Pałeczka ropy błękitnej – co musisz o niej wiedzieć?

Pseudomonas aeruginosa co to jest?

Pseudomonas aeruginosa to bakteria tlenowa, która naturalnie występuje w przewodzie pokarmowym zwierząt, glebie i słodkiej wodzie^[1]. Jest niezwykle odporna, bardzo łatwo się adaptuje i jest patogenem oportunistycznym. Oznacza to, że wykazuje skłonność do wywoływania infekcji u osób z obniżoną odpornością.

Pseudomonas aeruginosa mogą też tworzyć tzw. biofilm, który ma funkcję ochronną – przed środkami dezynfekującymi, antybiotykami czy przeciwciałami wytwarzanymi przez organizm^[2]. Sprzyja to rozprzestrzenianiu się bakterii, szczególnie w środowisku szpitalnym.

Kiedy wiadomo już co nieco o bakterii, warto dowiedzieć się o drogach zakażenia. Pałeczka ropy błękitnej czy jest zaraźliwa i jak może dojść do infekcji? O tym w dalszej części artykułu.

Pseudomonas aeruginosa jak można się zarazić?

Do zakażeń dochodzi głównie w szpitalach i ambulatoriach, szczególnie podczas dłuższych pobytów, trwających tydzień lub więcej. Bakterie osiadają na kranach i umywalkach oraz narzędziach takich jak respiratory, endoskopy czy cewniki, by następnie przeniknąć do organizmu osoby, która korzysta z tych przedmiotów.

Jeśli chodzi o Pseudomonas aeruginosa jak można się zarazić poza szpitalem? Otóż do zakażenia może dojść także na basenie, termach czy w jacuzzi. Kontakt z zanieczyszczoną wodą w kąpieliskach, w których gromadzą się ludzie, jest kolejnym sposobem rozprzestrzeniania się tych bakterii.

Najbardziej narażeni na zakażenie pałeczką ropy błękitnej są:

• ludzie z obniżoną odpornością,
• przewlekle chorzy (np. cukrzycy),
• osoby przyjmujące narkotyki dożylnie,
• hospitalizowani (np. w wyniku oparzeń, urazów czy przeszczepów),
• posiadacze wszczepionych implantów (np. sztucznej zastawki serca),
• osoby z urządzeniami inwazyjnymi (np. cewnikami, rurkami dotchawiczymi).
  

Pałeczka ropy błękitnej czy jest zaraźliwa: bakteria występuje powszechnie i może wnikać do organizmu człowieka na wiele sposobów – zarówno bezpośrednio (przez kontakt z nosicielem) jak i pośrednio, ponieważ osiada na różnych powierzchniach (np. sprzęcie medycznym).

Podsumowując, Pseudomonas aeruginosa może rozprzestrzeniać się z człowieka na człowieka. Warto zatem dowiedzieć się, gdzie ryzyko zakażenia jest najwyższe.

Jak powszechna jest pałeczka ropy błękitnej?

Według danych Europejskigo Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC), Pseudomonas aeruginosa to jedna z najpowszechniejszych bakterii. Występuje niemal na całym kontynencie, a największe zagrożenie stanowi w krajach takich jak:

• Chorwacja,
• Słowacja,
• Rumunia,
  
• Bułgaria,
• Grecja,
  
• Węgry,
• Cypr.^[3]

Błękitna bakteria wywołuje najwięcej zakażeń w środowisku szpitalnym i ambulatoryjnym, chociaż do infekcji może dojść też na basenach czy w jacuzzi. Jakie są objawy zakażenia pałeczką ropy błękitnej oraz możliwe powikłania?

Jak przebiega zakażenie pałeczką ropy błękitnej?

Bakterie atakują różne układy i narządy w ciele człowieka, dlatego okres inkubacji (od zakażenia do pojawienia się symptomów) jest różny. Przykładowo, w oku Pseudomonas aeruginosa objawy daje średnio po 24-72 godzinach^[4]. Infekcje oka są częstsze m.in. u osób używających soczewek kontaktowych.

Przeprowadzano też eksperymenty na błonie imitującej błonę bębenkową. Wykazały one, żePseudomonas aeruginosa w uchu potrafi namnożyć się i wytworzyć wspomniany już biofilm w ciągu 4 dni^[5]

Kiedy już uda się wniknąć do organizmu człowieka, błękitna bakteria przytwierdza się do komórek i namnaża się. Kiedy kolonizacja dojdzie do skutku, pojawia się miejscowe zakażenie. Bez odpowiedniego leczenia (o którym w dalszej części artykułu), może dojść do rozsiania patogenów drogą krwi na cały organizm, co jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia.

Pałeczka ropy błękitnej objawy

Bakteria często powoduje nasilenie choroby podstawowej pacjenta (np. zaostrzenie mukowiscydozy). Pałeczka ropy błękitnej na skórze w jakiś sposób uszkodzonej (np. po oparzeniach) często wytwarza zielono-niebieską, ropną wydzielinę, która może prowadzić do sepsy, a w konsekwencji – śmiertelnego wstrząsu septycznego. Posocznica może być też spowodowana zakażeniem w obrębie jelit (to tzw. gorączka szanghajska)^[6].

Punkcja lędźwiowa (nakłucie lędźwiowe)  zanieczyszczonym sprzętem medycznym także może wywołać zakażenie pałeczką ropy błękitnej, a co za tym idzie – zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych. To wszystko zalicza się do najpoważniejszych następstw infekcji. Bakteria może jednak wywołać wiele innych, nieco mniej niebezpiecznych dolegliwości.

Pałeczka ropy błękitnej objawy zakażenia w poszczególnych partiach ciała^[7]:

Po zaobserwowaniu niepokojących objawów, należy zgłosić się do lekarza, który diagnozuje obecność bakterii w organizmie. Jeśli badanie pobranej próbki potwierdzi infekcję, nosiciel pałeczki ropy błękitnej powinien niezwłocznie zgłosić się na leczenie. Co na pałeczkę ropy błękitnej działa najskuteczniej?

Pałeczka ropy błękitnej antybiotyk, czyli jak leczy się infekcję?

Błękitna bakteria jest uleczalna, jednak w niektórych przypadkach dochodzi do trwałych powikłań lub zgonu w wyniku choroby. Ważna jest więc szybka diagnoza i kuracja antybiotykami. Rozpoznając objawy zakażenia pałeczką ropy błękitnej oraz przeprowadzając posiew mikrobiologiczny, można dokonać precyzyjnej diagnozy, która umożliwia leczenie. Niestety, nie zawsze jest ono skuteczne.

Pałeczka ropy błękitnej antybiotyk: możliwości w zakresie antybiotykoterapii są coraz bardziej ograniczone ze względu na zdolności adaptacyjne bakterii.

Według danych ECDC, średnia odporność P. aeruginosa na antybiotyki w Europie waha się od kilku do nawet powyżej 50%^[8]. Dzieje się tak w wyniku nadużywania i nieprawidłowego stosowania tego typu medykamentów, co doprowadziło do rozprzestrzenienia się szczepów lekoopornych.

Aby wyeliminować infekcję trzeba więc pobrać próbkę i określić, co na pałeczkę ropy błękitnej w obrębie danego narządu/układu będzie najskuteczniejsze Przykładowo, zakażenie w obrębie płuc leczy się m.in. za pomocą lewofloksacyny czy tobramycyny^[9].

W przypadku szczepów wielolekoopornych, kuracja bywa nieskuteczna. Warto więc rozważyć szczepienia ochronne, które zapobiegają infekcji i eliminują problem jej leczenia. Ważne są także pozostałe zasady profilaktyki pałeczki ropy błękitnej – jakie?

Pałeczka ropy błękitnej profilaktyka – jak chronić się przed zakażeniem?

W zapobieganiu zakażeniom ważna jest higiena, czyli dokładne osuszanie i mycie ciała (szczególnie uszu, stóp i dłoni) po skorzystaniu z basenu czy jacuzzi. Dbałość o czystość jest kluczowa szczególnie w środowisku szpitalnym i ambulatoryjnym i polega na:

• odkażaniu sprzętu medycznego przed użyciem,
• częstym i dokładnym sprzątaniu w placówkach służby zdrowia,
• myciu i dezynfekcji rąk, szczególnie przed opieką nad pacjentem.

Zdarzające się zaniedbania personelu medycznego oraz rosnąca zdolność adaptacji P. aeruginosa sprawiają, że powyższe środki ostrożności nie zawsze się sprawdzają. Najskuteczniejszą ochronę przed pałeczką ropy błękitnej dają szczepienia profilaktyczne.

Czy jest szczepionka na pałeczkę ropy błękitnej?

W odpowiedzi na rosnącą odporność P. aeruginosa na antybiotyki, opracowano szczepionkę Pseudovac^[10]. Może być ona stosowana u dzieci i dorosłych w pięciodawkowym schemacie (dzień 1, 4, 6, 8 i 10).

Preparat działa zarówno profilaktycznie, tj. zapobiega infekcjom w przyszłości, jak i leczniczo – po zakażeniu, w celu złagodzenia objawów i zminimalizowania ryzyka niebezpiecznych powikłań (jak np. wstrząs septyczny). Szczepienia nie zaleca się kobietom w ciąży i karmiącym piersią, a także osobom wrażliwym na substancje zawarte w szczepionce. 

Pseudovac to preparat nierefundowany w Polsce, toteż za zakup, przechowywanie i dostarczenie leku odpowiada osoba, która chce się zaszczepić. Należy też pamiętać o konsultacji lekarskiej, bowiem niezbędne jest zdobycie recepty na preparat. Szczepionka na pałeczkę ropy błękitnej nie jest dostępna w TropicalMed.

W ofercie naszego ośrodka znajduje się jednak mnóstwo innych szczepionek, pozwalających zapobiegać chorobom powszechnym w Polsce (np. grypie czy kleszczowemu zapaleniu mózgu) lub dbać o zdrowie podczas podróży – sprawdź koszt poszczególnych szczepionek i przystępne cenowo pakiety w: cennik TropicalMed.

Za pomocą wygodnego systemu online (kliknij "Zarezerwuj termin szczepienia") możesz zapisać się na wizytę, podczas której uodpornisz się na wybrane choroby jednego dnia i bez konieczności dostarczania recepty.

Serdecznie zapraszamy na szczepienia!

FAQ - często zadawane pytania

Jakie są objawy zakażenia pałeczkami ropy błękitnej?

Pałeczka ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa) atakuje organizm człowieka na różne sposoby: może powodować nasilenie choroby podstawowej pacjenta (np. mukowiscydozy), zakazić ranę i doprowadzić do sepsy lub wywoływać stany zapalne różnych narządów i układów – np. dróg moczowych, płuc, kości/szpiku.

Jak wyleczyć pałeczki ropy błękitnej?

Zakażenie pałeczką ropy błękitnej zwalcza się antybiotykami, baterie te są coraz bardziej lekoodporne. Najskuteczniejszą ochronę zapewniają szczepienia stymulujące organizm do produkcji przeciwciał, które „walczą” z drobnoustrojami chorobotwórczymi.

Jak dochodzi do zakażenia pałeczkami ropy błękitnej?

Do zakażenia pałeczkami ropy błękitnej dochodzi najczęściej w środowisku szpitalnym i ambulatoryjnym, gdyż bakterie wykazują skłonność do wywoływania infekcji u osób z obniżoną odpornością. Patogeny rozprzestrzeniają się z człowieka na człowieka brudnymi rękami lub w sposób pośredni, kiedy osiadają na różnych powierzchniach (np. na sprzęcie medycznym).

Czy są szczepienia na pałeczkę ropy błękitnej?

Pseudovac to szczepionka na pałeczkę ropy błękitnej, która działa zarówno profilaktycznie (chroni przed zachorowaniem) jak i leczniczo, tj. łagodzi objawy zakażenia i minimalizuje ryzyko niebezpiecznych powikłań. To preparat, który można stosować u dzieci i dorosłych w stanach zagrożenia infekcją.