WZW A szczepienie – ile kosztuje i komu jest zalecane?

WZW A co to za choroba i skąd ta nazwa?

WZW typu A to skrót od nazwy wirusowe zapalenie wątroby typu A, która bardzo dobrze opisuje, czym grozi zakażenie wirusem HAV (ang. Hepatitis A Virus). 

Choroba jest też potocznie określana jako żółtaczka typu A ze względu na charakterystyczne objawy (zażółcenie skóry, śluzówek i białkówek oczu) spowodowane wysokim stężeniem bilirubiny (barwnika żółciowego).

Inne określenie to żółtaczka pokarmowa, nawiązujące do najbardziej charakterystycznej dla WZW A drogi zakażenia. Bez względu na nazewnictwo, przyczyną infekcji jest wirus HAV. Jak przedostaje się on do organizmu człowieka?

WZW A jak się zarazić, jak dochodzi do infekcji?

Żółtaczka typu A jedna z tzw. chorób brudnych rąk. Oznacza to, że wirusy HAV rozprzestrzeniają się głównie przez żywność i wodę skażoną odchodami nosiciela (droga fekalno-oralna/pokarmowa). Do infekcji może więc dojść wówczas, gdy chory/nosiciel nie zachowa należytej higieny (np. po skorzystaniu z toalety), a następnie przygotowuje posiłki dla innych. 

Jeśli chodzi o WZW A drogi zakażenia to nie tylko skażona żywność/woda i brudne ręce, ale także stosunki płciowe z nosicielem, szczególnie oralno-analne, przygodne i bez zabezpieczeń. Najrzadziej (prawie wcale) wirus HAV przenosi się drogą krwi, np. podczas przyjmowania narkotyków dożylnie niehigienicznymi igłami.

Gdzie występuje wirusowe zapalenie wątroby typu A?

Jako że w Polsce odnotowuje się stosunkowo niewiele zakażeń (kilkaset przypadków rocznie), główną grupą ryzyka są osoby podróżujące. Wirus HAV występuje powszechnie niemal na całym świecie i według danych WHO, wywołuje około 1,5 mln przypadków zapalenia wątroby rocznie^[1]. Według danych PZH, zagrożona jest prawie cała półkula południowa (z wyłączeniem Australii), zdecydowana część Azji oraz większość krajów Europy Wschodniej. 

Na rozprzestrzenianie się wirusa zapalenia wątroby wpływają też warunki higieniczno-sanitarne – im gorsze w danym kraju, tym większe prawdopodobieństwo infekcji podczas wakacji. Szczepienia WZW A przed wyjazdem są często zalecane, gdyż turyści są jedną z grup podwyższonego ryzyka infekcji.

Kiedy wiadomo już co nieco o WZW A jak się zarazić gdzie ryzyko zakażenia jest największe, warto zapoznać się z jej przebiegiem. Ułatwi to skuteczną profilaktykę.

WZW typu A objawy, czyli jak przebiega zakażenie?

Kiedy wirus HAV przedostanie się do organizmu człowieka, rozpoczyna się tzw. okres inkubacji – to czas namnażania się drobnoustrojów, który trwa 14-50 dni (najczęściej 28 dni).

WZW A objawy a zarażanie: w drugiej połowie okresu wylęgania, czyli średnio 2-3 tygodnie przed pojawieniem się jakichkolwiek symptomów choroby, nosiciel może zarażać otaczających go ludzi. Wirus jest wówczas najbardziej zakaźny.

Kiedy wirusy namnożą się w organizmie człowieka, można zaobserwować objawy. Pojawiają się one nagle i bywają tak gwałtowne i wyniszczające, że niezbędna jest hospitalizacja. Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH, żółtaczka typu A w większości przypadków w Polsce (70-85%) wymaga leczenia w szpitalu^[2].

WZW A objawy

• zgaga,
• nudności i wymioty,
• stolec w kolorze gliny,
• ciemna barwa moczu,
• uczucie wczesnej sytości
• żółte gałki oczne, skóra i śluzówki,
• wzdęcia i dyskomfort w jamie brzusznej.

Wymienione wyżej objawy utrzymują się z reguły tydzień lub dwa, chociaż zdarzają się zakażenia przewlekłe i nawracające przez nawet kilka miesięcy. Dzieje się tak w około 15% przypadków^[3].

WZW A powikłania

Na ciężki przebieg choroby są narażeni szczególnie dorośli – w tej grupie objawy żółtaczkowe odnotowuje się ponad 70% przypadków^[4]. Wśród powikłań po zakażeniu wirusem HAV można wyróżnić uszkodzenie lub niewydolność wątroby.

Zgony w wyniku WZW typu A zdarzają się rzadko (mniej niż 1% przypadków), jednak współczynnik śmiertelności może być wyższy (około 1,8%) u osób po 50. roku życia i/lub zmagających się z przewlekłymi chorobami wątroby.

Dla porównania, u dzieci chorych na WZW typu A objawy są z reguły łagodne albo nie pojawiają się wcale (około 10% epizodów żółtaczkowych)^[5]. Podsumowując...

Warto zauważyć, że przy WZW A objawy są bardzo podobne do zakażeń odmianą typu B czy C (sprawdź: żółtaczka A, B, C). Utrudnia to prawidłową i szybką diagnozę, która jest gwarantem skuteczniejszej kuracji i szybszego powrotu do zdrowia. Jak leczyć chorego, gdy już dojdzie do zakażenia wirusem HAV?

WZW typu A leczenie – jak pomaga się osobie chorej?

Diagnozy choroby dokonuje się na podstawie przesłanek klinicznych (objawów) oraz laboratoryjnych – lekarz przeprowadza badanie: krwi na obecność anty-HAV IgM (tj. przeciwciał przeciwko HAV) albo krwi/kału na obecność RNA wirusa HAV. Przydatne mogą też okazać się próby wątrobowe, czyli testy aminotransferazy alaninowej (ALT) i stężenia bilirubiny^[6].

W przypadku WZW typu A leczenie polega na zwalczaniu skutków, a nie przyczyn, gdyż nie ma medykamentu bezpośrednio zwalczającego wirusa. Zaburzenia pracy układu pokarmowego mogą doprowadzić m.in. do odwodnienia, które stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Aby przywrócić równowagę wodno-elektrolitową w organizmie, stosuje się więc terapię nawadniającą (doustną lub dożylną).

Kiedy układ pokarmowy nie działa tak jak powinien, niezbędna jest także dieta uzupełniająca braki witamin i minerałów. Ma to na celu zapewnienie zapotrzebowania energetycznego. Choroba bywa naprawdę wyniszczająca, toteż ważne jest także ograniczenie aktywności fizycznej. 

Wirus HAV atakuje wątrobę, której szkodzi nadmiar leków – w czasie rekonwalescencji należy więc ich unikać. Niebezpieczne są szczególnie te, które mogą wywoływać zastój żółci wątrobowej. Drożność dróg żółciowych jest bowiem niezbędna do szybkiego wydalenia drobnoustrojów chorobotwórczych z organizmu.

WZW typu A profilaktyka poekspozycyjna

Szybkie wykrycie i zdiagnozowanie zakażenia wirusem HAV umożliwia przeprowadzenie tzw. PEP (profilaktyki poekspozycyjnej). Do 2 tygodni od narażenia się na działanie tych drobnoustrojów szczepienie WZW A może zapobiec rozwojowi choroby. Osobom nieuodpornionym (tj. nieszczepionym nigdy wcześniej) zaleca się dodatkowo przyjęcie immunoglobuliny^[7].

W myśl sprawdzonej zasady, że lepiej zapobiegać niż leczyć, szczepienie WZW A jest naprawdę warte rozważenia. Kto jest szczególnie narażony na zakażenie i powinien poddać się immunizacji?

Na czym polega profilaktyka WZW typu A?

Należy pamiętać o ochronie siebie i najbliższych, dlatego przez pierwszy tydzień choroby należy unikać kontaktów seksualnych i przygotowywania posiłków dla innych. W zapobieganiu infekcji pomaga kilka prostych zasad wymienionych poniżej.

WZW typu A profilaktyka:

• porzucenie nawyku dotykania się po twarzy;
• unikanie surowych/niedogotowanych potraw;
• unikanie kąpieli w niesprawdzonych akwenach;
• mycie i/lub obieranie owoców przed zjedzeniem;
• uzdatnianie wody pitnej (szczegóły w odnośniku);
  
• unikanie lokalów gastronomicznych o niskim standardzie;
• regularne mycie rąk (przed posiłkami i po skorzystaniu z toalety);
• żółtaczka typu A szczepienie (zalecane szczególnie w grupach ryzyka).

Profilaktyka WZW A obejmuje szereg działań oraz szczepienie WZW A, które zapewniają skuteczną ochronę przed wirusem HAV. Można w ten sposób uniknąć lub złagodzić przebieg infekcji oraz zminimalizować ryzyko niebezpiecznych powikłań. Jakie preparaty ochronne są dostępne na polskim rynku farmaceutycznym?

Jakie szczepienia WZW A są dostępne na rynku?

Na chorobę, jaką jest żółtaczka typu A szczepienie może być wykonane jednym z czterech preparatów dostępnych na polskim rynku farmaceutycznym. Przed podaniem każdego z nich jest przeprowadzana wnikliwa kwalifikacja lekarska, wykluczająca przeciwwskazania: ostrą chorobę z gorączką, alergie i wszelkie nadwrażliwości na składniki.

Konsultacja przedszczepienna znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia skutków ubocznych, do których należą głównie ból, obrzęk i rumień w miejscu wstrzyknięcia (20-40% zaszczepionych), ból głowy (15%), stan podgorączkowy czy łagodne dolegliwości żołądkowo-jelitowe (mniej niż 10%)^[8]. Wymienione objawy to niewielka cena za ochronę, jaką dają szczepienia WZW A.

WZW A szczepionka nazwa: Havrix Adult/Junior

• Szczepienie WZW A ile dawek: jednorazowy zastrzyk 1 ml jest przeznaczony dla osób od 19. roku życia; w celu uzyskania trwalszej pamięci immunologicznej, stosowana jest dawka uzupełniająca w ciągu 6-12 miesięcy po pierwszej.
• Skład i działanie preparatu: głównym składnikiem preparatu jest zabity (inaktywowany) wirus HAV. Stymuluje on produkcję przeciwciał do 30 dni od podania szczepionki.
• Szczepienie WZW A jak długo ważne: badania skuteczności szczepionki pozwalają przewidywać, że działa ona po 30, a nawet 40 latach – odpowiednio w 95% i 90% przypadków^[9].

WZW A szczepienia dzieci: istnieje także wariant dla najmłodszych pacjentów (Havrix Junior). Jest przeznaczony dla osób w wieku 1-18 lat. Poza ilością preparatu (0,5 ml zamiast 1), dawkowanie i skład są takie same jak w przypadku szczepionki dla dorosłych.

Aby dowiedzieć się więcej na temat preparatu dla dzieci, kliknij tutaj (Havrix Junior), natomiast chcąc sprawdzić szczegóły dotyczące szczepionki dla dorosłych, należy zajrzeć tutaj (Havrix Adult).

WZW A szczepionka nazwa: Avaxim 160 U

• Szczepienie WZW A ile dawek: jedną dawkę (0,5 ml) szczepionki podaje się dorosłym i młodzieży od 16. roku życia włącznie. Podobnie jak w przypadku preparatów Havrix, drugi zastrzyk podaje się w ciągu 6-12 miesięcy od pierwszego, 
• Skład i działanie preparatu: głównym składnikiem także są zabite wirusy HAV, które zaczynają działać już 14 dni po szczepieniu.
• Szczepienie WZW A jak długo ważne: według szacunków, po dwudawkowej immunizacji odporność utrzymuje się przez ponad 10 lat^[10].

Więcej szczegółów na temat wskazań i przeciwwskazań do zastosowania preparatu, a także o jego działaniu, można znaleźć tutaj (Avaxim 160 U).

Skojarzone szczepienie WZW A i B: Twinrix Adult

Szczepienia na żółtaczkę pokarmową (WZW A) i wszczepienną (WZW B) zwane skojarzonymi, charakteryzują się bardziej rozbudowanym składem. Dzięki niemu są w stanie zapobiegać nie jednej, a dwóm chorobom. Na polskim rynku farmaceutycznym jest dostępne tylko jedno szczepienie WZW A i B o nazwie Twinrix Adult.

Twinrix Adult, jak sama nazwa wskazuje, jest stosowany u dorosłych i młodzieży (od 16. roku życia). Szczepienie składa się z trzech zastrzyków podanych w miesiącu 0, 1 i 6. Więcej informacji pod adresem: szczepienie WZW A i B.

Zasadność szczepienia WZW A+B: wirusowe zapalenie wątroby typu B figuruje w polskim kalendarzu szczepień (PSO) jako pozycja obowiązkowa, a dawki przypominające nie są potrzebne. Dla osób urodzonych przed 1994 rokiem, kiedy zaczęto wprowadzać powszechną immunizację, dobrym rozwiązaniem jest preparat skojarzony na oba typy WZW.

Za immunizacją preparatami monowalentnymi (na samo WZW A) przemawia fakt, że preparaty dają długotrwałą, średnio minimum 10-letnią odporność na chorobę. Najwyższą skuteczność (98-99%) odnotowuje się po podaniu dwóch dawek. Należy pamiętać, że każda ze szczepionek (skojarzona czy nie) musi być przechowywana w lodówce i z dala od światła.  

Komu szczególnie zalecana jest immunizacja?

Jak już wspomniano, szczepienie WZW A jest ważne szczególnie wśród osób dorosłych – to w tej grupie częściej odnotowuje się ciężkie przypadki. Młodsi pacjenci zazwyczaj przechodzą chorobę łagodnie, a nawet bezobjawowo, co nie wyklucza ryzyka całkowicie.

Immunizację szczególnie zaleca się osobom, które podejmują różnego rodzaju czynności zwiększające ryzyko styczności z wirusem HAV albo których organizm jest bardziej wrażliwy na cięższy przebieg choroby i powikłania. W grupie ryzyka można więc znaleźć:

• personel medyczny,
• osoby podróżujące do regionów dotkniętych WZW typu A,
• pracownicy zatrudnieni przy produkcji i/lub dystrybucji żywności,
• osoby współżyjące analnie i/lub często zmieniające partnerów seksualnych,
• ludzie przewlekle chorzy (szczególnie na schorzenia wątroby) i/lub mający niedobory odporności,
• pracownicy zatrudnieni w zakładach wodno-kanalizacyjnych (lub zajmujący się konserwacją tego typu urządzeń).

Głównym powodem, dla którego warto rozważyć szczepienia na żółtaczkę pokarmową, powinna być ochrona swojego zdrowia. Jest to szczególnie ważne wśród dorosłych, którzy z reguły częściej łapią infekcję i ciężej ją przechodzą. TropicalMed oferuje jednak możliwość uodpornienia zarówno dla starszych, jak i dla młodszych pacjentów (powyżej 3. roku życia).

WZW A szczepionka ile przed wyjazdem?

Wizytę w ośrodku medycyny podróży celem immunizacji przed zaplanowanym wyjazdem zagranicznym najlepiej zaplanować z minimum miesięcznym wyprzedzeniem. Po zaaplikowaniu szczepionki Havrix lub preparatu skojarzonego WZW typu A i B organizm potrzebuje bowiem 30 dni na wytworzenie ochronnego poziomu przeciwciał.

WZW A szczepionka ile przed wyjazdem: chcąc uzyskać najszybsze uodpornienie (po 14 a nie 30 dniach) warto wybrać preparat Avaxim 160-U. Nie jest to jednak opcja dla pacjentów poniżej 16. roku życia. Planując wycieczkę rodzinną, wizytę szczepienną warto zaplanować z większym wyprzedzeniem.

Jako że żadna z wymienionych szczepionek nie jest podawana w Polsce obowiązkowo, nie można liczyć na refundację NFZ. Trzeba samodzielnie zakupić i dostarczyć preparat do punktu. To uciążliwe i czasochłonne, dlatego warto skorzystać z usług TropicalMed, gdzie kwalifikacja i immunizacja odbywają się jednego dnia, a szczepionki są dostępne na miejscu.

Szczepienie WZW A cena – jak można zaoszczędzić?

Koszt immunizacji zależy od głównie od dostępności i składu preparatu. Pojedyncze są zazwyczaj tańsze od skojarzonych. TropicalMed oferuje szeroką gamę szczepionek, zarówno mono- jak i poliwalentnych. 

Szczepionka WZW A cena za dawkę:

• Havrix Adult: 339 zł,
• Havrix Junior: 259 zł,
• Avaxim 160 U: 339 zł.

Należy pamiętać, że chcąc w bezpieczny sposób uchronić się przed żółtaczką typu A szczepienie musi być poprzedzone szczegółową kwalifikacją lekarską, której koszt w TropicalMed wynosi 70 zł.

Aby obniżyć całkowity koszt immunizacji jest wybór preparatu skojarzonego. Za całe, trzydawkowe szczepienie WZW A i B cena jest niższa niż dwa zastrzyki na żółtaczkę pokarmową i trzy na wszczepienną.

Szczepienie WZW A i B cena: za pojedynczą dawkę preparatu na oba typy wirusowego zapalenia wątroby trzeba zapłacić 399 zł.

Serdecznie zapraszamy na wizytę w jednym z oddziałów TropicalMed. Kliknij "Umów termin szczepienia na WZW A" i sprawdź dostępne kliniki! Nasi wykwalifikowani lekarze ocenią ryzyko zakażenia wirusem HAV w Twojej podróży czy w miejscu pracy i w razie potrzeby dobiorą odpowiednią szczepionkę ochronną. Zapewniamy wygodną i bezpieczną immunizację, która pozwoli Ci cieszyć się zdrowiem, m.in. przed podróżą. 

Serdecznie zapraszamy!

FAQ - często zadawane pytania

Kiedy szczepienie na WZW A?

Wirusowe zapalenie wątroby typu A to inaczej żółtaczka pokarmowa. Choroba atakuje m.in. układ pokarmowy, mogąc prowadzić do naprawdę ciężkich powikłań. Można się przed nią chronić dzięki szczepieniu. Jest ono zalecane w szczególności osobom dorosłym, jednak istnieją preparaty, które można podawać przed osiągnięciem pełnoletności. Lepiej zapobiegać, niż leczyć!

Jak zaszczepić się na WZW A?

Najwygodniejszą opcją jest udanie się do punktu szczepień TropicalMed. U nas znajdziesz kompetentnych lekarzy, którzy po zebraniu wywiadu będą mogli zakwalifikować Cię do szczepienia. W TropicalMed doświadczony personel zaaplikuje Ci szczepionkę, której nie musisz kupować na własną rękę- sami się tym zajmujemy. Dzięki temu nie trzeba martwić się o jej odpowiednie przechowywanie.

Czy trzeba powtarzać szczepienie na WZW A?

Aktualnie WHO nie zaleca przyjmowania dawek przypominających. Odporność uzyskana dzięki szczepieniu utrzymuje się bardzo długo. To jak najbardziej zachęca do zaszczepienia się: raz uodporniony organizm będzie chroniony przez cały czas! Dzięki temu przed wyjazdem w miejsca występowania HAV nie będziesz musiał_a się stresować tym, czy nie zachorujesz na WZW A.

Ile kosztuje szczepionka na WZW A?

Cena szczepionki przeciwko WZW A zależy od głównie od dostępności i składu preparatu. Nie potrzeba jednak dawek przypominających – jeśli raz się zaszczepisz, będziesz już odporny/a. Szczepienie to jest istotne zarówno w kraju, jak i na wyjazdach! Dostępne są preparaty skojarzone, które chronią przed kilkoma chorobami! Po aktualną cenę zapraszamy na naszą stronę.