Szczepienia przeciwko błonicy – najlepsza profilaktyka

Błonica choroba – jak przebiega?

Błonica – choroba bakteryjna o ostrym przebiegu i poważnych powikłaniach. Tzw. maczugowiec błonicy przenosi się z człowieka na człowieka, toteż bezpośredni kontakt z nosicielem lub wydzielinami jego dróg oddechowych stanowi zagrożenie infekcją.

Po przedostaniu się do organizmu, patogeny przylegają do ścian dróg oddechowych i namnażają się przez kilka dni, średnio 2-5 (do tygodnia). Po tym czasie można zaobserwować pierwsze objawy. Jakie?

Błonica objawy:

• ból gardła,
• złe samopoczucie,
• łagodna gorączka,
• powiększenie węzłów chłonnych szyi.

Przez cały czas bakterie rozwijają się i wprowadzają do organizmu toksynę, która niszczy tkanki. Powstaje wówczas charakterystyczna, biało-szarawa błona (stąd nazwa choroby). Lekarze nazywają ją pseudobłoną lub pseudomembraną. Zmiany pojawiają się w tam, którędy maczugowiec wniknął do organizmu – najczęstsza jest błonica gardła, krtani, migdałków podniebiennych i nosa.  

Z racji paraliżu dróg oddechowych lub ich znacznego zwężenia przez opuchnięte węzły chłonne i pseudomembranę, może dojść do uduszenia. To najczęstsza przyczyna zgonu w wyniku choroby. Druga to zatrzymanie akcji serca w wyniku działania toksyny maczugowca. Współczynnik śmiertelności nieleczonej (lub leczonej za późno) błonicy wynosi około 10%.

Wspomniana wyżej toksyna uwalniana do organizmu człowieka, może komplikować pracę narządów lub powodować trwałe uszkodzenia – najczęściej układu neurologicznego (75%) i krążenia (10-25%). Do powikłań po błonicy należą:

• uszkodzenie mięśnia sercowego (lub częściej stan zapalny);
• osłabienie/paraliż kończyn.

Jak widać, objawy i powikłania błonicy stanowią bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia pacjenta. Do 1954 roku, czyli momentu wprowadzenia obowiązkowych szczepień w Polsce, cykliczne epidemie zabijały 3000 osób (w kraju). Dla porównania, po wprowadzeniu powszechnej immunizacji, w całej Europie odnotowuje się 20-30 przypadków błonicy rocznie (w tym kilka śmiertelnych). 

Jak zapobiega się rozwojowi rozprzestrzenianiu choroby i jej najpoważniejszym skutkom?

Profilaktyka błonicy

Rezerwuarem maczugowca błonicy jest człowiek, toteż należy unikać osób chorych lub zachować szczególną ostrożność podczas ich leczenia. Nosiciel może rozpylać patogeny podczas mówienia, kichania czy kaszlenia. Maseczka czy gumowe rękawiczki to podstawowe środki ochrony, zapobiegające wnikaniu bakterii do organizmu.

Dużą skutecznością cechują się też szczepienia na błonicę, dzięki którym udało się niemal całkowicie wyeliminować problem rozprzestrzeniania się maczugowca wśród ludzi. Od 1954 roku odnotowano znaczny spadek zachorowań i poważnych powikłań związanych z chorobą. Jak działa immunizacja w Polsce i jakie preparaty są dostępne w kraju?

Szczepienia błonica

Szczepienia na błonicę są w Polsce wykonywane obowiązkowo według następującego schematu:

• u niemowląt: 4 dawki w 2, 3-4, 5-6 i 16-18 miesiącu życia;
• u dzieci w wieku 6 i 14 lat;
• u młodzieży w wieku 19 lat (ostatnia obowiązkowa dawka bez składnika krztuścowego).

Do obowiązkowej immunizacji wykorzystuje się tzw. preparaty skojarzone, czyli chroniące przed więcej niż jedną chorobą. Poza błonicą są to tężec i koklusz – wyjątek stanowi ostatnia dawka, która uodparnia tylko na dwie choroby. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na blogu TropicalMed. Sprawdź: tężec, krztusiec.

UWAGA! Kalendarze szczepień obowiązkowych w poszczególnych krajach są różne. Przykładowo, na Ukrainie ostatnią dawkę szczepionki przeciw błonicy i tężcowi przyjmuje się nie w 19., a w 16. roku życia. Oznacza to, że ochrona przed chorobami wygasa już w wieku 26 lat.

Na polskim rynku farmaceutycznym są dostępne wysoko skojarzone preparaty, chroniące dodatkowo przed polio, Hib czy WZW B. Wszystkie trzy figurują jako obowiązkowe w aktualnym Kalendarzu, toteż wybierając tego typu produkt, można połączyć szczepienia na błonicę z wieloma innymi chorobami. Oznacza to mniej stresujących dla dziecka wizyt u lekarza, jednakże za taką zamianę należy zapłacić z własnej kieszeni – refundacja NFZ nie uwzględnia takich preparatów.

Ile ważna jest szczepionka na błonicę?

Należy także pamiętać, że szczepienia na błonicę i tężec nie dają trwałej pamięci immunologicznej – utrzymuje się ona około 10 lat. Oznacza to, że dla ciągłej odporności przeciw chorobom, niezbędne są cykliczne dawki przypominające – one też nie są jednak refundowane. Korzystając z usług TropicalMed, zyskuje się gwarancję wygodnej i bezpiecznej immunizacji

Ile kosztują szczepienia przeciwko błonicy?

Błonica szczepienia – cennik:

• Adacel: 189 zł
• Adacel Polio: 199 zł
• Boostrix: 189 zł
• Boostrix Polio: 199 zł
• Clodivac: 149 zł

Uodpornienie znacznej części społeczeństwa sprawiło, że maczugowiec błonicy nie rozprzestrzenia się już na tak dużą skalę jak wcześniej. Nie wszędzie problem ten został jednak zażegnany – bakterie występują m.in. na Bliskim Wschodzie, w Azji Południowo-Wschodniej, w Ameryce Środkowej czy w Afryce. Wśród krajów z największą liczbą niezaszczepionych można wyróżnić Nigerię, Indie czy Brazylię. Jak wygląda leczenie błonicy, kiedy zawodzi profilaktyka?

Leczenie błonicy

Leczenie błonicy odbywa się dwufazowo – polega na zwalczeniu przyczyny choroby, czyli bakterii oraz odtruciu organizmu, czyli usunięciu toksyn, które zdążyły się wyprodukować. 

Rolą antybiotyków jest nie tylko zabijanie maczugowców błonicy, ale także zapobieganie ich transmisji. Już 48 godzin od rozpoczęcia kuracji, osoba chora nie jest w stanie zarażać innych.

Antytoksyna, jak sama nazwa wskazuje, ma neutralizować działanie szkodliwych substancji wyprodukowanych przez bakterie. Dzięki temu zapobiega się poważnym powikłaniom błonicy – choroba staje się wówczas mniejszym zagrożeniem dla zdrowia i życia pacjenta.

Błonica – szczepienia w TropicalMed

TropicalMed to poradnia i punkt szczepień, gdzie bezpiecznie i wygodnie uodpornisz się przed błonicą. Oferujemy bogaty wybór szczepionek skojarzonych, profesjonalną konsultację lekarską oraz brak konieczności samodzielnego zakupu i dostarczenia preparatu w odpowiednich warunkach. 

Przekonany/a? Zatem serdecznie zapraszamy na szczepienia na błonicę!

FAQ - często zadawane pytania

Jakie są objawy błonicy?

Na początku objawy błonicy są podobne do przeziębienia – obejmują ból gardła, złe samopoczucie i niewysoką gorączkę. Dodatkowo można zauważyć obrzęk węzłów chłonnych szyi. W miarę upływu czasu pojawia się najbardziej charakterystyczny symptom, czyli biało-szarawa narośl (najczęściej na ścianach gardła).

Czy błonica jest groźna?

Toksyna wytwarzana przez maczugowca błonicy jest bardzo szkodliwa – może doprowadzić m.in. do zatrzymania akcji serca czy porażenia kończyn. Obrzęk węzłów chłonnych szyi oraz błona powstała w wyniku zakażenia zawęża światło dróg oddechowych, co może prowadzić do uduszenia. Błonica jest więc poważną chorobą, której należy zapobiegać.

Gdzie wykonam szczepienia na błonicę w Krakowie?

O ile podstawowa immunizacja dzieci i młodzieży jest refundowana, o tyle dawki przypominające co 10 lat dla dorosłych już nie są. Dlatego zaleca się szczepienia na błonicę w Krakowie, które można wykonać w TropicalMed.

Jak można się zarazić błonicą?

Do zakażenia dochodzi w wyniku kontaktu z nosicielem, głównie drogą kropelkową – gdy zakażony mówi, kaszle czy kicha w towarzystwie innych osób. Dlatego należy unikać wszelkich interakcji z chorymi, a jeśli to konieczne, stosować środki ochrony osobistej (np. maseczki).