Republika Środkowoafrykańska szczepienia – które są ważne?

Republika Środkowoafrykańska szczepienia obowiązkowe – kogo dotyczą?

Podróż do Republiki Środkowoafrykańskiej wiąże się z kilkoma ważnymi kwestiami, które należy umieścić na liście rzeczy do zrobienia przed podróżą. Dotyczy to m.in. obowiązkowego szczepienia do Republiki Środkowoafrykańskiej na żółtą gorączkę, z którego świadectwo musi przedstawić każdy turysta od 9. miesiąca życia.

Według raportu z października 2023, wszystkie obostrzenia związane z COVID-19 są zniesione (dane aktualne na 13.08.2024 r.)^[1]. Koronawirusowe szczepienia do Republiki Środkowoafrykańskiej nie są zatem obowiązkowe.

To nie wszystko w kwestii szczepienia do Republiki Środkowoafrykańskiej. Choć prócz żółtej febry nie są wymagane żadne inne szczepienia, wysoce zaleca się immunizację przed panującymi tu chorobami brudnych rąk, infekcjami przenoszonymi przez komary, wścieklizną i meningokokami. 

Jakie szczepienia do Republiki Środkowoafrykańskiej wykonać?

Organizm w trakcie podróży jest narażony na wiele zagrożeń. W tym artykule opowiemy o najgroźniejszych z nich i podpowiemy, jak się chronić, by spędzić bezpiecznie czas za granicą. Jakie szczepienia do Republiki Środkowoafrykańskiej wykonać, przedstawia to poniższa tabelka.

W ostatnich miesiącach w Demokratycznej Republice Konga wybuchła epidemia małpiej ospy, choroby wywoływanej przez zakażenie wirusem mpox. W związku z tym kraje sąsiadujące (również Republika Środkowoafrykańska) są objęte wysokim ryzykiem wystąpienia epidemii. Należy bezwzględnie przestrzegać podstawowych zasad higieny, unikać kontaktu ze zwierzętami i osobami chorymi. Zaleca się rezygnację z jedzenia mięsa dzikich zwierząt^[2]. 

Prócz szczepień i profilaktyki chorób, warto pamiętać o podstawowych środkach bezpieczeństwa i higieny. Apteczkę podróżną należy wyposażyć w:

• pęsetę,
• plastry,
• elektrolity,
• krem na słońce,
• żel do dezynfekcji rąk,
• repelenty odstraszające komary i kleszcze,
• leki przeciwbiegunkowe, przeciwbólowe, przeciwmalaryczne i inne, według potrzeby.

W odpowiednim spakowaniu apteczki pomoże personel TropicalMed. W naszej przychodni zyskasz kompleksowe przygotowanie do podróży. Najlepiej, aby wizyta odbyła się ok. 6-8 tygodni przed planowanym wyjazdem. To optymalny czas, by organizm mógł zdobyć potrzebną odporność.

W dalszej części artykułu omawiamy wszystkie choroby zagrażające w Republice Środkowoafrykańskiej, podpowiadamy, jak je rozpoznać i jak się przed nimi chronić oraz odpowiadamy czy w Republice Środkowoafrykańskiej jest bezpiecznie zarówno co do konkretnych infekcji, jak i pod względem ogólnego bezpieczeństwa narodowego.

Jakie choroby układu pokarmowego zagrażają turystom?

W Republice Środkowoafrykańskiej poważnym problemem jest mocno ograniczony dostęp do żywności^[3], wody zdatnej do picia (dostęp do niej ma zaledwie kilka procent mieszkańców) oraz odpowiednich warunków sanitarnych (ok. 70% mieszkańców nie ma możliwości umycia rąk z wykorzystaniem mydła i ciepłej wody)^[4].

Te zaniedbania prowadzą do zaburzeń układu pokarmowego – zarówno biegunek i problemów żołądkowych, jak i poważnych chorób, czyli WZW A, duru brzusznego czy cholery. Przenoszą się one drogą pokarmową, przez wypicie skażonej wody, zjedzenie umytych w niej owoców i warzyw (bądź nieumytych wcale) oraz przez kontakt z osobą zakażoną, np. w wyniku nieumycia rąk po skorzystaniu z toalety.

Na tzw. choroby brudnych rąk narażeni są misjonarze w Republice Środkowoafrykańskiej mający bezpośredni kontakt z wieloma różnymi osobami, wielbiciele lokalnych przysmaków kosztujący ich przy ulicznych straganach oraz nieprzestrzegający podstawowych zasad higieny.

WZW A

• Czym się objawia: zażółceniem skóry i białkówek oczu, wymiotami, nudnościami i bólem brzucha
• Jakie są możliwe powikłania: ostra niewydolność wątroby

Ochrona przed WZW A w formie szczepienia możliwa jest dzięki kilku wariantom szczepionek. W TropicalMed oferujemy preparaty chroniące ściśle przed WZW A podawane domięśniowo w 2 dawkach, przy czym druga musi zostać podana w odstępie 6-12 miesięcy od pierwszej (cena za dawkę wynosi 259-289 zł).

Możliwa jest także immunizacja skojarzonym preparatem na WZW A i WZW B podawanym domięśniowo w 3 dawkach w schemacie zwykłym (miesiąc 0, 1, 6) bądź przyspieszonym (dzień 0, 7, 21 + dodatkowa po 12 miesiącach). W tym przypadku pojedyncza dawka to koszt 399 zł.

Każdy z preparatów chroni na co najmniej 10 lat.

Dur brzuszny

• Czym się objawia: gorączką, wzdęciami, biegunką, ogólnym osłabieniem, powiększeniem wątroby i śledziony oraz charakterystyczną wysypką na brzuchu
• Jakie są powikłania: perforacja jelita cienkiego, zakrzepowe zapalenie żył, zapalenie stawów i kości bądź opon-mózgowo-rdzeniowych, a u 10% nieleczonych – zgon^[5]

Do kraju Republika Środkowoafrykańska szczepienia na dur brzuszny w TropicalMed mogą być podane w jednym z 2 wariantów: szczepionce jednodawkowej podawanej domięśniowo (w kwocie 299 zł/dawka) lub preparatu doustnego podawanego w 3 dawkach w schemacie: dzień 1, 3, 5 (jedna dawka kosztuje 299 zł). Obydwie dają odporność na okres 3 lat.

Cholera

• Czym się objawia: wodnisto-ryżową biegunką, obfitymi wymiotami, suchością błony śluzowej
• Jakie są powikłania: odwodnienie, które u 10-20% chorych może prowadzić do ostrej niewydolności nerek i zgonu^[6] 

W TropicalMed podajemy doustny preparat: jednodawkowy, chroniący przed cholerą na okres ok. 2-3 lat (cena: 449 zł/dawka) albo wielodawkowy, dający około 2 lat odporności na cholerę oraz w pewnym stopniu na bakterię E. coli (cena: 299 zł/dawka).

Co przenoszą komary w Republice Środkowoafrykańskiej?

Na całym obszarze kraju występuje zagrożenie malarią^[7], dengą^[8] oraz wspomnianą już żółtą febrą.

Turyści, przyjeżdżający służbowo oraz misjonarze w Republice Środkowoafrykańskiej są również narażeni na zachorowanie na zikę oraz chikungunyę. Nie na wszystkie z tych chorób można uchronić się za pomocą szczepionki. Ponieważ są to niezwykle groźne infekcje, warto wiedzieć, jak się przed nimi zabezpieczać.

W Republice Środkowoafrykańskiej występują nie tylko komary, ale i muchy tse-tse przenoszące groźną śpiączkę afrykańską. W roku 2023 r. odnotowano 104 przypadki zachorowań w kraju^[9].

Przed wyjazdem należy zaopatrzyć się w odpowiednie repelenty DEET i bezwzględnie je stosować, spać pod moskitierą oraz nosić odzież zakrywającą jak najwięcej części ciała.

Malaria

• Czym się objawia: najpierw przypomina grypę, później gorączka ma charakter napadowy i towarzyszą jej dreszcze, suchy kaszel, duszności i wymioty
• Jakie są powikłania: niewydolność nerek, drgawki, śpiączka, a nawet zgon
• Jak zapobiegać: zażywając leki przeciwmalaryczne, używając repelentów odstraszających, moskitier (szczególnie na czas snu) oraz lekkiej odzieży osłaniającej jak największą powierzchnię ciała

Aktualnie nie ma powszechnej szczepionki na malarię. Konsultacja z lekarzem medycyny podróży jest więc niezbędna przed wyjazdem do Republiki Środkowoafrykańskiej celem otrzymania odpowiednio i indywidualnie dobranej chemioprofilaktyki przeciwmalarycznej oraz jasnych zaleceń ochronnych.

Zika

• Czym się objawia: zazwyczaj łagodnym bólem głowy, umiarkowaną gorączką, wysypką i zapaleniem spojówek
• Jakie są powikłania: zika bardzo rzadko wymaga hospitalizacji, jednak stanowi ogromne niebezpieczeństwo dla kobiet w ciąży, mogąc przyczynić się do wad wrodzonych u dziecka (głównie małogłowia), wywołać przedwczesny poród, urodzenie martwego noworodka bądź powodować inne komplikacje ciążowe
• Jak zapobiegać: poprzez stosowanie dobrych repelentów, moskitier oraz zakładanie odzieży, która osłoni jak największą powierzchnię ciała

Zalecenia, jak uchronić się przed ziką, można otrzymać w TropicalMed. Jest to tym bardziej istotne, gdyż również na tę chorobę nie ma skutecznej szczepionki.

Chikungunya

• Czym się objawia: gorączką, bólem głowy i mięśni, zapaleniem stawów
• Jakie są powikłania: zapalenie mięśnia sercowego, wątroby, opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, rdzenia kręgowego, porażenie nerwów czaszkowych
• Jak zapobiegać: używać odpowiednich repelentów, moskitier i odzieży zasłaniającej sporą powierzchnię ciała

Również tutaj szczepienia do Republiki Środkowoafrykańskiej nie obejmą tej choroby. Należy więc pamiętać o środkach ostrożności i działaniach profilaktycznych.

Denga

• Czym się objawia: bólem głowy (za oczami) i mięśni, wysypką oraz ogólnym osłabieniem; w przypadku ciężkiego przebiegu pojawiają się krwawienia wewnętrzne i zewnętrzne
• Jakie są powikłania: uszkodzenie wątroby, drgawki, zapalenie mózgu
• Jak zapobiegać: poprzez szczepienie, używanie repelentów odstraszających, moskitier na noc oraz odpowiedniej odzieży osłaniającej

Republika Środkowoafrykańska jest krajem, w którym obserwuje się wysoki poziom ryzyka dengi wymagający wprowadzenia środków ochronnych^[10].

Denga to pierwsza z wymienionych chorób przenoszonych przez komary, na którą jest możliwość otrzymania szczepienia do Republiki Środkowoafrykańskiej w TropicalMed. Oferujemy preparat w cenie 1049 zł/dawka podawany podskórnie w 2 dawkach (w schemacie miesiąc 0-3), który daje odporność organizmu na ok. 4,5 roku. 

Żółta gorączka

• Czym się objawia: gorączką z dreszczami, żółtaczką, bólem głowy i mięśni; w ciężkim stadium pojawiają się krwawienia wewnętrzne i zewnętrzne
• Jakie są powikłania: bardzo duży odsetek pacjentów (około 50%) w fazie krwotocznej umiera
• Jak zapobiegać: poprzez szczepienie, używanie repelentów odstraszających, moskitier na noc oraz odpowiedniej odzieży osłaniającej

Do kraju Republika Środkowoafrykańska szczepienia na żółtą febrę nie tylko obowiązkowe, ale też wysoce zalecane ze względu na wzmożone ryzyko transmisji wirusa żółtej gorączki

Koszt dawki szczepionki na żółtą febrę wynosi 339 zł, a wyrobienie żółtej książeczki to koszt 45 zł.

Republika Środkowoafrykańska szczepienia w pakiecie: pacjenci mogą też skorzystać z przystępnego cenowo pakietu: Afryka Centralna i Zachodnia, w ramach którego są dostępne nie tylko szczepienia na najważniejsze choroby, ale również wydanie żółtej książeczki. Pakiet wiąże się z opłatą 1599 zł.

Szczegóły na temat zawartości pakietu oraz szczepionek dostępnych w naszym ośrodku, można znaleźć, klikając w cennik TropicalMed.

Jak groźne są gorączki krwotoczne przenoszone przez kleszcze?

Czy w Republice Środkowoafrykańskiej jest bezpiecznie pod kątem występujących tam kleszczy? Niestety, dla odwiedzających Republikę Środkowoafrykańską są one sporym zagrożeniem będąc wektorami niebezpiecznych chorób – m.in. gorączki krwotocznej krymsko-kongijskiej. Kleszcze występują na terenie całego kraju^[11]. Na gorączkę krymsko-kongijską nie ma szczepienia do Republiki Środkowoafrykańskiej. Warto zatem mieć świadomość ryzyka, wiedzieć, jak przebiega infekcja, aby móc ją rozpoznać, oraz stosować konkretne środki profilaktyczne.

Gorączka krwotoczna krymsko-kongijska

• Czym się objawia: gorączką, sztywnością mięśni, zawrotami głowy; kolejnymi objawami są zaburzenia orientacji i zmiany nastroju oraz wybroczyny na ciele
• Jakie są powikłania: niewydolność wielonarządowa, wstrząs i krwotoki; śmiertelność wynosi ok. 50%^[12] 
• Jak zapobiegać: stosować repelenty odstraszające kleszcze i zakładać odzież osłaniającą jak największą powierzchnię ciała wybierając się na tereny zielone, do lasów itp.

Ponieważ nie ma szczepienia do Republiki Środkowoafrykańskiej na gorączkę krymsko-kongijską, należy skrupulatnie przestrzegać środków profilaktycznych: przede wszystkim często i dokładnie oglądać ciało (szczególnie okolice pach, pachwin i pod kolanami), aby jak najszybciej usunąć ewentualnego kleszcza ze skóry.

Jakie inne szczepienia do Republiki Środkowoafrykańskiej są ważne?

Oprócz chorób brudnych rąk oraz infekcji przenoszonych przez komary i kleszcze, zagrożeniem w kwestii Republika Środkowoafrykańska turystyka dla przyjezdnych są inne choroby wirusowe oraz bakteryjne, które powinien objąć plan szczepienia. Mowa o polio, odrze, WZW B, meningokokach oraz wściekliźnie, na którą szczególnie są narażeni obcujący z dziką przyrodą.

Polio

• Jak się przenosi: drogą pokarmową i kropelkową w wyniku kontaktu z nosicielem, jego wydzielinami bądź skażonymi przedmiotami
• Czym się objawia: u niektórych nie ma żadnych objawów; inni doświadczają gorączki, bólu głowy i sztywności kończyn; w ciężkich przypadkach dochodzi do wiotkości kończyn
• Jakie są powikłania: trwałe niedowłady, a u 10% chorych – zgon^[13]
• Jak zapobiegać: głównie poprzez szczepienie, unikanie bezpośredniego kontaktu z chorym, częste mycie rąk

Republika Środkowoafrykańska szczepienia na polio: są one niezbędną ochroną podróżujących – w ciągu ostatniego roku zidentyfikowanego krążącego w kraju wirusa, zatem zakażenie stanowi realne zagrożenie. Warto wiedzieć, że w Republice Środkowoafrykańskiej obowiązuje 2. stopień zagrożenia tą chorobą^[14]. 

W TropicalMed oferujemy skuteczną ochronę przed polio dzięki skojarzonej szczepionce 4w1 (chroniącej dodatkowo przed błonicą, tężcem i krztuścem) podawanej w 1 dawce i chroniącej do 10 lat. Kosztuje 239 zł. Można również wybrać preparat ściśle na polio wstrzykiwany domięśniowo. Ta szczepionka uodparnia organizm na 5 lat, a jej jedna dawka kosztuje 179 zł.

Immunizacja na tężec i błonicę jest możliwa preparatem 2w1 (179 zł/dawka), 3w1 chroniącym dodatkowo przed krztuścem (229 zł/dawka) oraz 4w1 dającym odporność dodatkowo na polio (239 zł/dawka).

Odra 

• Jak się przenosi: drogą kropelkową, powietrzną, w następstwie kontaktu bezpośredniego z wydzieliną z jamy nosowo-gardłowej albo moczem zakażonego
• Czym się objawia: kaszlem, katarem, zapaleniem spojówek i narastającą gorączką; kolejne objawy to białe wykwity w jamie ustnej oraz rumieniowa wysypka na ciele
• Jakie są powikłania: zapalenie oskrzeli, płuc i wątroby, podostre zapalenie mózgu
• Jak zapobiegać: unikać bezpośredniego kontaktu z chorym (a w razie konieczności używać maseczki ochronnej), często myć ręce, zaszczepić się

W Republice Środkowoafrykańskiej obowiązuje 1. stopień zagrożenia odrą^[15]. 

Szczepieniu na odrę (świnkę i różyczkę) są poddawane dzieci od kilkudziesięciu lat. Dwudawkowa immunizacja pozwala na niemal dożywotnią ochronę. Szczepienie zalecane jest więc tym, którzy przyjęli tylko jedną dawkę preparatu bądź nie przyjęli go wcale. W TropicalMed szczepionkę 3w1 podajemy podskórnie lub domięśniowo. Jej koszt to 199 zł.

WZW B

• Jak się przenosi: drogą płciową, na skutek wykonywania zastrzyków zanieczyszczonymi strzykawkami lub igłami
• Czym się objawia: zazwyczaj nie daje o sobie znać; u niektórych pojawia się zażółcenie skóry i białkówek oczu, ciemniejszy mocz i ogólne złe samopoczucie
• Jakie są powikłania: marskość wątroby i pierwotny rak wątroby
• Jak zapobiegać: minimalizować liczbę partnerów seksualnych, przestrzegać podstawowych zasad higieny, przyjąć szczepienie

Chcący uodpornić się przed WZW B w TropicalMed mogą skorzystać z jednego z kilku preparatów szczepiennych chroniących bezpośrednio przed WZW B. Preparaty te są trzydawkowe, podawane domięśniowo zazwyczaj w następujących schematach: zwykły (miesiąc 0,1,6) przyspieszony (miesiąc 0,1,2 + 12), a cena za dawkę waha się od 139 zł do 169 zł.

Można też wybrać szczepionkę skojarzoną na WZW A i B, wspomnianą już w tym artykule przy okazji wirusowego zapalenia wątroby typu A (w cenie 399 zł za dawkę).

Szczepionki na WZW B chronią przed zachorowaniem na okres kilku-kilkunastu lat. 

Meningokoki

• Jak się przenosi: drogą kropelkową na skutek kontaktu z chorym lub nosicielem (np. w zatłoczonych miejscach, hotelach, obleganych atrakcjach)
• Czym się objawia: nagłą gorączką, wymiotami i nudnościami, odrętwieniem i sztywnością karku; może się pojawić wysypka wybroczynowa
• Jakie są powikłania: niewydolność nerek, amputacja kończyn, ubytkowe objawy neurologiczne, zgon
• Jak zapobiegać: unikać bezpośredniego kontaktu z chorymi, zaszczepić się

Pacjenci TropicalMed mogą otrzymać szczepienie przeciw meningokokom ACWY (domięśniowo w 1 dawce w cenie 279 zł) oraz meningokokom B (domięśniowo w 2 lub 3 dawkach, przy czym jedna to koszt 449 zł). Szczepionka daje odporność na co najmniej kilka lat.

Dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zwane meningokokami, są niebezpieczne dla każdego, niezależnie od wieku i płci. Można się nimi zarazić nawet nieświadomie i doznać bardzo groźnych dla zdrowia i życia konsekwencji. Dlatego turyści i misjonarze w Republice Środkowoafrykańskiej powinni być uodpornieni na ewentualne zakażenie tymi bakteriami.

Wścieklizna

• Jak się przenosi: na skutek ugryzienia, zadrapania lub polizania przez chore zwierzę (w Republice Środkowoafrykańskiej głównie przez psa)
• Czym się objawia: bólem głowy, gorączką nudnościami i obrzękiem wokół miejsca ugryzienia; kolejnymi objawami są światłowstręt i wodowstręt
• Jakie są powikłania: przez porażenie mięśni i śpiączkę choroba prowadzi do zgonu
• Jak zapobiegać: unikać kontaktu ze zwierzętami na terenie kraju, zaszczepić się

Szczepienie na wściekliznę jest zalecane osobom, które podczas podróży po Republice Środkowoafrykańskiej mogą zetknąć się z chorymi zwierzętami, np. w czasie wycieczki objazdowej na łono natury bądź odwiedzając obszary wiejskie. W przychodni TropicalMed oferujemy pacjentom szczepionkę (w cenie 399 zł za jedną dawkę) podawaną domięśniowe lub śródskórnie w 2-4 dawkach w schemacie tradycyjnym (dzień 0, 7, 21-28) lub tygodniowym.

Co warto wiedzieć przed podróżą do Republiki Środkowoafrykańskiej?

Innym czynnikiem przemawiającym za przyjęciem odpowiednich szczepień ochronnych jest fakt, jaka jest opieka zdrowotna w Republice Środkowoafrykańskiej. Okazuje się bowiem, że jest na niskim poziomie. Brakuje wykwalifikowanych pracowników medycznych oraz środków. Sami mieszkańcy borykają się z tym problemem: przykładowo, Republika Środkowoafrykańska zajmuje 4. miejsce na świecie w kwestii śmiertelności matek z powodu niewystarczającej opieki medycznej podczas porodu i innych komplikacji okołoporodowych^[16]. 

Dla turystów oznacza to, że w razie konieczności otrzymania specjalistycznej porady zdrowotnej (a czasem nawet jakiejkolwiek opieki medycznej) może być bardzo trudne. Dlatego też zaleca się jak najstaranniejsze przygotowanie do wyjazdu i stosowanie działań chroniących zdrowie: szczepień, leków i ogólnej profilaktyki. 

Czy w Republice Środkowoafrykańskiej jest bezpiecznie?

W kraju Republika Środkowoafrykańska bezpieczeństwo narodowe nie jest do końca na stabilnym poziomie. Podczas pobytu w kraju należy przestrzegać podstawowych środków ostrożności oraz pamiętać o poniższych zasadach:

• Unikać fotografowania i filmowania, szczególnie w stolicy (wyjątkiem jest uzyskana zgoda zgodę na fotografowanie do celów zawodowych w środkowoafrykańskiej agencji prasowej).
• Zachować ostrożność w kwestii zakupu biżuterii i kamieni szlachetnych (obowiązuje zakaz nabywania poza sklepami posiadającymi licencję).
• Stosować się do poleceń miejscowych służb porządkowych, a w przypadku kontroli okazywać raczej kserokopie dokumentów.
• Nie korzystać z telefonu satelitarnego (chyba, że po otrzymaniu zgody).
• Zaopatrzyć się w gotówkę (karty płatnicze na ogół nie są akceptowane).

Przestrzegając powyższych najważniejszych wytycznych można zwiększyć swoje bezpieczeństwo i skupić się na celu podróży.

W kraju występuje pora deszczowa od kwietnia do października, która nierzadko powoduje powodzie. W ostatnich latach kilkadziesiąt, a nawet kilkaset tysięcy mieszkańców potrzebowało pomocy z powodu zniszczeń gospodarstw domowych, jakich dokonał ten żywioł. Ulewne deszcze stanowią niebezpieczeństwo również dla podróżujących, utrudniając przemieszczanie się. W kraju, jakim jest Republika Środkowoafrykańska bezpieczeństwo trzeba zapewnić sobie, systematycznie monitorując prognozy pogody, a w razie wydania komunikatów i alarmów przez władze, stosując się do nich.

Republika Środkowoafrykańska ciekawostki

Co jeszcze warto wiedzieć o tym kraju? Więcej informacji znajduje się w poniższej tabelce.

Wiedząc, jaka jest opieka zdrowotna w Republice Środkowoafrykańskiej, warto pomyśleć o ochronie zdrowia jeszcze przed wyjazdem. W TropicalMed przyjmiesz niezbędne szczepienia do Republiki Środkowoafrykańskiej i zyskasz cenne, konkretne wskazówki profilaktyczne, indywidualnie dopasowane przez nasz wykwalifikowany personel. Zapraszamy na wizytę w naszej przychodni medycyny podróży!

FAQ - często zadawane pytania

Czy do Republiki Środkowoafrykańskiej potrzebne są szczepienia?

Obowiązkowe jest szczepienie na żółtą gorączkę dla każdego przyjezdnego od 9. miesiąca życia.

Jakie szczepienia przed wyjazdem do Republiki Środkowoafrykańskiej?

Przyjeżdżający do Republiki Środkowoafrykańskiej powinni być zaszczepieni na żółtą gorączkę, WZW A i B, dur brzuszny, wściekliznę, cholerę, meningokoki i dengę, a także polio oraz odrę. Warto upewnić się też co do odporności organizmu na błonicę, tężec i krztusiec.

Gdzie można w Krakowie zaszczepić się do Republiki Środkowoafrykańskiej?

Wszystkie szczepienia Republika Środkowoafrykańska Kraków – zarówno obowiązkowe, jak i zalecane – można otrzymać w TropicalMed (Wrocławska 53D, 30-011 Kraków).

Czy trzeba przygotować się przed wizytą?

Pacjent powinien mieć ze sobą dokument tożsamości, książeczkę zdrowia oraz plan podróży (zwłaszcza z terminem wyjazdu, długością pobytu, ewentualnymi przystankami). Ze względu na doustny preparat na cholerę (lub na dur brzuszny) na godzinę przed wizytą i godzinę po niej nie należy niczego jeść ani pić. Warto ubrać swobodną odzież niekrępującą ruchów, a w wieczór poprzedzający wizytę położyć się wcześniej spać.