Wszystko, co musisz wiedzieć o śwince (chorobie)

Świnka choroba zakaźna – jak się przenosi?

Świnka choroba: to inaczej nagminne zapalenie ślinianek przyusznych wywoływane przez wirusy, które występują wyłącznie w organizmie człowieka.

Czy świnka jest zaraźliwa: tak, do infekcji dochodzi na skutek kontaktu z nosicielem, a dokładniej – wydzielinami jego dróg oddechowych. Patogeny rozprzestrzeniają się głównie drogą kropelkową (tj. podczas kaszlu, kichania, a nawet mówienia) lub pośrednio – osiadają na rzeczach i zakażają osoby, które ich używają.

Ile trwa okres wylęgania: wirus świnki przedostaje się do organizmu człowieka przez drogi oddechowe i namnaża się w nosogardzieli i najbliższych węzłach chłonnych. Tzw. okres wylęgania może trwać 2-4 tygodnie (najczęściej 16-18 dni). Następnie pojawiają się objawy choroby. Jakie?

Świnka objawy – jak przebiega choroba?

Kiedy wirus świnki się namnoży, możliwe są dwa scenariusze: bezobjawowa infekcja (według PZH, 15-30% przypadków) lub choroba z dolegliwościami o różnym stopniu nasilenia. 

Początkowe objawy świnki:

• gorączka (zwykle niewysoka),
• ból głowy,
• ból mięśni i stawów,
• złe samopoczucie.

Wymienione wyżej dolegliwości trwają zazwyczaj 3-5 dni, po czym pojawia się najbardziej charakterystyczny dla świnki element – obrzęk ślinianek przyusznych. Opuchnięta i tkliwa może być tylko jedna strona (w 70% przypadków) lub rzadziej obie. Stan zapalny może rozprzestrzenić się także na gruczoły podżuchwowe i podjęzykowe – utrudnia to przeżuwanie i połykanie pokarmu, prowadząc do utraty apetytu. Taki stan utrzymuje się około 5 dni.

Świnka u dzieci i dorosłych – jakie są możliwe powikłania?

Wirus świnki zazwyczaj wywołuje niegroźny stan zapalny. Zdarza się jednak, że „zawędruje” do innych tkanek i narządów w ciele człowieka, takich jak m.in. opony mózgowo-rdzeniowe, trzustka, jądra czy jajniki. Patogeny mogą wywołać wówczas poważne powikłania:

• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (1 na 10 przypadków) – dużo częstsze (~3-4 razy) wśród chłopców niż u dziewczynek,
• zapalenie jąder – występuje nawet u 35% chłopców i młodych mężczyzn; może prowadzić do zaniku jąder i niepłodności,
• zapalenie narządów gruczołowych (np. trzustki, jajników, tarczycy) – częstsze w przypadku zakażenia świnką u dorosłych;
• nerwu słuchowego – może skutkować pogorszeniem słuchu lub (bardzo rzadko) trwałą głuchotą. 

Mimo że świnka jest powszechnie uważana za chorobę wieku dziecięcego, to na zakażenie są narażeni również dorośli. Jak przebiega choroba w tej grupie?

Świnka u dorosłych

Świnka u dzieci jest obarczona mniejszym ryzykiem ciężkich powikłań niż u dorosłych i młodzieży. U starszych choroba ma też zazwyczaj cięższy przebieg i jest obarczona większym ryzykiem powikłań opisanych powyżej. Dużym zagrożeniem jest zakażenie wirusem świnki w ciąży.

Świnka u dorosłych w ciąży: należy także pamiętać, że zakażenie (szczególnie w pierwszym trymestrze) może prowadzić do poronienia. Zdarza się to jednak zdecydowanie rzadziej niż w przypadku zakażenia wirusem różyczki. 

Aby uniknąć powikłań i ciężkiej infekcji, dorosłym zaleca się szczepienie. Powszechna immunizacja na tę chorobę rozpoczęła się bowiem dopiero w 2004 roku, więc niewielki odsetek dorosłych jest chronionych. Wprawdzie przechorowanie świnki daje trwałą odporność, jednak wbrew powszechnej opinii, nie każdy chorował w dzieciństwie. Poza tym, zdarzają się (rzadkie) przypadki powtórnego zakażenia wirusem świnki. 

Podsumowując...

Jak zapobiegać infekcjom i chronić swoje zdrowie?

Jakie są sposoby zapobiegania świnki?

Świnka rozprzestrzenia się głównie drogą kropelkową, toteż zaleca się używanie maseczek i rękawiczek ochronnych podczas opieki nad osobą chorą. W tym czasie bezwzględnie odradza się picie z jednego naczynia, dzielenie się jedzeniem czy pocałunki.

Jako że infekcja może być też bezobjawowa, najskuteczniejszą metodą zapobiegania śwince są szczepienia na świnkę. Przed wprowadzeniem obowiązku immunizacji (rok 2004) w Polsce wybuchały cykliczne epidemie, średnio co 3-4 lata. Przykładowo, w latach 1994 oraz 1998 odnotowywano ponad 215 tys. zakażeń. Obecnie wartość ta waha się od 1000 do 2000 przypadków rocznie. 

Szczepienia na świnkę (+ odrę i różyczkę) są refundowane dopiero od 2004 roku. Oznacza to, że naprawdę niewielka część populacji jest uodporniona na tę chorobę. Immunizację zaleca się wszystkim niezaszczepionym i tym, którzy przyjęli tylko jedną dawkę w ramach szczepienia obowiązkowego.

Jak wygląda szczepienie przeciw śwince w Polsce?

Na Polskim rynku farmaceutycznym można znaleźć wyłącznie szczepionki odra świnka różyczka (MMR). Preparaty monowalentne, tj. chroniące tylko przed jedną chorobą, nie są dostępne.

Dawkowanie

Do wyboru osób chcących się uodpornić są M-M-RVAXPRO i Priorix. Pierwszy z nich jest wykorzystywany do powszechnej immunizacji – kiedy szczepić dziecko na świnkę, odrę i różyczkę?

• I dawka – 13-15. miesiąc życia,
• II dawka – 6. rok życia.

Dawkowanie w przypadku obu szczepionek jest takie samo. Substancją czynną w obu preparatach są żywe, atenuowane (tj. osłabione) wirusy świnki, odry i różyczki. Nie można ich więc stosować m.in. u osób z niedoborami odporności (np. nosicieli HIV) czy u kobiet w ciąży. Chcąc chronić swoje maleństwo, zaleca się szczepienie ochronne minimum 30 dni wcześniej.

Skuteczność

Szczepienie na świnkę skutecznie zapobiega poważnym powikłaniom choroby. Przykładowo, statystyki pokazują, że ryzyko uszkodzeń mózgu (encefalopatii) jest niższe o 93%, a zapalenia jąder – o 72%.

Bezpieczeństwo

Jak każdy tego typu preparat, szczepionka przeciw śwince (+ odrze i różyczce) przeszła szereg badań pod kątem bezpieczeństwa. Wśród zgłaszanych NOP (niepożądanych odczynów poszczepiennych) odnotowywano łagodne objawy, takie jak:

• zaczerwienienie, ból/pieczenie i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia,
• niewysoka gorączka,
• bóle stawów,
• nieznaczne powiększenie węzłów chłonnych i/lub ślinianek przyusznych.

Wymienione wyżej dolegliwości ustępują samoistnie i są znacznie delikatniejsze niż w przypadku prawdziwej infekcji.

Dlaczego warto wykonać szczepienie na świnkę w TropicalMed?

Za szczepieniem ochronnym przemawia fakt, że nie ma swoistego leczenia w przypadku wirusa świnki. Aby ulżyć choremu, zaleca się kompresy na opuchnięte ślinianki, spożywanie miękkich pokarmów, odpowiednie nawodnienie i dużą dawkę odpoczynku. W przypadku wyższej gorączki stosuje się lekarstwa z paracetamolem. 

Szczepionka przeciw śwince zapobiega znacznej części infekcji a w pozostałych przypadkach – znacznie łagodzi ich przebieg. Pozwala chronić się przed najpoważniejszymi powikłaniami, takimi jak niepłodność, głuchota czy poronienia.

Świnka to choroba występująca na całym świecie. Według CDC, na świecie co roku odnotowuje się około 500 tys. przypadków. Liczba ta może być niedoszacowana, gdyż nie w każdym kraju jest obowiązek zgłaszania zachorowań na świnkę. Wyjeżdżając na wakacje, warto więc wykonać niezbędne szczepienia ochronne – porady w tej kwestii udziela lekarz medycyny podróży.

Ostatnim argumentem przemawiającym za immunizacją są preparaty skojarzone, które chronią nie tylko przed świnką, ale także przed różyczką czy odrą. To szybki i wygodny sposób na uodpornienie się na trzy choroby na raz.

Przyjdź do TropicalMed po profesjonalną poradę medyczną i szczepienie ochronne!   

FAQ - często zadawane pytania

Jakie są objawy świnki?

Najbardziej charakterystycznym symptomem świnki jest obrzęk ślinianek, co skutkuje charakterystyczną opuchlizną powyżej kąta żuchwy. Dodatkowo, chory cierpi na gorączkę i ból głowy oraz traci apetyt, m.in. przez trudności w połykaniu. Niektóre osoby mogą przejść świnkę bezobjawowo lub skąpoobjawowo.

Czy świnka jest zaraźliwa?

Objawowe stadium świnki trwa zazwyczaj do około 7 dni. Należy pamiętać, że zarażać (drogą kropelkową) można zarówno kilka dni przed pojawieniem się symptomów, jak i kilka dni po ich ustąpieniu.

Czy świnka jest groźna?

W większości przypadków choroba ma łagodny przebieg, jednak zdarzają się przypadki świnkowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu czy trzustki – częściej wśród chłopców. Świnka bywa też groźna dla kobiet w ciąży, ponieważ może prowadzić do poronień.

Czy na świnkę choruje się tylko raz?

Mimo że panuje powszechna opinia, że na świnkę choruje się tylko raz w życiu, powtórne zakażenie jest możliwe. Wprawdzie występuje bardzo rzadko, lecz nie można wykluczać takiej ewentualności.