Jakie są zalecane szczepienia dla palaczy?

Dlaczego szczepienia dla palaczy są ważne?

Mimo tendencji spadkowej w zakresie palenia, to wciąż ogromny problem zdrowia publicznego Szacuje się, że każdego roku na świecie umiera ponad 8 milionów palaczy (w tym 1,3 mln biernych)^[1]. Zgony te są spowodowane nie tylko przez szkodliwe działanie tytoniu, ale także przez choroby zakaźne. Dlaczego?

Po pierwsze, choroby palaczy (np. rozedma, astma) zwiększają podatność na infekcje. W procesie produkcji papierosów wykorzystuje się mnóstwo szkodliwych substancji (m.in. arsen czy tlenek węgla), które uszkadzają tkanki i narządy w ciele człowieka. Badania potwierdziły związek przyczynowo skutkowy między paleniem a nowotworami oraz schorzeniami układu oddechowego i krążenia^[2]

Po drugie, profilaktyka chorób zakaźnych chroni przed zaostrzeniem przewlekłych schorzeń. Każda infekcja dróg oddechowych zaostrza POChP, astmę, rozedmę, gruźlicę i inne choroby palaczy papierosów. To z kolei zwiększa ryzyko hospitalizacji, ciężkich powikłań, a nawet zgonu.

Po trzecie, przykładanie palców do ust i nosa podczas palenia sprzyja przenoszeniu wirusów i bakterii. Zarazki szerzą się nie tylko przez bezpośredni kontakt z chorym, podczas ekspozycji na kaszel, kichanie czy nawet rozmowę z nosicielem. Wirusy i bakterie mogą też osiadać na powierzchniach, których dotykamy rękami. Następnie z rąk przenoszą się do ust i nosa podczas fizycznej czynności palenia.

Po czwarte, palenie tytoniu osłabia odporność. Mniej wydolny układ immunologiczny to prosty sposób na dowolną infekcję, nie tylko w obrębie układu oddechowego. Z tego powodu zaleca się szczepienia palaczy, szczególnie przed sezonem jesienno-zimowym, kiedy w Polsce trwa sezon wzmożonych zachorowań na grypę, pneumokoki, RSV czy COVID-19.

Po piąte, papierosy niszczą nabłonek dróg oddechowych. Stanowi on naturalny filtr, który wychwytuje zawarte w powietrzu zanieczyszczenia i zarazki. Kiedy ulega uszkodzeniu, wirusy grypy, RSV, koronawirusy i pneumokoki mają ułatwiony dostęp do organizmu. Aby się przed tym chronić, zaleca się szczepienia dla palaczy. Jakie dokładnie? 

Lista: jakie są zalecane szczepienia palaczy?

Organizm osłabiony paleniem ma mniejsze zdolności obrony przed wirusami i bakteriami. Z tego powodu amatorzy tytoniu chorują częściej i ciężej, a ich powrót do zdrowia z reguły trwa dłużej. Aby zminimalizować ryzyko z tym związane, zaleca się szczepienia dla palaczy na grypę, pneumokoki, RSV czy COVID-19. Co warto wiedzieć w tej kwestii?

Szczepienia na grypę dla palaczy

Szczepienia na grypę sezonową powinny być wykonywane raz w roku, najlepiej 3-4 tygodnie przed sezonem epidemicznym, który zaczyna się w Polsce już w październiku. To ważne, bo:

• wirus grypy namnaża się w nabłonku dróg oddechowych, który jest uszkodzony przez dym papierosowy;
• nawet dwutygodniowa ekspozycja na dym papierosowy nasila objawy grypy^[4] (m.in. kaszel, gorączkę czy wymioty);
• choroby palaczy papierosów zwiększają ryzyko powikłań pogrypowych^[5] (np. zapalenia płuc, mózgu czy osierdzia).

Wszystkie dostępne w TropicalMed preparaty dla dorosłych są jednodawkowe i podawane w formie zastrzyku. W swoim składzie zawierają albo zabite (inaktywowane) i rozszczepione wirusy, albo tylko fragmenty otoczkowe wirusów. Dzięki temu są bezpieczne nawet wśród osób z odpornością osłabioną przez dym papierosowy.

Szczepienia na pneumokoki dla palaczy

Pneumokoki to bakterie, które najczęściej wywołują zapalenie płuc lub ucha. U niektórych mogą jednak doprowadzić do inwazyjnej choroby (IChP) z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych czy sepsą. Oto jak palenie wpływa na zakażenie pneumokokami:

• Ryzyko IChP jest dwukrotnie wyższe u amatorów tytoniu niż u osób niepalących^[6]
• Częste choroby palaczy papierosów (m.in. astma) to kolejny czynnik ryzyka IChP^[7].

U osób dorosłych przed 65. rokiem życia stosuje się szczepienie jednodawkowe, natomiast u seniorów w wieku 65+ zaleca się najpierw jedną dawkę preparatu PCV-13, a następnie PCV-20 lub PCV-23. Immunizacja zapewnia kilkuletnią ochronę przed inwazyjną chorobą pneumokokową.

Preparaty skoniugowane nowej generacji (PCV-13 i PCV-20) ograniczają zjawisko nosicielstwa, czego nie potrafią szczepionki polisacharydowe (PCV-23) Dzięki temu można zapobiegać rozprzestrzenianiu się bakterii w swoim najbliższym otoczeniu.

Szczegółów dotyczących poszczególnych preparatów oraz objawów IChP szukać we wpisie: szczepienia na pneumokoki. 

Szczepienia na RSV u palaczy

Szczepienia na RSV (syncytialny wirus oddechowy) jest skierowane głównie do osób po 60. roku życia, chociaż jest kilka wyjątków. Preparaty dostępne w TropicalMed występują w dwóch wariantach i mogą być zastosowane w następujących przypadkach:

• dla osób w wieku 50-59 lat z grup ryzyka,
• dla osób od 18. roku życia z grup ryzyka.

W grupie ryzyka ciężkiego przebiegu RSV, z zapaleniem płuc i niewydolnością oddechową, są osoby posiadające typowe choroby palaczy papierosów. Astmatycy czy pacjenci z POChP powinni przyjąć jednodawkowe szczepienie ochronne, zapewniające ochronę przed wirusem na około 2 sezony.

Szczepienia na COVID-19 dla palaczy

Przebieg COVID-19 u palaczy budzi duże zainteresowanie w środowisku medycznym. Ze względu na „nowość” koronawirusa, badania na jego temat są niejednoznaczne. Do tej pory udało się wstępnie ustalić, że:

• przewlekłe choroby płuc (częste u palaczy) zwiększają ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19^[8];
• nawet byli palacze są bardziej narażeni na COVID-19 niż osoby, które nigdy nie paliły^[9];
• palacze 2,4 raza częściej wymagają intensywnego leczenia szpitalnego lub umierają w wyniku COVID-19 niż osoby niepalące^[10].

Szczepienia dla palaczy przeciw COVID-19 są niedostępne w ośrodku TropicalMed. W celu immunizacji należy wybrać najbliższej przychodni POZ lub aptece, która realizuje usługę immunizacji.

Aby zapobiegać wszelkim czarnym scenariuszom, warto postawić na immunizację. Warto wiedzieć, że niektóre szczepienia przyjęte w dzieciństwie nie zapewniają stałej odporności, a podtrzymywanie odporności jest ważne dla amatorów tytoniu. Jakie przypominające szczepienia palaczy zalecamy i wykonujemy w TropicalMed?

Jakie dawki przypominające zaleca się palaczom?

W Programie Szczepień Ochronnych (PSO) figuruje m.in. błonica i krztusiec – dwie groźne choroby układu oddechowego, przenoszone drogą kropelkową. Podczas gdy błonica występuje głównie w krajach afrykańskich i azjatyckich, to krztusiec jest powszechny nawet w Polsce. Zaleca się więc przypominające szczepienia dla palaczy raz na 10 lat.

Krztusiec to bakteryjna choroba układu oddechowego, której charakterystycznymi objawami są napady kaszlu i świszczący oddech. Diagnoza tej choroby jest więc z reguły łatwa, lecz u palaczy niekoniecznie. Symptomy często są bagatelizowane, gdyż mylnie uznaje się je za skutki podrażnienia dróg oddechowych wynikające z palenia. Zlekceważenie krztuśca ma dwie poważne konsekwencje:

• brak odpowiedniego leczenia – co niesie ryzyko ciężkiego przebiegu i powikłań (m.in. zapalenia płuc);
• zarażanie najbliższych – zachorowanie po kontakcie z nosicielem pałeczek krztuśca występuje w 80-90% przypadków.

Ostatnia obowiązkowa dawka na krztusiec jest podawana polskim dzieciom w wieku 14 lat. Na Ukrainie schemat kończy się już na 18. miesiącu życia. Należy sprawdzić swoją książeczkę szczepień, aby wiedzieć, kiedy przyjąć dawkę przypominającą.

Wybierając preparat skojarzony, można zapobiegać 3 chorobom na raz: krztuścowi, tężcowi i błonicy. Gdzie wykonać rutynowe i przypominające szczepienia palaczy?

Gdzie wykonać szczepienia zalecane palaczom?

Najwygodniejszym sposobem na szczepienie jest wizyta w najbliższej placówce TropicalMed (sprawdź adresy). W naszych ośrodkach nie ma potrzeby dostarczania recept, skierowań ani samodzielnego zakupu preparatów. Szczepionki są dostępne na miejscu, a żeby je dostać, wystarczy dokonać rejestracji osobistej, telefonicznej lub internetowej.

E-zapisy to najwygodniejsza z opcji, pozwalająca wybrać dogodny termin bez presji i w zaciszu swojego domu. Dzięki umawianiu wizyt na określone godziny, nasi pacjenci nie muszą tracić czasu w kolejkach. Ile kosztują szczepienia dla palaczy w ośrodkach TropicalMed?

Ile kosztują szczepienia na choroby palaczy?

Wizytę w TropicalMed rozpoczyna konsultacji, podczas której ustalamy, jakie szczepienia może i chce przyjąć dany pacjent. To także czas na wykluczenie przeciwwskazań zdrowotnych. Cena kwalifikacji medycznej wynosi {vaccine|kwalifikacje|price} zł.

Całkowity koszt wizyty zależy od tego, jakie szczepienia palaczy zostały wybrane i w ilu dawkach są podawane. Klikając cennik TropicalMed można sprawdzić cenę za dawkę każdego z preparatów i przekonać się, ile wyniesie cała immunizacja.

Czy można palić po szczepieniu: palenie tytoniu obniża reakcję odpornościową wywołaną przez szczepionkę, jednocześnie zmniejszając jej skuteczność^[11]. Chociaż nie ma wytycznych co do tego, czy można palić po szczepieniu, to zalecamy powstrzymanie się od nałogu na minimum kilka dni po wizycie

Szczepienia ochronne to jeden z najprostszych i najbardziej opłacalnych sposobów na zmniejszenie ryzyka powikłań oddechowych u palaczy. Immunizacja chroni przed chorobami, które wyjątkowo mocno atakują osoby palące. 

Serdecznie zapraszamy na wizytę!

FAQ - często zadawane pytania

Na jakie choroby chorują palacze?

Palacze częściej chorują m.in. na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), astmę oskrzelową czy rozedmę płuc. To schorzenia, przez które łatwiej zachorować na grypę, COVID-19, RSV czy chorobę pneumokokową.

Czy palenie może wywołać grypę?

Palenie papierosów nie powoduje grypy, jednak uszkadza nabłonek dróg oddechowych, ułatwiając wirusom wniknięcie do organizmu i wywołanie choroby. Dodatkowo, palacze z reguły ciężej przechodzą grypę i są obarczeni wyższym ryzykiem poważnych powikłań.

Czy COVID jest gorszy dla palaczy?

Nie wyklucza się, że przebieg COVID-19 jest cięższy i obarczony wyższym ryzykiem powikłań u palaczy. Istnieją badania sugerujące, że w tej grupie ryzyko intensywnej hospitalizacji i zgonu jest 2,4 raza wyższe niż u osób niepalących.

Czy palacze powinni się szczepić przeciwko pneumokokom?

Chociaż pneumokoki uznaje się za chorobę wieku dziecięcego, to palacze są równie mocno narażeni na inwazyjną chorobę z zapaleniem płuc czy opon mózgowych.