Wirus Zika – objawy i powikłania zakażenia

Zika – co to za choroba?

Zika to choroba wirusowa, którą po raz pierwszy wykryto w Ugandzie w 1947 roku. Pierwsze epidemie (od 2007 roku) wybuchały w Oceanii – m.in. w Mikronezji czy Polinezji Francuskiej. Obecnie patogeny rozprzestrzeniły się w obu Amerykach, na południu Azji i w niektórych krajach Afrykańskich.

Na tak gwałtowne rozprzestrzenienie się wirusa Zika wpłynęła jego zdolność do zakażania na różne sposoby – głównie przez zainfekowane komary, ale także drogą wertykalną i płciową. 

Wirus Zika drogi zakażenia:

• ukąszenie przez zainfekowanego komara,
• transmisja przez łożysko (z chorej matki na płód),
• stosunek płciowy z nosicielem (bez zabezpieczeń).

Po wniknięciu patogenów do organizmu człowieka, następuje tzw. okres inkubacji, trwający kilka dni (od 3 do 14). Po tym czasie można zaobserwować pierwsze objawy choroby. Jakie?

Wirus Zika – objawy zakażenia 

Zakażenie wirusem Zika jest zazwyczaj bezobjawowe (60-80% przypadków) lub skąpoobjawowe – chory odczuwa łagodną gorączkę z bólem mięśni i stawów, może mieć swędzącą wysypkę i zapalenie spojówek. Dolegliwości te najczęściej ustępują samoistnie w ciągu tygodnia. Po co specjaliści zajmują się więc wirusem, który jest tak niegroźny?

Po pierwsze, na obszarach dotkniętych epidemiami Ziki odnotowuje się wzrost zachorowań na Zespół Guillain-Barré. To rzadkie i jeszcze słabo zbadane schorzenie układu nerwowego, które może powodować osłabienie mięśni, a nawet paraliż. Według dotychczasowych analiz, istnieje silny związek między tą chorobą a wirusem Zika. 

Po drugie, Zika jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży lub planujących ciążę. Zakażenie przyszłej mamy może wpłynąć na płód – wywołać poronienie lub wady wrodzone (m.in. małogłowie). Biorąc pod uwagę, że nie ma ani lekarstwa, ani szczepionki na wirusa Zika, ryzyko jest naprawdę duże. Zarówno przyszła mama, jak i jej partner, powinni pamiętać o profilaktyce lub całkowicie zrezygnować z podróży do regionów zagrożonych transmisją Ziki.

Gdzie występuje Zika – kraje

Na szczęście, wirus Zika w Polsce nie występuje, toteż osoby planujące powiększenie rodziny nie muszą obawiać się zakażenia. Sytuacja zmienia się w przypadku podróży do określonych krajów, takich jak m.in.:

• Indie, Filipiny, Tajlandia (Azja),
• Seszele, Komory, Tanzania i Zanzibar (Afryka),
• USA, Meksyk, Dominikana (Ameryka Północna),
• Brazylia, Peru, Boliwia (Ameryka Południowa),
• Francja.

Pełny wykaz państw, których lepiej unikać, planując ciążę, znajduje się na powyższej grafice (Zika – mapa wirusa 2022).

Wirus zika – wykrywanie i leczenie

Kiedy jednak dojdzie do zakażenia, diagnostyka Ziki nie jest konieczna u wszystkich. Jak wspomniano wcześniej, największe ryzyko dotyczy kobiet w ciąży. W przypadku podróży do zagrożonych regionów i/lub wystąpienia niepokojących objawów, muszą one zgłosić się do lekarza ginekologa/położnego.

Specjalista wykonuje testy molekularne (na obecność wirusa) lub serologiczne (na przeciwciała) 

Leczenie wirusa Zika jest niemożliwe, ponieważ do tej pory nie wynaleziono skutecznego remedium. Chorym zaleca się odpoczynek oraz odpowiednie nawodnienie i odżywienie. W razie potrzeby można wziąć leki przeciwbólowe, jednak tylko te niezawierające aspiryny!

W przypadku wirusa Zika powiedzenie „lepiej zapobiegać niż leczyć” jest szczególnie zasadne. Jak zapobiegać zakażeniu?

Profilaktyka wirusa Zika

Najczęstszą drogą transmisji wirusa Zika jest ukąszenie przez zainfekowanego komara, toteż ważne jest:

• używanie repelentów (środków odstraszających owady),
• noszenie odzieży ochronnej, tj. jasnej, z długimi rękawami i nogawkami,
• stosowanie moskitier,
• pozostawanie w pomieszczeniu (najlepiej z klimatyzacją/wentylatorem) w czasie wzmożonej aktywności komarów,
• unikanie podróży do miejsc, w których występuje zagrożenie wirusem Zika.

Drugim sposobem rozprzestrzeniania się patogenów jest droga płciowa. Szczególnie kobiety w ciążę lub ją planujące oraz ich partnerzy powinni stosować prezerwatywy podczas każdego stosunku lub całkowicie powstrzymać się od aktywności seksualnej. Zalecenia te dotyczą osób potencjalnie zagrożonych ekspozycją na wirusa Zika.

Profilaktyka zapewni zdrowy i szczęśliwy poród. 

FAQ - często zadawane pytania

Gdzie występuje wirus Zika?

Wirus Zika występuje głównie w regionie Azji Południowo-Wschodniej, w Ameryce Łacińskiej oraz w Afryce Subsaharyjskiej. Planując wycieczkę w tamte miejsca warto pamiętać o zasadach profilaktyki, takich jak m.in. stosowanie repelentów i moskitier oraz odpowiedni, tj. zakrywające ciało ubiór.

Jak przenosi się wirus Zika?

Wirus Zika przedostaje się do organizmu człowieka za pośrednictwem wektorów, tj. organizmów przenoszących drobnoustroje chorobotwórcze. W przypadku Ziki jest to komar, którego ukąszenie może skończyć się infekcją.

Czy Zika jest groźna?

Według statystyk, od 60 do 80% infekcji jest bezobjawowych lub skąpoobjawowych. Wirus Zika jest jednak szczególnie groźny dla kobiet w ciąży – może prowadzić do poronień lub poważnych wad wrodzonych u dziecka, takich jak m.in. małogłowie. Są też prowadzone badania, które wykazują związek między wirusem a schorzeniem układu nerwowego (Zespół Guillain-Barré).

Jakie są objawy zakażenia wirusem Zika?

Objawy Ziki obejmują m.in. gorączkę oraz bóle mięśni i stawów. Może też pojawić się wysypka i zapalenie spojówek. Zakażenie zazwyczaj przebiega łagodnie, jednak jest groźne dla kobiet w ciąży lub ją planujących.