Grypa – co warto wiedzieć o chorobie i szczepieniach?

Co to jest grypa oraz co ją wywołuje?

O tym, co to jest grypa, na własnej skórze przekonał się chyba każdy. To bardzo rozpowszechniona w Polsce choroba zakaźna, o ogromnej zaraźliwości, której można nabawić się drogą kropelkową i powietrzną lub przez kontakt pośredni, tj. przez używanie rzeczy skażonych wydzielinami dróg oddechowych nosiciela.

Według PZH, grypa typu A oraz (rzadziej) grypa typu B wywołują w Polsce najwięcej groźnych zakażeń. Wariant C odpowiada za łagodne infekcje, a D atakuje głównie bydło, toteż nie stanowi zagrożenia dla człowieka. Szczególną uwagę należy więc poświęcić dwóm pierwszym szczepom, stanowiącym największe zagrożenie dla ludzi. Czym wyróżnia się grypa A i B?

• Grypa typu A jest najbardziej rozpowszechniona i najgroźniejsza (~90% przypadków w Polsce). Według danych WHO, tylko ten typ wirusa powodował pandemie w przeszłości (np. w 2009 roku). To on mutuje najszybciej, co powoduje potrzebę stałego modyfikowania składu szczepionek w celu zwiększania ich skuteczności. Dodatkowo, tym wariantem choroby mogą zarazić się nie tylko ludzie, ale także świnie czy ptaki (tzw. świńska/ptasia grypa).
• Grypa typu B jest znacznie stabilniejsza i mniej zakaźna; ten wariant odpowiada za około 10% zachorowań w Polsce. Wirus grypy typu B przenosi się wyłącznie wśród ludzi.

Grypa A i B w Polsce co roku powoduje ogromną liczbę zakażeń – kilka milionów przypadków rocznie. Kiedy ryzyko infekcji jest największe?

Skąd wzięła się nazwa "grypa sezonowa"?

Zapadalność na grypę ma charakter sezonowy, uzależniony m.in. od klimatu. W tropikalnym jest to mniej widoczne, gdyż nowe przypadki odnotowuje się przez cały rok. W umiarkowanym na półkuli północnej wyraźny szczyt zachorowań przypada zimą, co oznacza, że grypa w Polsce ma swój szczyt zakażeń od stycznia do marca.

Należy pamiętać, że na antypodach pory roku występują "na odwrót", więc podróżując na południe trzeba spodziewać się sezonu epidemicznego od kwietnia do września. Przez tę tendencję do wzrostu lub spadku zachorowań w określonych okresach roku, przyjęto nazwę grypa sezonowa.

Grypa okres zarażania – jak zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusów?

Chcąc ograniczać liczbę zachorowań, należy znać zasady profilaktyki oraz wiedzieć, kiedy je stosować. Warto pamiętać, wirus grypy przenosi się z człowieka na człowieka nie tylko podczas objawowego stadium choroby – okres zarażania trwa dłużej.

Aby zapobiegać transmisji patogenów, należy pamiętać o kilku prostych zasadach:

• zakrywać usta i nos podczas kaszlu/kichania,
• ograniczenie nawyku dotykania się po twarzy,
• regularne mycie rąk, szczególnie przed posiłkami,
  
• unikanie osób chorych i samoizolacja w przypadku podejrzenia u siebie infekcji,
  
• wyrzucanie zużytych chusteczek higienicznych do przeznaczonych do tego koszy.

Powyższe zalecenia są bardzo podobne do tych wydawanych w trakcie pandemii COVID-19. Obie choroby rozprzestrzeniają się bowiem w podobny sposób. 

Grypa i COVID-19 to nie jedyne choroby, które można ze sobą pomylić. Po czym można je rozróżnić i jak poprawnie rozpoznawać grypę sezonową?

Infekcja grypopodobna, przeziębienie a grypa – czym się różnią?

Wirus grypy typu C, z racji powodowania choroby o raczej łagodnym przebiegu, jest często mylony z infekcją grypopodobną. Wywołują ją m.in. metapneumowirusy czy adenowirusy, czyli zupełnie inne patogeny. Poza laboratorium i bez mikroskopu trudno jest to jednak stwierdzić – jakie są odróżniające obie choroby?

Infekcja grypopodobna a objawy grypy:

• stopniowy początek choroby (nagły przebieg grypy),
• kichanie (grypa: rzadki symptom, bardziej typowy jest kaszel),
• rzadkie dreszcze i ból głowy (grypa: przeciwnie, to częste objawy),
• stan podgorączkowy (zazwyczaj wyższa temperatura ciała przy grypie).

Czas inkubacji infekcji grypopodobnej jest dłuższy lub krótszy w zależności od patogenu; np. 2-14 dni w przypadku adenowirusów. Okres wylęgania grypy jest zazwyczaj krótszy, bo trwa 1-4 dni.

Powyższe wskazówki ułatwiają poprawną diagnozę oraz rozpoznanie, czym różni się przeziębienie a grypa. Jak dokładnie wygląda przebieg choroby, od wniknięcia drobnoustrojów chorobotwórczych, przez objawy, aż po możliwe powikłania?

Jaki jest przebieg grypy oraz ile trwa grypa?

Kiedy wirus grypy wniknie do organizmu, następuje okres wylęgania. W tym czasie patogeny rozwijają i namnażają się w organizmie człowieka, by wywołać infekcję. Typowe objawy grypy zna każdy, gdyż jest to choroba występująca powszechnie i dotykająca w samej Polsce kilka milionów ludzi rocznie. Poniższa lista zostaje zamieszczona w ramach przypomnienia.

Objawy grypy

• nieżyt nosa,
• utrata apetytu,
  
• złe samopoczucie,
  
• kaszel (zazwyczaj suchy),
• nagła gorączka lub dreszcze,
• bóle gardła, głowy, mięśni i stawów,
  
• nudności i/lub wymioty (częstsze u dzieci).

Ile trwa grypa: to sprawa indywidualna, uzależniona od sprawności układu odpornościowego i podjętych działań – przyjmowanie leków i wypoczynek w domu z reguły skraca chorobę. Jeśli nie dochodzi do powikłań, objawy grypy zazwyczaj ustępują po około 7 dniach.

Przebieg grypy może być cięższy lub lżejszy, w zależności od stanu zdrowia, odporności i ilości patogenu w organizmie. Istnieją jednak tzw. grupy ryzyka, czyli osoby szczególnie narażone zakażenie i/lub na cięższy przebieg choroby (powikłania).

Powikłania po grypie

Śmiertelność grypy w Polsce jest niewielka, jednak nie wolno zapominać o tych, którzy bardzo źle przeszli chorobę – mnóstwo osób wymaga hospitalizacji w związku z ciężką infekcją. Grupą obciążoną największym ryzykiem zgonu w wyniku choroby są seniorzy (90% przypadków). Zachorowania o różnym przebiegu są natomiast najczęstsze u dzieci do 4. roku życia (25,5% przypadków).

Wirus grypy u dziecka, ciężarnej czy seniora może wywołać niemałe spustoszenie w organizmie, toteż niejednokrotnie potrzebna jest hospitalizacja. Mimo szybkiej reakcji bywa, że nie udaje się uniknąć poważnych komplikacji. Powikłania po grypie mogą obejmować różne narządy i układy, jednak najczęściej są to:

• stany zapalne płuc i oskrzeli, zakażenie pneumokokami, zaostrzenie astmy (powikłania układu oddechowego);
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych mózgu czy rdzenia (powikłania neurologiczne);
• sepsa, niewydolność serca, zapalenie osierdzia (powikłania układu krążenia).

Jak widać, wirus grypy może wyrządzić niemałe spustoszenie w organizmie człowieka. Czy jest lek na grypę, który pomógłby minimalizować negatywne skutki zakażenia i szybciej dojść do zdrowia?

Jak leczyć grypę, kiedy już dojdzie do zakażenia?

Przeciwwirusowy lek na grypę daje najlepsze efekty, kiedy jest podany szybko, najlepiej dzień lub dwa po wystąpieniu objawów. Jako że symptomy można pomylić, m.in. z przeziębieniem, RSV czy COVID-19, wykonuje się test na grypę (PCR). To coraz powszechniejsza praktyka, ponieważ samo badanie fizykalne i analiza objawów może nie wystarczyć do postawienia prawidłowej diagnozy, która pomaga zdecydować, jak leczyć grypę.

Kiedy test na grypę potwierdzi zakażenie, lekarz może zalecić stosowanie środków takich jak oseltamiwir, zanamiwir czy baloksawir. Lek na grypę jest wskazany przy infekcji o ciężkim przebiegu i/lub w grupach podwyższonego ryzyka powikłań. Zazwyczaj jednak wystarczy duża ilość odpoczynku w domu i odpowiednie nawodnienie wystarczy – układ odpornościowy zdrowego człowieka powinien samodzielnie zwalczyć chorobę. 

Wymienione w tekście zasady profilaktyki w pewnym stopniu minimalizują ryzyko zakażenia, jednak najlepszym sposobem zapobiegania chorobie są szczepienia na grypę. Jakie preparaty są dostępne na polskim rynku farmaceutycznym?

Jakie szczepienia na grypę są dostępne w Polsce?

Zapadalność na grypę można znacznie zmniejszyć poprzez powszechne szczepienia ochronne. Tzw. odporność populacyjna ograniczyłaby rozprzestrzenianie się drobnoustrojów chorobotwórczych. W Polsce są dostępne 4 preparaty, które mogłyby do tego posłużyć:

• Vaxigrip Tetra lub Fluarix Tetra – dwa preparaty podawane w formie zastrzyku, stosowane u dzieci od 6. miesiąca życia, a także młodzieży i dorosłych. Zawierają inaktywowane (tj. zabite) szczepy wirusów grypy typu A i B.
• Influvac Tetra – sposób podania i dawkowanie są podobne jak w przypadku dwóch powyższych preparatów; substancją czynną są jednak białka powierzchniowe patogenów.
  
• Fluenz Tetra – szczepionka w formie aerozolu do nosa przeznaczona dla pacjentów w wieku 2-18 lat. W przeciwieństwie do powyższych, w swoim składzie ma żywe i atenuowane, czyli osłabione wirusy grypy typu A i B. 

Aby dowiedzieć się więcej na temat preparatu stosowanego w TropicalMed, należy kliknąć w odnośnik. Z racji tego, że wirus grypy ma tendencję do szybkiego mutowania, niezbędne jest coroczne uodparnianie się na tę chorobę. Komu jest to szczególnie wskazane?

Kto i kiedy powinien zaszczepić się na grypę?

Grypa to groźna, a mimo to ciągle bagatelizowana choroba. Wpływa to na niski poziom wyszczepienia społeczeństwa. O zaletach immunizacji można dowiedzieć się więcej w artykule: czy warto szczepić się na grypę? Wśród osób, którym uodpornienie jest szczególnie wskazane, można wyróżnić:

• seniorów powyżej 65 lat,
• dzieci, szczególnie poniżej 5. roku życia,
• osoby z zaburzeniami odporności (np. nosiciele HIV),
• osoby cierpiące na inną infekcję układu oddechowego,
• przewlekle chorych (np. na astmę czy choroby serca/krążenia),
• kobiet spodziewających się dziecka (sprawdź: szczepienia zalecane w ciąży)
  
• podróżujących – należy pamiętać, że sezon grypowy na półkuli południowej występuje "odwrotnie" niż na północnej.
  

W ofercie TropicalMed znajduje się szczepionka Vaxigrip Tetra, która jest na tyle bezpieczna, że może być stosowana nawet u kobiet w ciąży, półrocznych maluchów czy u osób z niedoborami odporności. 

Kiedy szczepionka na grypę?

Szczepienie najlepiej planować przed sezonem trwającym od października do kwietnia (ze szczytem w styczniu-marcu). Należy pamiętać, że system immunologiczny przeciętnego człowieka potrzebuje około 2-3 tygodni, aby odpowiedzieć na antygeny zawarte w szczepionce i nauczyć się zwalczania wirusów grypy. Dlatego najlepszy czas na immunizację przypada w miesiącach wakacyjnych lub na początku września.

Jakie są przeciwskazania do szczepienia na grypę?

Przeciwwskazania do szczepienia na grypę są ustalane podczas specjalnej kwalifikacji. Najczęściej są to jednak alergia na którykolwiek ze składników preparatu, trwająca infekcja z gorączką oraz nieprawidłowa reakcja po poprzedniej dawce szczepienia na grypę.

Dodatkowe przeciwwskazania dotyczą aerozolu do nosa Fluenz Tetra. Zawiera on żywe wirusy, a więc nie można go stosować m.in. u kobiet w ciąży czy u osób z niedoborami odporności różnego pochodzenia. Pozostałe preparaty są bezpieczniejsze i rzadziej wywołują niepożądane efekty. Jakie?

Bezpieczeństwo szczepionek na grypę

Bezpieczeństwo szczepionek na grypę jest stale monitorowane przez szereg instytucji, m.in. Europejską Agencję Leków. W przypadku każdego produktu leczniczego mogą jednak wystąpić niepożądane skutki uboczne. W przypadku szczepionek przeciw grypie mogą to być:

• zaczerwienienie, ból i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia,
• ból głowy i mięśni
• złe samopoczucie,
• wyciek z nosa,
• gorączka,

Dolegliwości te pojawiają się zazwyczaj w 3 pierwszych dniach po szczepieniu i ustępują samoistnie w ciągu kolejnych 1-3 dni. Ponadto, wymienione wyżej symptomy nie dotykają każdego zaszczepionego. Korzyści ze szczepienia znacząco przeważają NOP (niepożądane odczyny poszczepienne).

Szczepienie na grypę cena – dlaczego warto wybrać TropicalMed?

Immunizacja jest o tyle ważna, że poziom wyszczepienia na grypę w Polsce jest na naprawdę niskim poziomie. Nie można więc liczyć na tzw. odporność populacyjną. Według obowiązującego kalendarza, immunizacja jest zalecana (a nie obowiązkowa), toteż nie każdy może liczyć na refundację. Szczepionka na grypę z pełną refundacją przysługuje zazwyczaj kobietom w ciąży i seniorom. Aktualnych szczegółów na ten temat (tj. na bieżący sezon epidemiczny) warto szukać na stronie PZH (Państwowego Zakładu Higieny). O zdrowie swoje i najbliższych (tzw. strategia kokonowa) warto zadbać jednak w każdej grupie, nie tylko tej objętej refundacją. 

TropicalMed to miejsce, gdzie uzyskasz fachową poradę lekarską (kwalifikację do szczepienia) oraz szybko i wygodnie uodpornisz się na grypę. Stosujemy w tym celu skuteczny i bezpieczny preparat Vaxigrip Tetra.

Szczepienie na grypę cena: 99 zł za preparat + 70 zł za kwalifikację lekarską.

Szczepienie w TropicalMed to duża oszczędność czasu. Rejestracja odbywa się za pomocą wygodnego formularza online, a na miejscu nie ma kolejek! Naszym dodatkowym atutem są dogodne terminy wizyt oraz brak konieczności zdobywania i wykupowania recepty i dostarczania preparatu do punktu. Wystarczy stawić się w ośrodku, a całą resztą zajmie się wykwalifikowany personel TropicalMed.

Serdecznie zapraszamy na szczepienie!

FAQ - często zadawane pytania

Jak długo utrzymuje się grypa?

Wirus grypy namnaża się w organizmie człowieka do 72 godzin. Jeśli nie dojdzie do żadnych komplikwacji i powikłań, objawowe stadium zakażenia trwa około 7 dni. Wszystko jest uzależnione od odporności pacjenta.

Jakie są objawy grypy?

Charakterystyczne dla grypy jest nagłe pojawienie się objawów takich jak gorączka, katar, kaszel, bóle głowy, mięśni i stawów oraz ogólne złe samopoczucie. Mogą też pojawić się (szczególnie u dzieci) nudności i wymioty.

Jak szybko wyleczyć się z grypy?

Szybkie podanie leków antygrypowych takich jak zanamiwir czy oseltamiwir (do 48 godzin od wystąpienia objawów) jest najlepszą znaną metodą na szybki powrót do zdrowia. Preparaty bez recepty łagodzą objawy, jednak nie chronią przed wirusem grypy.

Gdzie najlepiej zaszczepić się na grypę w Krakowie?

Szczepienia na grypę można wykonać w TropicalMed w Krakowie. To szybki i wygodny sposób na uodpornienie przed sezonem grypowym i/lub przed podróżą.