Brak odporności na miejscowe choroby oraz niski poziom opieki medycznej i higieny na miejscu stwarzają ryzyko infekcji w Afryce. Szczepienia są kluczowe przed wyjazdem; te
na żółtą febrę w niektórych krajach
są obowiązkowe. Inne, tj. przeciwko chorobom odzwierzęcym (na dengę, wściekliznę), brudnych rąk (na dur brzuszny, WZW A, polio, cholerę) czy rutynowe (na WZW B, błonicę, tężec i krztusiec czy odrę) są bardzo zalecane.Poza tym warto pamiętać o zapobieganiu malarii, AIDS, eboli oraz innych chorób, na które nie ma szczepionek. Po zalecenia profilaktyczne, leki przeciwmalaryczne i wszystkie niezbędne szczepienia do Afryki najlepiej zgłosić się do ośrodka TropicalMed.
Dlaczego choroby w Afryce są tak dużym zagrożeniem?
Wycieczka do Afryki powinna być skonsultowana z lekarzem medycyny podróży. Czyha tam bowiem wiele chorób, z którymi organizm przeciętnego turysty może sobie nie poradzić. Dzieje się tak ze względu na brak naturalnej odporności na niektóre patogeny i osłabienie wynikające ze zmęczenia podróżą i gwałtowną zmianą klimatu.
Warunki higieniczno-sanitarne oraz poziom i dostęp do opieki medycznej w niektórych regionach tego kontynentu są niższe niż w Polsce. Szczepienia przed wyjazdem do Afryki mają na celu niwelowanie niebezpieczeństwa związanego z infekcjami.
Wizytę w TropicalMed należy zaplanować odpowiednio wcześniej – miesiąc lub dwa przed wyjazdem. Mając do czynienia z wycieczką last minute, nie należy rezygnować z wizyty. Niektóre szczepionki do Afryki można podać w schemacie przyspieszonym, a znajomość i przestrzeganie zasad profilaktyki chorób mogą uratować zdrowie, a nawet życie w trakcie podróży.
Należy pamiętać, że immunizacja jest wykonywana nie tylko ze względu zagrożenia chorobami w Afryce, ale także dla legalnego przekraczania granic poszczególnych państw. W wielu afrykańskich krajach wymaga się bowiem posiadania tzw. żółtej książeczki – dokumentu poświadczającego wykonanie szczepień. Jakich?
Afryka szczepienia obowiązkowe – kto musi je wykonać?
Dużym problemem zdrowia publicznego w Afryce (w 34 spośród ponad 50 państw kontynentu) jest żółta febra, dlatego podejmuje się środki zapobiegawcze w formie obowiązkowych szczepień wobec podróżnych. Wymóg jest zazwyczaj selektywny, tj. dotyczy tylko przyjezdnych z innych obszarów endemicznych (obciążonych chorobą), np. podczas odwiedzania kilku krajów afrykańskich. Jest tak m.in. Algierii, Botswanie, Egipcie, RPA czy Kenii[1]. W niektórych państwach obowiązek dotyczy jednak wszystkich, także osób podróżujących bezpośrednio z Polski. Gdzie?
Afryka szczepienia obowiązkowe na żółtą febręAfryka szczepienia obowiązkowe dla wszystkich: w 19 krajach afrykańskich wymóg szczepienia na żółtą febrę jest bezwzględny, dotyczący wszystkich od 9. miesiąca lub 1. roku życia. Są to m.in. Uganda, Sudan, Niger, Ghana czy Kongo[2]. Pełny wykaz krajów, w którym wymaga się immunizacji znajduje się w artykule: żółta książeczka.
Dokument uzyskuje się po jednodawkowym szczepieniu na żółtą febrę, jednak pamięć immunologiczna i ważność certyfikatu zaczyna się dopiero po 10 dniach. Preparat zawiera żywe, osłabione szczepy wirusa żółtej febry i chroni przed infekcją przez minimum 10 lat (czasem całe życie). Poświadczenie szczepienia na żółtą febrę jest bezterminowe i można je wyrobić w ośrodku TropicalMed.
Szczepienie warto wykonać nie tylko ze względów formalnych, ale i dla własnego bezpieczeństwa. Żółta febra to groźna choroba tropikalna przenoszona przez komary niemal w całej Afryce Subsaharyjskiej. Początkowo objawia się podobnie do grypy (dreszcze, bóle mięśni i głowy, nudności), a u około 1/7 osób przechodzi w drugie, krwotoczne stadium z żółtaczką i wysoką gorączką. Choroba może doprowadzić do wstrząsu i śmierci, szczególnie w miejscach, gdzie poziom i dostęp do opieki medycznej jest gorszy.
Immunizacja nie tylko chroni przed poważnymi powikłaniami i śmiercią w wyniku choroby, ale także zapewniają swobodę podróżowania. Jakie szczepienia do Afryki są nieobowiązkowe, ale zalecane?
Wyjazd do Afryki jakie szczepienia zaleca się podróżnym?
W ośrodku TropicalMed lekarz medycyny tropikalnej wydaje zalecenia dotyczące szczepień m.in. na podstawie wiedzy o nowych ogniskach zakażeń/cyklicznych epidemiach, a także indywidualnych czynników, takich jak trasa, termin i cel danej wycieczki oraz stan zdrowia pacjenta. Na wizytę warto więc mieć ze sobą chociaż wstępny plan wyprawy – wówczas specjalista lepiej oceni, jakie szczepionki do Afryki mogą się przydać, a z których można zrezygnować.
Choroby w Afryce można podzielić pod kątem dróg transmisji, czyli sposobów, w jaki się przenoszą. Pierwszą grupą dolegliwości są tzw. choroby brudnych rąk. Jakie szczepienia im zapobiegają?
1. Jak zapobiegać chorobom brudnych rąk w Afryce?
Słabsza infrastruktura higieniczno-sanitarna (m.in. brak dostępu do bezpiecznej wody) w dużej mierze odpowiada za zagrożenia chorobami w Afryce. Zjedzenie żywności przygotowanej/przechowywanej w nieodpowiednich warunkach, wypicie nieuzdatnionej wody z kranu (także pod postacią lodu) czy nieumycie rąk przed posiłkiem grozi infekcją. Na które choroby w Afryce są dostępne szczepionki ochronne?
- Cholera – to bakteryjna choroba biegunkowa, mogąca szybko doprowadzić do odwodnienia; ogniska zakażeń nadal są zagrożeniem m.in. w DR Konga, Zambii, Somalii czy Mozambiku. Aktualną sytuację epidemiologiczną można śledzić na stronie ECDC w zakładce "Cholera worldwide overview"[3]. W TropicalMed są dostępne dwie szczepionki doustne, jedno- lub wielodawkowa (2 lub 3 dawki, w zależności od wieku).
- Dur brzuszny – to infekcja z wysoką gorączką, zaparciami, a w zaawansowanym stadium wysypką i zdezorientowaniem, wywołana przez bakterie Salmonella Typhi. Tzw. pałeczki duru brzusznego mogą doprowadzić do uszkodzenia narządów wewnętrznych. Według PZH, patogeny te występują na całym kontynencie, dlatego warto przyjść na szczepienia przed wyjazdem do Afryki[4]. TropicalMed ma preparaty w formie zastrzyku lub doustnych kapsułek.
- WZW typu A – czyli wirusowe zapalenie wątroby typu A, może przybrać postać ostrej infekcji z żółtaczką i dolegliwościami ze strony układu pokarmowego (szczególnie u dorosłych). Według najnowszego raportu CDC, cała Afryka Subsaharyjska jest znacznie bardziej niż Polska obciążona WZW typu A[5]. TropicalMed oferuje mnóstwo różnych szczepionek na tę chorobę, zarówno solo jak i w pakietach (o których na końcu artykułu).
- Polio – to choroba układu nerwowego wywoływana przez wirusy. Dzięki immunizacji, dzikie szczepy udało się wyeliminować niemal na całym świecie. Wszystkie dostępne w Polsce szczepionki na polio (IPV) zawierają zabite wirusy, jednak w Afryce stosuje się tańsze, doustne, "żywe" preparaty OPV. Po szczepieniu OPV drobnoustroje są wydalane z organizmu – kraje, w których systemy kanalizacyjne nie działają jak należy, zmagają się z wirusem polio pochodzenia szczepionkowego. Aktualne ogniska zakażeń można znaleźć na stronie GPEI[6].
Choroby brudnych rąk to nie tylko te wymienione powyżej, ale także biegunki podróżnych, czyli jedna z najczęstszych dolegliwości na wakacjach. Zasady profilaktyki można znaleźć w artykule.
Cholera i dur brzuszny są uważane za choroby tropikalne w Afryce – bardzo łatwo rozprzestrzeniają się bowiem w gorącym i wilgotnym klimacie. Aby uniknąć dolegliwości z powyższej listy, zaleca się przestrzeganie zasad higieny osobistej i żywienia. W bagażu nie może zabraknąć chemicznych środków do uzdatniania wody i żeli/płynów do dezynfekcji rąk (minimum 60% alkoholu). Dodatkową ochronę dają szczepionki do Afryki.
2. Na jakie odzwierzęce choroby w Afryce są szczepienia?
Wspomniana wcześniej żółta febra to tylko jedna z dolegliwości, których można nabawić się w wyniku ukąszenia przez zainfekowanego komara. Choroby tropikalne w Afryce obejmują także dengę, która jest mniej lub bardziej rozpowszechniona w poszczególnych krajach. Aktualne ogniska zakażeń można śledzić na stronie ECDC w zakładce "Dengue worldwide overview"[7]. Denga to kolejna choroba zaliczająca się do tzw. gorączek krwotocznych (podobnie jak żółta febra). Początkowo objawia się charakterystycznym bólem głowy i oczodołów oraz wymiotami, wysypką czy wysoką temperaturą ciała. Aby zapobiec infekcji, warto wykonać szczepienia na dengę dostępne w TropicalMed.
Na niektóre odzwierzęce choroby tropikalne w Afryce nie ma żadnych szczepionek. Mowa tu m.in. o śpiączce afrykańskiej przenoszonej przez muchy tse-tse oraz malarii transmitowanej przez komary (jak denga i żółta febra). Obie są wywołane przez pasożyty, jednak tylko w przypadku malarii dostępne jest dodatkowe zabezpieczenie w postaci chemioprofilaktyki (leków), po które warto zgłosić się do TropicalMed. Sprawdź: profilaktyka malarii.
Zagrożenia chorobami w Afryce nie kończą się na owadach. Pogryzienie lub (rzadziej) polizanie przez zwierzę dzikie lub domowe, może skutkować wścieklizną. Śmiertelny wirus wywołuje chorobę układu nerwowego, która praktycznie w 100% prowadzi do zgonu, jeśli nie podejmie się odpowiedniej profilaktyki poekspozycyjnej. Według WHO, na całym kontynencie wirus występuje endemicznie i zagraża człowiekowi[8]. Dostęp do ratującej życie immunoglobuliny i szczepień może być tam ograniczony, dlatego warto rozważyć trzydawkowe szczepienia na wściekliznę, które należy ukończyć 14 dni wyjazdem do Afryki.
Dodatkowo, WHO donosi o epidemiach eboli w krajach afrykańskich. To kolejna gorączka krwotoczna, której można nabawić się w wyniku kontaktu z płynami ustrojowymi (np. krwią, moczem czy nasieniem) nosiciela zwierzęcego lub ludzkiego. Z racji braku dostępnych szczepionek, warto zachować szczególne środki ostrożności. Więcej na ten temat pisaliśmy tutaj: profilaktyka eboli.
Unikanie kontaktu ze zwierzętami oraz stosowanie środków ochrony przed komarami (repelentów, moskitier, zakrywającej odzieży) zmniejsza ryzyko zakażenia. Dodatkowym zabezpieczeniem powinny być profilaktyczne szczepienia przed wyjazdem do Afryki.
3. Czym jest pas zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych?
Planując wyprawę do Afryki, warto też wykonać szczepienie na meningokoki. Jest ono w Polsce nieobowiązkowe, jednak może uchronić przed inwazyjną chorobą (IChM) w podróży. Ogólnoustrojowe zakażenie w postaci sepsy (posocznicy) czy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych jest bowiem poważnym zagrożeniem życia, a bakterie łatwo przenoszą się z człowieka na człowieka drogą kropelkową (przez kichanie, kaszel czy rozmowę).
Szczepienia przed wyjazdem do Afryki są szczególnie ważne w tzw. pasie zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, które ciągnie się przez całą Afrykę, mniej więcej na szerokości 15° N (od Gambii po Etiopię)[9].
Gdzie jest wzmożone ryzyko meningokokowej choroby w Afryce?Ryzyko zakażenia zwiększa się podczas pory suchej. Poza immunizacją, podróżnym zaleca się unikanie dużych skupisk ludzkich. Nosiciele meningokoków bywają bowiem bezobjawowi, co utrudnia zlokalizowanie i uniknięcie zagrożenia.
4. Jakie szczepienia do Afryki są najczęściej bagatelizowane?
Nie tylko tropikalne choroby w Afryce są zagrożeniem, o czym zapomina wielu podróżnych. Pomijają oni szczepienia rutynowe, tj. figurujące w polskim PSO jako obowiązkowe. To bardzo duży błąd!
Panuje błędne przekonanie, że dają one dożywotnią ochronę, jednak wcale tak nie jest. Immunizacja przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi wymaga odświeżenia co 10 lat. To ważne, bo dostęp do poekspozycyjnych szczepień na tężec w razie zakażenia rany może być w Afryce utrudniony. To znacznie pogarsza rokowania chorego na tę neurologiczną chorobę. Ponadto, poziom wyszczepienia na błonicę i krztusiec (groźne infekcje układu oddechowego przenoszone drogą kropelkową), w niektórych krajach afrykańskich jest zbyt niski, by mówić o ochronie takiej jak w Polsce[10].
Drugim mitem jest to, że aktualny kalendarz szczepień jest i był taki sam przez cały czas. Wytyczne zmieniają się co roku, więc nie każdy jest chroniony np. na odrę. Immunizację wprowadzono dopiero w 1975 roku, a od 1991 szczepienie jest dwudawkowe (najskuteczniejsze). Śledząc stronę internetową Measles & Rubella Initiative, można natknąć się na raporty w formie mapy, która pokazuje mnóstwo ognisk zakażeń w Afryce[11].
Przed wyjazdem warto sprawdzić swoją historię immunizacji, by upewnić się, jakie szczepionki do Afryki warto uzupełnić/odświeżyć, by cieszyć się zdrowiem i bezpieczeństwem podczas podróży.
5. Jak zmniejszyć liczbę szczepionek na choroby w Afryce?
Jak widać, aby uniknąć zagrożenia chorobami w Afryce, należy przyjąć mnóstwo różnych szczepionek. Aby zmniejszyć liczbę wkłuć, a jednocześnie kompleksowo zabezpieczyć się przed infekcjami, warto rozważyć preparaty skojarzone, tj. zapobiegające więcej niż jednej chorobie. Jakie?
Wyjazd do Afryki jakie szczepienia skojarzone:
- WZW A + B – trzydawkowy cykl szczepienia (miesiąc 0-1-6) zabezpiecza przed oba typami wirusowego zapalenia wątroby, które zagrażają w Afryce. Wstępną odporność zyskuje się już po jednej dawce, natomiast dla uzyskania długoletniej ochrony zaleca się dokończenie immunizacji po powrocie z podróży.
- 4w1 (błonica, tężec, krztusiec, polio) – wybierając się do miejsc, gdzie zagrożenie stanowi wirus polio, warto wykonać przypominające szczepienia przed wyjazdem do Afryki preparatem skojarzonym. Chroni ono przed 4 chorobami już po jednej dawce (o ile przeszło się podstawowy cykl w dzieciństwie).
Choroby w Afryce
Podobnie jak wirus zapalenia wątroby typu B (HBV) rozprzestrzenia się HIV.
Według WHO, 2/3 nosicieli tego wirusa żyje właśnie w Afryce. Ryzyko zakażenia jest tam więc szczególnie wysokie – należy pamiętać o profilaktyce, której zasady zostały opisane tutaj: HIV i AIDS.
Zarówno szczepionka na WZW A i B, jak i preparaty 4w1 na błonicę, tężec, krztusiec i polio wymienione powyżej są dostępne w TropicalMed. Ile kosztują szczepienia do Afryki w naszym ośrodku, gdzie można je wykonać oraz co nas wyróżnia?
Szczepienia Afryka cena – ile kosztują szczepienia do Afryki?
W ośrodku medycyny podróży TropicalMed można dowiedzieć się, jakie szczepienia do Afryki przydadzą się w danej podróży oraz wygodnie wykonać je na miejscu, bez konieczności samodzielnego zakupu preparatów. Na początku wizyty odbywa się kwalifikacja lekarska w cenie 70 zł, podczas której specjalista ocenia bezpieczeństwo podania wybranych szczepionek konkretnemu pacjentowi.
Następnie podaje się szczepionkę/ki według zaleceń lekarza i życzenia pacjenta. Łączny koszt immunizacji różni się w zależności od tego, jakie preparaty zalecono oraz ile dawek jest potrzebnych. Przykładowo, szczepienie na żółtą febrę za 339 zł jest jednodawkowe, natomiast na WZW A (nieskojarzone) w cenie od 339 zł/dawka do 339 zł/dawka wymaga podania dwóch zastrzyków. Ile kosztują szczepienia do Afryki można sprawdzić tutaj: cennik TropicalMed.
Szczepienia Afryka cena w pakiecie: w ofercie TropicalMed można znaleźć profilowane pakiety (np. Hotelowy czy Afryka Light), które zawierają najpotrzebniejsze szczepionki wraz z kwalifikacją w obniżonej cenie. Pozwoli to zabezpieczyć się przed chorobami bez wydawania fortuny.
Aby umówić się na szczepienia przed wyjazdem do Afryki w TropicalMed, należy skorzystać z wygodnego i prostego w obsłudze formularza online, który pojawia się po kliknięciu dowolnego przycisku "Zarezerwuj termin szczepienia" widocznego na stronie. Po wybraniu dogodnego dnia i godziny, wystarczy stawić się na wizytę w wybranym ośrodku TropicalMed. Gdzie można je znaleźć?
Gdzie się zaszczepić przed wyjazdem do Afryki?
TropicalMed to ośrodek medycyny tropikalnej i punkt szczepień, do którego można zgłaszać pacjentów od 3. roku życia. W naszych klinikach można liczyć na:
- jasne zalecenia profilaktyczne dopasowane do specyfiki wyjazdu,
- receptę na leki przeciwmalaryczne,
- wnikliwą kwalifikację do szczepienia,
- bezpieczne i skuteczne szczepionki,
- w razie potrzeby wystawienie żółtej książeczki.
Na kompleksowe przygotowanie do podróży w TropicalMed mogą liczyć mieszkańcy kilku województw. Dokładną lokalizację naszych ośrodków można znaleźć tutaj: TropicalMed kontakt. Należy pamiętać, że istotne jest nie tylko to, gdzie się zaszczepić przed wyjazdem do Afryki i jak postępować w trakcie pobytu, ale także co robić po podróży. Jeśli do dwóch tygodni po powrocie z wakacji pojawią się jakiekolwiek niepokojące objawy, warto ponownie zgłosić się do lekarza. Przestrzegając zaleceń lekarza TropicalMed oraz poddając się zalecanym szczepieniom, ryzyko zakażenia jest jednak niewielkie.
Serdecznie zapraszamy na szczepienia!
FAQ - często zadawane pytania
Gdzie można w Krakowie zaszczepić się do Afryki?
Na wygodne, bezpieczne i skuteczne szczepienia Afryka Kraków, a także jasne zalecenia profilaktyczne dopasowane do specyfiki podróży, można liczyć w ośrodku TropicalMed, znajdującym się pod adresem Wrocławska 53D, 30-011 Kraków.
Czy trzeba przygotować się przed wizytą?
Chcąc zaszczepić się przeciw cholerze lub na dur brzuszny szczepionką doustną, należy na godzinę przed wizytą unikać jedzenia, picia i przyjmowania leków. Do pozostałych preparatów (w formie zastrzyku) zaleca się wygodny ubiór, umożliwiający szybkie odkrycie ramienia do wkłucia. Pacjent powinien mieć ze sobą dowód tożsamości oraz przynajmniej wstępny plan wycieczki do Afryki.
Czy trzeba się szczepić do Afryki?
W niektórych krajach, takich jak Kamerun, Benin czy Angola, szczepienia na żółtą febrę są wymagane bezwzględnie od każdego (od 9. miesiąca lub 1. roku życia). W innych, np. Etiopii, Gambii czy Namibii, wymóg dotyczy tylko przyjezdnych z innych krajów zagrożonych tą chorobą (czyli nie z Polski).
Co brać przed wyjazdem do Afryki?
Moskitiera, repelenty oraz kapelusz z siatką i odzież z długimi rękawami i nogawkami to elementy bagażu do Afryki konieczne w profilaktyce chorób przenoszonych przez komary. Poza tym warto mieć ze sobą środki do dezynfekcji rąk i uzdatniania wody, leki przeciwmalaryczne oraz krem z filtrem przeciwsłonecznym. Dobrze wyposażona apteczka to podstawa dla osób planujących podróż do Afryki.
Na co trzeba uważać w Afryce?
W Afryce należy uważać na owady i pajęczaki (głównie komary i muchy tse-tse), które przenoszą mnóstwo groźnych chorób. Dzikie zwierzęta i bezpańskie psy mogą być zakażone wścieklizną, więc ich także należy unikać. Poza tym warto przestrzegać zasad higieny osobistej i żywienia. To ważne kroki, które można podjąć w celu zapobiegania chorobom.