Jak zapobiegać ukąszeniom kleszczy – profilaktyka KZM i boreliozy

Jak zapobiegać ukąszeniom kleszczy i uniknąć chorób?

Nie mają ostrych kłów i pazurów, są maleńkie i wcale nie jadowite, a mimo to zagrażają zdrowiu, a czasami nawet i życiu człowieka. Mowa o kleszczach, które są wektorami, czyli organizmami przenoszącymi drobnoustroje chorobotwórcze na ludzi. 

Żerując na zainfekowanych zwierzętach (m.in. płowych czy gryzoniach), same się zarażają. Następnie kłują ludzi i „wtłaczają” patogeny do organizmu człowieka. Jak zapobiegać ukąszeniom kleszczy i powstrzymać infekcję?

Jak uniknąć ukąszenia przez kleszcze – 5 porad

Stosując się do poniższych zasad, można chronić się przed ukłuciami, a co za tym idzie – zwiększyć swoje bezpieczeństwo podczas wypoczynku na łonie natury. Jak zapobiegać ukąszeniom kleszczy?

1. Zwróć uwagę, gdzie występują kleszcze

Nie ma co odmawiać sobie wyjścia na ryby czy spaceru do lasu, jednak warto mieć świadomość, gdzie najczęściej można spotkać kleszcze. Są to polany, wysokie trawy i pobliże krzewów, miejskie parki i ogrody, a w lasach – albo obrzeża, albo często uczęszczane ścieżki.

Wiedząc, gdzie występują kleszcze, można podjąć odpowiednie kroki i minimalizować ryzyko groźnych ukąszeń. 

2. Dowiedz się, kiedy kleszcze są najbardziej aktywne

Dobrze jest też wiedzieć, kiedy kleszcze są aktywne. Okres ich żerowania w Polsce trwa zazwyczaj od marca i trwa do listopada, kiedy temperatury przekraczają 4℃. Ocieplenie klimatu przyczynia się jednak do wydłużenia tego sezonu, przez co kleszcze w zimie, choć w mniejszym stopniu, także mogą zagrażać człowiekowi.

W jakich miesiącach jest najwięcej kleszczy? Szczyt aktywności kleszczy obserwuje się w maju i czerwcu oraz wrześniu i październiku. Wówczas należy zachować szczególną ostrożność podczas wypoczynku lub prac na łonie natury.

Warto też zwrócić uwagę na aktywność kleszczy w ciągu dnia. Pajęczaki te mają bowiem swoje „ulubione” pory, w których szczególnie łatwo o ukłucie. Jest to poranek, tj. godziny przedpołudniowe oraz od godziny 16:00 do zmroku. Wiedząc, o jakiej porze dnia atakują kleszcze, można albo wybrać się w innych godzinach, albo zwiększyć swoją uwagę na zagrożenie.

3. Ubierz się odpowiednio

Jak ubrać się do lasu czy na piknik? To tematy nie tylko poruszane przez serwisy modowe, ale także ważne z perspektywy profilaktyki chorób odkleszczowych. 

Po pierwsze, warto wybrać ubranie z długimi rękawami i nogawkami. Zakrycie jak największej skóry utrudnia kleszczowi znalezienie odpowiedniego miejsca do wkłucia. To z kolei zwiększa szanse na zauważenie go i strącenie jeszcze przed ukąszeniem.

Po drugie, znaczenie ma też barwa odzieży, która powinna być jasna i jednolita (tj. bez wzorów). Istnieje mnóstwo mitów na temat tego, jakiego koloru boją się kleszcze lub które odcienie „lubią”. W rzeczywistości pajęczaki te są ślepe, więc nie ma dla nich znaczenia, jak wygląda ich następny posiłek. Na jasnym, jednolitym ubraniu łatwiej jest zauważyć i szybciej strącić kleszcza i tylko dlatego kolor ma znaczenie.

Po trzecie, kleszcz we włosach na głowie jest szczególnie trudny do zlokalizowania, dlatego warto pamiętać o nakryciu głowy.

4. Wybierz skuteczny środek na kleszcze dla ludzi

Dobrze jest też wiedzieć, czym się pryskać na kleszcze, by skutecznie je odstraszać. Na rynku istnieje mnóstwo środków, dlatego warto zorientować się, który warto wybrać.

Więcej informacji dla osób chcących zakupić preparat na kleszcze dla ludzi można znaleźć na blogu TropicalMed – sprawdź: repelenty. 

5. Obejrzyj ciało po powrocie do domu

Po powrocie ze spaceru, biwaku czy z pracy na działce trzeba dokładnie obejrzeć swoje ciało. Może się zdarzyć, że kleszcz znajduje się na ciele, ale nie zdążył jeszcze wkłuć się w skórę. Warto jednak wiedzieć, gdzie szukać.

W jakie miejsca gryzą kleszcze? Kleszcze zdecydowanie wolą wkłuwać się w ciepłe, pokryte cienką skórą i dobrze ukrwione miejsca. Warto więc dokładnie sprawdzić zgięcia łokci i kolan, pachwiny czy okolice uszu.

To wszystko, co można zrobić, by zapobiegać ukłuciom. Co robić po ukąszeniu kleszcza, jeśli powyższe środki zapobiegawcze jednak zawiodły?

Co po ukąszeniu kleszcza? 

Nie zawsze udaje się uniknąć ukąszenia w miejscach, gdzie występują kleszcze – szczególnie w szczytowym sezonie aktywności. Dlatego warto wiedzieć, jak postępować w takim przypadku. 

Co robić po ukąszeniu kleszcza? Po pierwsze, należy go niezwłocznie wyciągnąć. Smarowanie tłuszczem, alkoholem czy co gorsza podpalanie (!) pajęczaka wbitego w skórę to „cudowne rady”, z których nigdy nie należy korzystać!

Wiele osób zastanawia się także, czy można samemu usunąć kleszcza. Można, jeśli zrobi się to odpowiednio. Należy chwycić go (np. pęsetą) jak najbliżej skóry i zdecydowanym ruchem pociągnąć do góry – bez wykręcania. Po wyciągnięciu pajęczaka trzeba dokładnie odkazić rankę po ukąszeniu.

Czasami zdarza się, że zabieg trzeba przeprowadzić poza domem, gdzie brakuje pęsety. Jak usunąć kleszcza w inny sposób? Najważniejsze jest chwycenie go jak najbliżej skóry bez naciskania odwłoka, dlatego trudno jest zrobić to palcami. Można jednak w tym celu wykorzystać nić i zrobić z niej mini „lasso”. Jeśli jest taka możliwość, warto jednak udać się do najbliższej apteki i kupić specjalną pompkę. Nie wolno zapominać o dezynfekcji ranki!

Wiedza o tym, jak wyciągnąć kleszcza bez pęsety, za pomocą lassa czy pompki, pozwala prawidłowo wykonać ten zabieg. To ważne w zapobieganiu boreliozie – ocenia się, że usunięcie nawet zakażonego pajęczaka do 12 godzin od momentu wkłucia, znacznie minimalizuje ryzyko zakażenia. Liczba krętków boreliozy, która w tym czasie jest w stanie przedostać się do organizmu, jest zbyt mała by wywołać infekcję. Szczegółów na temat choroby można szukać tutaj: borelioza. 

Niestety, nawet szybkie usunięcie kleszcza nie chroni przed wirusem KZM, który wywołuje znacznie groźniejszą chorobę. Dlatego bardzo ważna jest immunizacja przed sezonem aktywności kleszczy.

Dlaczego szczepienie na kleszczowe zapalenie mózgu jest tak ważne?

Kleszczowe zapalenie mózgu to wirusowa infekcja układu nerwowego, na którą nie ma żadnego lekarstwa. Chcąc chronić swoje zdrowie, warto rozważyć immunizację – najlepiej przed sezonem aktywności pajęczaków (tj. w miesiącach zimowych). 

Pełne, trzydawkowe szczepienie zapewnia minimum 3-letnią ochronę przed infekcją. Kolejne dawki przypominające wystarczy przyjmować co 5 lat. 

Immunizacja chroni przed poważną chorobą, która może skończyć się zapaleniem mózgu, opon mózgowo-rdzeniowych czy rdzenia kręgowego i prowadzić do trwałych powikłań, jak np. zaburzenia snu czy przewlekłe zmęczenie.

Więcej na temat choroby i dostępnych preparatów ochronnych można znaleźć tutaj: szczepienia na kleszczowe zapalenie mózgu. 

Skuteczne i bezpieczne szczepionki na KZM są dostępne w TropicalMed. Zgłoś się do nas nie tylko wtedy, gdy masz zamiar spędzić lato w Polsce, ale także w przypadku podróży do Europy czy Azji. Wirus kleszczowego zapalenia mózgu jest bowiem powszechny w ogromnej części Eurazji.

Serdecznie zapraszamy!