Skąd biorą się choroby tropikalne w Polsce?
W dobie globalizacji i tanich lotów coraz więcej osób wybiera się na egzotyczne wakacje. Podczas takiej podróży można nabawić się różnych egzotycznych infekcji, co doskonale widać w statystykach. Coraz częściej odnotowuje się choroby tropikalne w Polsce – kraju, który wcale nie należy do egzotycznych, bo znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego.
Dzięki warunkom niesprzyjającym tropikalnym wektorom (organizmom roznoszącym choroby) malaria w Polsce i inne choroby transmitowane przez komary nie występują w Polsce rodzimie – wszystkie przypadki są zawleczone z podróży.
Podobnie jest w przypadku chorób brudnych rąk. Wysokie standardy higieniczne i ogólny dostęp do bezpiecznej wody sprawia, że m.in. dur brzuszny w Polsce nie stanowi większego problemu zdrowia publicznego. Tego typu infekcje łatwiej natomiast złapać na wakacjach – to właśnie takie przypadki są odnotowane w statystykach.
Kiedy wiadomo już, czy w Polsce występują choroby tropikalne i skąd się biorą, warto zapoznać się ze statystykami zakażeń. Pozwoli to uświadomić sobie, jakie jest prawdopodobieństwo zawleczenia infekcji z podróży.
Statystyki: jakie mamy najczęstsze choroby tropikalne?
Denga w Polsce to najczęściej odnotowywana choroba tropikalna. Na drugim miejscu w krajowych statystykach plasuje się malaria, a podium zamyka dur brzuszny. W niemal każdym przypadku można zaobserwować tendencję wzrostową – zakażeń jest obecnie znacznie więcej niż np. 5 lat temu.
Zika w Polsce
Zika to wirusowa choroba, która jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży. Rozprzestrzenia się poprzez ukąszenia komarów, głównie w Ameryce Łacińskiej, na południu Azji oraz w niektórych krajach Afryki i Oceanii.
W latach 2020-2023 zika w Polsce nie została odnotowana ani razu. Sytuacja zmieniła się od 2024 roku, kiedy zgłoszono pierwszy przypadek. W pierwszym kwartale 2025 roku także zgłoszono jedno zachorowanie.
Denga w Polsce
Denga to wirusowa gorączka krwotoczna przenoszona przez komary. Występuje głównie w Ameryce Południowej i Środkowej, w tropikalnych zakątkach Azji oraz (rzadziej) w Afryce, Australii i Oceanii.
Do 2021 roku odnotowywano nie więcej niż 10 przypadków dengi. Od tamtej pory nastąpił gwałtowny wzrost, od 26 zakażeń w 2022 roku aż do 126 w 2024 roku. Przez pierwsze 3 miesiące 2025 roku odnotowano już 26 nowych zachorowań. Jeśli chodzi o najczęstsze choroby tropikalne w Polsce, denga jest obecnie numerem 1.
Żółta febra w Polsce
Żółta febra to kolejna wirusowa gorączka krwotoczna przenoszona przez komary, z tym że zasięg jej występowania obejmuje głównie Afrykę i (w mniejszym stopniu) Amerykę Południową.
Według raportów sporządzonych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH, od 5 lat żółta febra w Polsce nie została odnotowana ani razu.
Chinkunguya w Polsce
Chinkunguya to wirusowa choroba z gorączką i dotkliwym bólem stawów, który może przybrać formę przewlekłą. Występuje w wielu krajach afrykańskich, latynoamerykańskich, azjatyckich oraz na niektórych wyspach Oceanii.
Jeszcze 4-5 lat temu chinkunguya w Polsce nie była w ogóle odnotowywana. Od 2022 roku zgłasza się kilka przypadków rocznie. W pierwszym kwartale 2025 roku zachorowały już dwie osoby.
Malaria w Polsce
Malaria to pasożytnicza choroba, dla której charakterystyczne są napady zimna i zlewnych potów. Występuje głównie w Afryce, ale zakażenia zdarzają się też w Ameryce Łacińskiej, na południu Azji i w Oceanii.
Jeszcze kilka lat temu malaria zajęłaby pierwsze miejsce w rankingu na najczęstsze choroby tropikalne w Polsce. Odnotowywano wówczas od kilku do kilkunastu zakażeń rocznie.
Kraj wolny od malarii
O tym, czy w Polsce występują choroby tropikalne, decydują podejmowania działania profilaktyczne. W 1967 roku pozwoliły one wyeliminować malarię, dzięki czemu mamy status kraju wolnego od tej choroby.
Obecnie liczba ta wzrosła do kilkudziesięciu (46 w 2023 oraz 43 w 2024 roku), jednak jest nadal niższa niż w przypadku dengi. Przez pierwsze 3 miesiące 2025 roku malaria w Polsce została odnotowana już u 20 osób – w analogicznym okresie rok temu było ich 11.
Cholera w Polsce
Cholera to bakteryjna choroba z obfitą biegunką i wymiotami, której można nabawić się drogą pokarmową i wskutek nienależytej czystości rąk. Występuje w regionach o słabszych warunkach higienicznych, m.in. w Afryce, Bliskim Wschodzie i południu Azji.
Cholera w Polsce
W przeszłości cholera wywoływała duże epidemie w Polsce. Ostatnie przypadki odnotowywano w 1981, 1994, 2005 i 2019 roku – wszystkie były jednak zawleczone z podróży.
Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH, od 5 lat w Polsce nie odnotowano żadnego zakażenia przecinkowcami cholery.
Dur brzuszny w Polsce
Dur brzuszny to bakteryjna choroba objawiająca się m.in. narastającą gorączką i dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Przenosi się podobnie jak cholera, brudnymi rękami i przez spożycie skażonej wody lub żywności. Występuje powszechnie na świecie, m.in. w Afryce, Azji, Ameryce Łacińskiej i Oceanii.
W latach 2020 i 2021 nie odnotowano żadnego zakażenia pałeczkami duru brzusznego. Od 2022 roku to się zmieniło i obecnie mamy kilka przypadków rocznie – 6 w 2023 roku, 7 w 2024 roku i już 2 w pierwszym kwartale 2025.
Chociaż odpowiedź na pytanie, czy w Polsce występują choroby tropikalne, jest przecząca, to nie w każdym zakątku świata jest tak samo. Dlatego przed każdą podróżą zaleca się podjęcie środków profilaktycznych. Jakich dokładnie?
Jak uniknąć chorób przenoszonych przez komary?
Podstawą ochrony przed malarią, ziką, dengą, chikungunyą czy żółtą febrą jest zapobieganie ukąszeniom komarów. Służą do tego:
- repelenty,
- moskitiery,
- unikanie miejsc ze stojącą wodą,
- ubrania z długimi rękawami i nogawkami,
- przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach,
- pozostawanie w pomieszczeniu w czasie wzmożonej aktywności komarów.
Na wiele chorób transmitowanych przez komary można się dodatkowo zaszczepić. Wyjątek stanowią malaria i zika, chociaż na pierwszą z chorób są dostępne skuteczne leki o działaniu profilaktycznym.
Wymóg szczepienia
Podróż do kilkunastu krajów afrykańskich i do Gujany Francuskiej wiąże się z obowiązkiem szczepienia na żółtą febrę. Sprawdź szczegóły w:
żółta książeczka.
Po receptę na odpowiednie leki przeciwmalaryczne oraz szczepienia ochronne potwierdzone certyfikatem warto zgłosić się do ośrodka TropicalMed.
Na czym polega profilaktyka chorób brudnych rąk?
Ważną rolę w profilaktyce chorób brudnych rąk jest higiena osobista i żywienia, która polega na następujących czynnościach:
- regularne mycie rąk,
- rezygnacja z lodu w napojach,
- unikanie jedzenia z ulicznych straganów,
- picie butelkowanej lub odpowiednio uzdatnionej wody,
- unikanie surowych potraw oraz owoców i warzyw (chyba że umyje się je samodzielnie).
Uzupełnieniem ochrony jest szczepienie, dostępne zarówno w przypadku cholery, jak i duru brzusznego. Na pierwszą z wymienionych chorób oferujemy dwa rodzaje preparatów w formie doustnej. Na dur brzuszny w Polsce są dostępne szczepionki w formie kapsułek lub zastrzyku – obie znajdują się w ofercie ośrodka TropicalMed. Dlaczego warto nas odwiedzić?
Jak pomagamy chronić się przed chorobami tropikalnymi?
TropicalMed pomaga podróżnym przygotować się do wyjazdu poprzez indywidualną konsultację lekarską i serię szczepień dopasowanych do specyfiki danej wycieczki. W naszym ośrodku można też liczyć na wyrobienie żółtej książeczki i recepty na leki przeciwmalaryczne.
W ofercie TropicalMed są szczepienia pojedyncze lub w przystępnych cenowo pakietach (sprawdź cennik). Przyjmujemy pacjentów od 3. roku życia.
Cała wizyta odbywa się wygodnie i sprawnie, bez kolejek i konieczności dostarczania recept. Komfortowy jest też system rejestracji online, dzięki któremu nie trzeba dzwonić ani stawiać się w recepcji osobiście.
Serdecznie zapraszamy na wizytę!
Wybierz termin wizyty