Choroby pasożytnicze – rodzaje, zapobieganie, objawy

Pasożyty u ludzi – co należy o nich wiedzieć?

Choroby pasożytnicze układu pokarmowego, nerwowego czy oddechowego nadal są dużym zagrożeniem – nie tylko w krajach ubogich. Szacuje się, że co 3 Europejczyk przebył zakażenie pasożytami. W skali globalnej przyczyniają się one do 14 mln zgonów rocznie. Statystyki potwierdzają więc, że problem ten nie został wyeliminowany.

Pasożyt to organizm, który żeruje w/na ciele swojego żywiciela, np. człowieka. Żywi się substancjami, które pierwotnie miały służyć gospodarzowi. Niedobory wynikające z takiego „podkradania”, wywołują nieprzyjemne objawy i skutkują postępującym wyniszczeniem organizmu. Tego typu patogeny można podzielić na trzy główne klasy – jakie są pasożyty ludzkie?

1. Pierwotniaki – jednokomórkowe organizmy (np. zarodźce malarii).
2. Robaki – takie jak nicienie i płazińce; to zazwyczaj pasożyt układu pokarmowego.
3. Pasożyty zewnętrzne – czyli żerujące na ciele człowieka (nie wewnątrz); to m.in. owady takie jak wszy oraz pajęczaki pasożytnicze, np. świerzbowiec.

Każdy tego typu organizm żyje kosztem swojego gospodarza (jednego lub więcej). Drugi podział dotyczy ilości żywicieli potrzebnych mu w cyklu życia – wyróżnia się zatem dwa typy:

• pasożyt monokseniczny – inaczej jednodomowy, który całe swoje życie żeruje w jednym organizmie;
• pasożyt heterokseniczny – w jego cyklu rozwojowym wyróżnia się minimum dwóch żywicieli, przynajmniej jednego pośredniego i ostatecznego.

Choroby wywołane przez pasożyty mogą mieć mniej lub bardziej łagodny przebieg, od zmian skórnych, przez infekcje pokarmowe, aż po wycieńczające napady zimna prowadzące do śmierci. Jak objawiają się poszczególne infekcje?

Jakie są najgroźniejsze choroby pasożytnicze?

Najgroźniejsze pasożyty w ludzkim ciele to zarodźce malarii, gdyż powodują największą ilość zgonów – szacuje się, że każdego roku zabijają przeszło 400 000 ludzi na świecie. Patogeny są transmitowane przez zainfekowane komary. Choroba stanowi zagrożenie głównie w klimacie tropikalnym, szczególnie w krajach Afryki Subsaharyjskiej. Więcej na ten temat można przeczytać na blogu: profilaktyka malarii.

Świdrowiec nagany to pasożyt wewnętrzny, który przedostaje się do organizmu człowieka w wyniku ukąszenia muchy tse-tse. Wywołuje śpiączkę afrykańską, czyli kolejną groźną chorobę tropikalną. Patogeny bytują w układzie krwionośnym i nerwowym człowieka, znacząco uszkadzając te struktury. Bez interwencji lekarskiej, choroba jest śmiertelna. Szczegóły w: choroby przenoszone przez owady i pajęczaki.

Jakie są pasożyty układu pokarmowego?

Pasożyty w jelitach, takie jak owsiki czy tasiemce, są jednymi z najczęściej występujących w Polsce. Przedostają się do organizmu człowieka drogą pokarmową. Ze względu na nierozwinięte w pełni nawyki higieniczne, najwięcej przypadków zakażeń odnotowuje się u dzieci – szczególnie uczęszczających do przedszkoli.

Wystarczy przestrzegać kilka zasad, aby eliminować tego typu choroby pasożytnicze – profilaktyka obejmuje m.in.:

• dokładne mycie rąk przed jedzeniem i po skorzystaniu z toalety,
• obieranie i/lub mycie owoców i warzyw przed spożyciem,
• ograniczenie nawyku dotykania się po twarzy,
• unikanie kontaktu ze zwierzętami,
• spożywanie tylko dobrze ugotowanego mięsa.

Przestrzeganie wymienionych wyżej zasad minimalizuje ryzyko wniknięcia larwy lub jaja pasożytów, a co za tym idzie – rozwojowi infekcji. W Polsce choroby pasożytnicze układu pokarmowego wywołuje najczęściej: 

Nicienie

Pasożyt mogący występować w różnych tkankach, jednak za infekcje układu pokarmowego odpowiada owsik (mała, biała glista przypominający nitkę bawełny). Ze względu na swój niewielki rozmiar, może wnikać do organizmu człowieka także drogą powietrzną (jaja pasożytów unoszą się w powietrzu). Owsik żeruje głównie w jelicie grubym, a jaja składa w okolicy odbytu – zarażony odczuwa wówczas uporczywe swędzenie w tym miejscu, a także bezsenność czy utratę apetytu. U dzieci może wystąpić moczenie nocne, a u kobiet – zakażenie narządów płciowych.

Płazińce

Najbardziej znany to pasożyt jelit czyli tasiemiec. Wywołuje dokuczliwe objawy żołądkowo-jelitowe, a nieleczony mogą prowadzić do poważnych chorób. Pasożyt w płucach, mózgu czy wątrobie utrudnia pracę narządów i prowadzi do ich uszkodzenia (bąblowica lub wągrzyca). Więcej informacji na ten temat we wpisie: tasiemiec profilaktyka.

Tego typu organizmy żerują nie tylko w ciele człowieka, ale także na zewnątrz. Pasożyty głowy i skóry są uciążliwym problemem, które należy jak najszybciej zwalczyć. Pozwala to zapobiegać dalszej transmisji – to ważne, gdyż pasożyty zewnętrzne bardzo szybko się rozprzestrzeniają.

Jakie są pasożyty ludzkie zewnętrzne?

Najczęściej występujące w Polsce pasożyty u ludzi to świerzbowce i wszy ludzkie. Odpowiadają one za choroby o dokuczliwych objawach:

Świerzb

W przypadku pierwszego zakażenia okres inkubacji jest dłuższy (do 6 tygodni), natomiast u osób, które wcześniej chorowały, pierwsze objawy pojawiają się już po kilku dniach. Pasożyty wywołują intensywnie swędzącą wysypkę, która jest niezwykle zaraźliwa. Należy leczyć ją specjalnym kremem.

Wszawica

To po prostu bytowanie i żerowanie wszy ludzkiej na ciele, a dokładniej – owłosionych częściach ciała człowieka. Poruszające się owady drażnią i łaskotają skórę, co bywa naprawdę uciążliwe. Szczególnie dużo przypadków wszawicy wśród dzieci odnotowuje się na początku roku szkolnego. Leczenie choroby polega na zastosowaniu specjalnego preparatu zabijającego owady i zwalczającego jaja/larwy, a następnie wyczesanie ich za pomocą specjalnego grzebienia.

Jak dowiedzieć się więcej o profilaktyce pasożytów?

Więcej informacji o tym, jakie są objawy pasożytów u człowieka oraz jak zapobiegać takim chorobom, można uzyskać na konsultacji ze specjalistą TropicalMed. Udzielamy rad dotyczących skutecznego zwalczania i profilaktyki chorób zakaźnych. 

Serdecznie zapraszamy!