Uzdatnianie wody w podróży – jakie są 4 sprawdzone sposoby?

Poradnik: jak przebiega uzdatnianie wody w podróży?

Odpowiednie nawodnienie to podstawa zdrowia i dobrego samopoczucia, szczególnie kiedy słupki termometrów wskazują wysokie temperatury (np. w tropikach). Należy jednak mieć na uwadze, że nie w każdym zakątku świata można liczyć na stały dostęp do bezpiecznej i czystej wody. W krajach rozwijających się zanieczyszczone (niezdatne do picia) mogą być zarówno wody otwarte z akwenów jak i wodociągowe. Z tego względu warto dowiedzieć się, na czym polega uzdatnianie wody w podróży.

Miłośnicy survivalu, bushcraftu i/lub biwakowania poza utartymi szlakami często zastanawiają się, jak uzdatnić do picia wodę z rzeki lub jeziora. Osoby wybierające się do regionów, gdzie panują gorsze warunki higieniczno-sanitarne – czy można pić wodę z kranu i używać jej np. do mycia zębów. 

Życiodajny płyn może być skażony szkodliwymi substancjami chemicznymi (np. pestycydami, metalami ciężkimi), zanieczyszczony mechanicznie (np. mułem, listkami, odchodami zwierząt) czy drobnoustrojami chorobotwórczymi (inaczej patogenami) takimi jak:

• wirus zapalenia wątroby typu A,
• wirus polio,
• przecinkowce cholery,
• pałeczki duru brzusznego,
• E. coli, Campylobacter, Shigella i inne bakterie wywołujące biegunki podróżnych, na które nie ma szczepionek. 

W takim przypadku można pozbyć się patogenów na kilka różnych sposobów – pomagają w tym przenośne filtry do wody, środki chemiczne (np. sól do uzdatniania wody) oraz narzędzia pozwalające doprowadzić napój do wrzenia. O tym, jak uzdatnić wodę do picia, decyduje rodzaj zanieczyszczenia; czasami konieczne jest połączenie kilku metod. Przykładowo, widoczne zmętnienia trzeba najpierw odfiltrować mechanicznie, po czym zastosować środek chemiczny lub przegotować wodę, by pozbyć się ewentualnych patogenów, których nie widać gołym okiem.

Uzdatnianie termiczne – jak uzdatnić wodę z rzeki, jeziora lub kranu najprostszym sposobem?

Każda woda z nieznanego (niezbadanego) źródła powinna być traktowana jako potencjalnie niebezpieczne. Bez względu na wybraną metodę uzdatniania, pierwszym krokiem jest ocena jakości wody. Płynąca (np. w rzece) jest zazwyczaj czystsza niż stojąca (np. z jeziora). Dryfujące, martwe zwierzęta, obumarła roślinność na brzegach czy niedalekie sąsiedztwo upraw to złe znaki – w takich przypadkach lepiej poszukać innego źródła wody.

Przechodząc do uzdatniania, czajnik elektryczny, przenośna kuchenka czy po prostu ognisko pozwalają najprościej eliminować drobnoustroje chorobotwórcze z wody. Są one mniej lub bardziej odporne na działanie gorąca, jednak temperatura wrzenia utrzymana przez około minutę zabija praktycznie wszystkie patogeny. 

Należy pamiętać o dostosowaniu się do warunków atmosferycznych. Przykładowo, wysoko w górach jest niższe ciśnienie, a co za tym idzie – temperatura wrzenia też jest niższa. Z tego względu uzdatnianie wody poprzez jej zagotowanie powinno trwać kilka minut dłużej.

 
Termiczne uzdatnianie wody w podróży:

Uzdatnianie chemiczne – jakie sole, płyny i tabletki do uzdatniania wody stosować?

Płyn, tabletki czy sól do uzdatniania wody to specjalne środki, najczęściej na bazie chloru, których celem jest wyeliminowanie drobnoustrojów chorobotwórczych. Producenci proponują różne formy preparatu, a wybór zależy od indywidualnych preferencji. O czym warto jednak pamiętać?

Tabletki do uzdatniania wody są łatwiejsze w dawkowaniu – nie trzeba odmierzać odpowiedniej ilości środka, bo są one fabrycznie poporcjowane. Zazwyczaj zalecana jest 1 tabletka na 1 litr wody, jednak przed użyciem należy dokładnie zapoznać się z instrukcją na opakowaniu. Wybierając płynny lub sypki preparat, jak np. sól do uzdatniania wody, trzeba odmierzyć jego odpowiednią ilość. Jeśli w opakowaniu nie ma miarki, to trzeba dodatkowo się w nią zaopatrzyć.

Bez względu na wybrany wariant, o tym, jak uzdatnić do picia wodę z rzeki decydują instrukcje dołączoną do preparatu. Trzeba bezwzględnie przestrzegać zaleceń producenta – należy zastosować ściśle określoną ilość środka oraz odczekać tyle czasu, ile wskazano na opakowaniu (zazwyczaj od 30 minut do 2 godzin). Jako że preparat pozostaje w wodzie, to dodatkowo zapobiega jej ponownemu skażeniu.

Chemiczne uzdatnianie wody w terenie:

Uzdatnianie mechaniczne – na co zwrócić uwagę, wybierając filtr do wody?

Przenośne filtry do wody to najszybszy sposób na uzdatnianie – nie trzeba doprowadzać płynu do wrzenia ani czekać, aż środek chemiczny się rozpuści i usunie bio-skażenie. Aby skutecznie chronić się przed drobnoustrojami chorobotwórczymi, trzeba jednak wiedzieć, jak wybrać filtr do uzdatniania wody.

Podróżni powinni zaopatrzyć się w solidny, turystyczny filtr do uzdatniania wody, które usuwają bakterie, pasożyty i wszelką materię biologiczną. Jako że wirusy są zbyt mikroskopijne, to trudno je „wyłapać” w ten sposób. Tylko nieliczne 

Mechaniczne uzdatnianie wody:

Więcej informacji na temat tego, czy butelka Dafi filtruje bakterie oraz jakie zamienniki warto zabrać ze sobą w podróż znajduje się tutaj: ranking filtrów do wody.

Jak przebiega uzdatnianie wody w terenie promieniowaniem UV?

Jedną z najbardziej innowacyjnych metod uzdatniania wody w podróży jest wykorzystanie promieniowania ultrafioletowego, które zabija znaczną część patogenów. Przenośne sterylizatory UV stają się coraz popularniejsze ze względu na skuteczność i łatwość zastosowania. Nie wprowadzają żadnych substancji chemicznych do wody, dzięki czemu nie zmieniają jej smaku i składu.

Z drugiej strony, zastosowanie tej metody musi być połączone z uzdatnianiem mechanicznym, żeby pozbyć się zanieczyszczeń takich jak muł czy gałązki. Woda musi być klarowna, bo wszelkie zmętnienia blokują promieniowanie, uniemożliwiając jego antyseptyczne działanie. Ponadto, takie urządzenia wymagają energii, co bywa kłopotliwe w miejscach, gdzie nie ma dostępu do prądu.

Uzdatnianie wody w podróży za pomocą UV:

Należy mieć na uwadze, że drobnoustroje chorobotwórcze przenoszą się na mnóstwo innych sposobów – nie tylko przez skażoną wodę. Warto kompleksowo zadbać o swoje zdrowie, by cieszyć się zdrowiem i spokojem na wakacjach. W tym celu należy udać się do TropicalMed po konsultację lekarską oraz potrzebne szczepionki.

Po co konsultować się z lekarzem medycyny podróży przed wyjazdem?

Lekarz medycyny podróży to osoba, która nie tylko doradzi jak uzdatnić wodę do picia, ale także gdzie jest to konieczne. Specjalista dysponuje też wiedzą na temat sytuacji epidemiologicznej w poszczególnych zakątkach świata, dzięki czemu doradzi, które choroby przenoszone przez skażoną wodę i żywność zagrażają w danym kraju i jak im zapobiegać. Podczas wizyty można też dowiedzieć się, co spakować do apteczki – w przypadku zatrucia wodą lub innych dolegliwości warto bowiem mieć ze sobą najpotrzebniejsze lekarstwa.

Serdecznie zapraszamy na konsultację lekarską i szczepienia ochronne!

FAQ - często zadawane pytania

Jakie są sposoby uzdatniania wody?

Uzdatnianie wody w podróży można zorganizować na 4 sposoby. Pierwszym jest doprowadzenie jej do wrzenia i gotowanie przez kilka minut. Drugim jest zastosowanie specjalnych środków chemicznych. Kolejny polega na przepuszczeniu jej przez odpowiedni filtr, natomiast ostatni – na zastosowaniu urządzenia wykorzystującego promieniowanie UV.

Na czym polega uzdatnianie wody?

Uzdatnianie wody polega na pozbyciu się z niej zanieczyszczeń mechanicznych (wszelkich zmętnień) oraz wyeliminowaniu szkodliwych pierwiastków chemicznych i drobnoustrojów chorobotwórczych.

Czy można pić przegotowaną wodę z jeziora?

Aby bezpiecznie napić się wody z jeziora, warto najpierw zastosować filtr mechaniczny, który pozbędzie się zmętnień (piasku, liści, odchodów itd.), a dopiero później ją przegotować. Jeśli jezioro znajduje się w pobliżu upraw, na jego brzegach roślinność jest obumarta lub w wodzie dryfują martwe zwierzęta, należy zrezygnować z picia nawet po przefiltrowaniu i przegotowaniu.