surowe warzywa i owoce, unikaj żywności sprzedawanej na ulicy.

3. Uzdatniaj wodę przed wypiciem – można zrobić to na trzy sposoby:

• termicznie – przegotowanie (przez około minutę),
• mechaniczne – filtrowanie,
• chemiczne – dezynfekcja za pomocą produktów z chlorem lub jodem (w tabletkach lub granulkach).

Zachowanie wymienionych środków ostrożności oraz przyjęcie szczepionki na cholerę pozwala zachować niemal stuprocentowe bezpieczeństwo podczas podróży. Dzięki temu można bez obaw korzystać z uroków odwiedzanego regionu i cieszyć się zdrowymi i bezpiecznymi wakacjami.

Cholera szczepionka przed podróżą – gdzie zagraża choroba?

Rozprzestrzenianiu cholery w dużej mierze udało się zapobiec dzięki WASH (ang. Global Water, Sanitation & Hygiene). Na czym to polega?

Cholera profilaktyka na poziomie globalnym:

• zwiększeniu dostępu do czystej wody,
• poprawie warunków sanitarnych,
• edukacji w zakresie higieny.

Mimo wprowadzanych rozwiązań mających na celu minimalizowanie ryzyka rozprzestrzeniania się cholery, w niektórych regionach odnotowano więcej zakażeń i zgonów, niż w innych częściach świata. Epidemia cholery zagraża szczególnie tam, gdzie nadal panują słabsze warunki sanitarne, a gęstość zaludnienia jest duża. Gdzie w takim razie ryzyko infekcji jest szczególnie duże?

Cholera bakteria – ogniska zakażeń na świecie [przykłady]:

Cholera w Afryce: Tanzania (ogniska tylko w części kontynentalnej; cholera Zanzibar nie stanowi zagrożenia), Malawi, Etiopia, DR Konga, Nigeria, Kamerun, Benin, Zimbabwe, Kenia. Cholera epidemia w Malawi ma najwięcej śmiertelnych ofiar, a zważywszy na niewielką powierzchnię tego państwa, także mnóstwo zakażeń (liczba porównywalna np. z Afganistanem).

Cholera w Azji: Indie, Bangladesz, Afganistan, Syria. Na rozprzestrzenianie się cholery w dwóch pierwszych krajach dodatkowo wpływa duża gęstość zaludnienia. Trwająca epidemia cholery w Syrii spowodowała najwięcej, bo ponad 30 tys. zakażeń.

Cholera w Ameryce Łacińskiej: według ECDC, zagrożenie występuje w dwóch państwach: w Haiti i na Dominikanie. Jako że drugi z wymienionych krajów jest popularną destynacją turystyczną, warto sprawdzić ryzyko infekcji przed podróżą. Dominikana zagrożenie cholerą występuje w obszarze Distrito Nacional oraz prowincjach Elías Piña, La Altagracia, Monte Cristi i Santo Domingo.

Więcej informacji o obszarach zagrożonych można przeczytać we wpisie cholera epidemia 2022-2023.

Cholera szczepionka pozwala chronić się przed infekcją nawet w najbardziej zagrożonych regionach. Immunizacja jest szczególnie ważna dla turystów, bowiem organizm przeciętnego Polaka nie jest „zaznajomiony” z tego typu drobnoustrojami. Oznacza to, że rozpoznanie, a co za tym idzie – zwalczenie bakterii będzie dla niego trudniejsze. 

Szczepienie cholera – jakie są dostępne preparaty?

Obecnie na światowym rynku farmaceutycznym są dostępne cztery szczepionki na cholerę od różnych producentów. Każda z nich to szczepionka doustna, zawierająca inaktywowane (martwe) lub atenuowane (osłabione) szczepy przecinkowca cholery. Preparaty te są rekomendowane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). 

Szczepienie cholera – rodzaje:

• Dukoral (Szwecja),
• Shanchol (Indie),
• Euvichol (Korea Południowa),
• Vaxchora (Stany Zjednoczone).
  

W Polsce zarejestrowane są dwie z nich: Dukoral i Vaxchora. 

Dukoral szczepionka cholera

Dukoral to granulat do sporządzania zawiesiny, którą można przyjmować już od 2 roku życia. Dawkowanie różni się w zależności od wieku pacjenta:

• dorośli i dzieci powyżej 6 lat – 2 dawki preparatu, przyjmowane w minimum tygodniowych odstępach (lecz nie dłuższych niż 6 tygodni);
• dzieci od 2 do 6 roku życia – 3 dawki, podawane w takim samym przedziale czasowym. 

Cały cykl immunizacji przed podróżą trzeba odpowiednio rozplanować. Odporność zyskuje się dopiero tydzień po przyjęciu ostatniej dawki, dlatego najlepiej przyjąć ją minimum 7 dni przed wyjazdem. Planując dłuższy pobyt, warto rozważyć przyjęcie dawki przypominającej:

• dorośli i dzieci powyżej 6 lat – co 2 lata;
• dzieci od 2. do 6. roku życia – co 6 miesięcy.

Schemat szczepienia Dukoral w przejrzysty sposób przedstawia poniższa grafika:

Nie można zapomnieć, że godzinę przed i godzinę po szczepieniu należy powstrzymać się od jedzenia, picia i przyjmowania innych leków.

Vaxchora szczepionka cholera

Vaxchora, podobnie jak Dukoral, to granulat do rozpuszczania, który można stosować u pacjentów od 2. roku życia w celu uodparniania na przecinkowca cholery.

Pierwszą różnicą między tymi dwoma preparatami jest skład: Vaxchora zawiera żywe, osłabione szczepy Vibrio cholerae, a Dukoral martwe (inaktywowane). 

Drugą różnicą jest dawkowanie – Dukoral szczepionka jest dwu- lub trzydawkowa, a preparat Vaxchora wystarczy przyjąć tylko raz, minimum 10 dni przed potencjalną ekspozycją na bakterie. 

Zasady dotyczące jedzenia i picia przed i po immunizacji są takie same. 

Cholera szczepionka – jak powstała?

Cholera bakteria rozwija się w ciepłej, słodkiej (lub słonawej) wodzie. Niektóre źródła podają, że drobnoustroje rozprzestrzeniły się w XIX wieku w delcie rzeki Ganges (Indie). Od tamtej pory zarejestrowano siedem pandemii cholery, z czego ostatnia trwa w niektórych krajach do dnia dzisiejszego. 

Związek choroby ze skażoną wodą pitną wykazano w 1854 roku, co pozwoliło wyeliminować cholerę z wielu krajów poprzez poprawę warunków sanitarnych. W krajach uboższych nadal dochodziło jednak do wielu zakażeń. Zauważono wówczas, że osoby, które przeszły cholerę, nabywają naturalną odporność przed kolejnymi infekcjami. Obserwacje te skłoniły do badań nad szczepionką przeciw cholerze.

Praca naukowców zaowocowała nieco ponad 30 lat później – w 1885 wynaleziono pierwszą szczepionkę na cholerę. Do immunizacji użyto preparatów pozajelitowych, zawierających inaktywowane bakterie. Dopiero w latach 80. XX wieku szczepionki doustne (znane współcześnie) wyparły te pozajelitowe.

Cholera szczepionka cena – ile aktualnie kosztuje szczepienie?

Szczepienie w TropicalMed zwalnia z obowiązku zakupu w aptece, odpowiedniego przechowywania i dostarczenia preparatu – wystarczy umówić się na wizytę, a Vaxchora lub Dukoral szczepionka czeka na miejscu. To dużo wygodniejsze i bezpieczniejsze rozwiązanie dla osób planujących podróż do kraju zagrożonego cholerą.

Cholera szczepionka cena w TropicalMed:

• Dukoral szczepionka cena: 249 zł,
• Vaxchora szczepionka cena 449 zł.

Należy wiedzieć, że wymienione wyżej stawki są za pojedynczą dawkę preparatu. Przed każdym szczepieniem niezbędna jest też specjalistyczna kwalifikacja lekarska, która w TropicalMed kosztuje 60 zł. Niestety, szczepionka przeciw cholerze nie figuruje w obowiązującym Kalendarzu, co oznacza brak refundacji dla osób, którym zależy na immunizacji.

Przecinkowiec cholery profilaktyka – dlaczego warto: dobrze jest zainwestować w swoje zdrowie, ponieważ cholera w Afryce Subsaharyjskiej, Azji Południowej i Ameryce Środkowej jest realnym zagrożeniem. Zważywszy na często niski poziom opieki zdrowotnej w tamtych krajach, lepiej nie narażać swojego zdrowia i życia na wakacjach.

Serdecznie zapraszamy na szczepienie!

FAQ - często zadawane pytania

Jak można zarazić się cholera?

Cholera rozprzestrzenia się drogą fekalno-oralną, więc do zakażenia dochodzi najczęściej po zjedzeniu posiłku lub wypiciu wody skażonych wydalinami nosiciela. Przecinkowca cholery można też wprowadzić do swojego organizmu brudnymi rękami.

Gdzie w Krakowie wykonam szczepienie na cholerę przed podróżą?

Szczepionki przeciw cholerze są słabo dostępne w Polsce, jednak TropicalMed w Krakowie zapewnia możliwość immunizacji przed podróżą. Do wyboru pacjentów są preparaty Dukoral i Vaxchora.

Czym się leczy cholerę?

Leczenie cholery ma najczęściej charakter objawowy, tzn. polega na przywróceniu odpowiedniego poziomu nawodnienia. W terapii bywają też wykorzystywane antybiotyki.

Czy cholera jest w Polsce?

Cholera w Polsce nie stanowi zagrożenia, gdyż warunki higieniczno-sanitarne są na naprawdę dobrym poziomie. Nieliczne przypadki to zachorowania zawleczone z krajów, gdzie przecinkowiec cholery jest rozpowszechniony.