Choroby przenoszone przez krew – jak uniknąć zakażenia?

Jak choroby przenoszone przez krew wnikają do organizmu?

Drobnoustroje chorobotwórcze znajdują mnóstwo różnych dróg transmisji. Mogą przedostawać się do organizmu człowieka na wiele sposobów – najczęściej są to drogi:

• kropelkowa (np. przez kaszel),
• fekalno-oralna (tzw. choroby brudnych rąk),
• ukąszenia komarów (większość chorób tropikalnych) lub kleszczy,
• zakażona krew choroba (można się jej nabawić poprzez kontakt z krwią przenoszoną przez niesterylne narzędzia chirurgiczne, a także przedmioty codziennego użytku, takie jak maszynki do golenia, szczoteczki do zębów czy nożyczki).

W grupie ryzyka, tj. wśród ludzi szczególnie narażających się na kontakt z krwią (skażoną), znajduje się personel medyczny i studenci medycyny, osoby przed zabiegami chirurgicznymi czy estetycznymi (np. tatuażem, piercingiem, zastrzykiem z botoksu), a także osoby z bliskiego otoczenia osób chorych, np. nosicieli wirusa HIV.

Kiedy nawet mikroskopijna, niedostrzegalna gołym okiem ilość zakażonej krwi dostanie się na błonę śluzową lub przerwaną tkankę skóry, do organizmu mogą wniknąć niebezpieczne patogeny. Najbardziej znane choroby przenoszone w ten sposób (i kilka innych) to WZW typu B, C i D, ebola oraz AIDS. Każda z nich jest wywoływana przez wirusy. Jakie?

Jakimi chorobami można zarazić się przez kontakt z czyjąś krwią?

Kiedy wiadomo już, jak może dojść do zakażenia (m.in. czy zaschniętą krwią można się zarazić), warto sprawdzić, czym ono grozi. Jak wspomniano wcześniej, wszystkie tego typu infekcje są wywołane przez wirusy: zapalenia wątroby (HBV, HCV i HDV), Ebola oraz HIV (AIDS). Kiedy do organizmu dostanie się zakażona krew choroba może mieć różny przebieg, w zależności od tego, jaki patogen wniknął do organizmu.

Wirusowe zapalenie wątroby (WZW)

Wirusowe zapalenie wątroby to jedna z najgroźniejszych i najczęstszych chorób zakaźnych na świecie, mogąca przybrać postać ostrej infekcji objawiającej się:

• nudnościami i wymiotami,
• utratą apetytu,
• bólem brzucha
• żółtaczką – zażółceniem oczu i skóry oraz ciemniejszym moczem.

Drugim, groźniejszym wariantem choroby jest przewlekłe nosicielstwo, prowadzące do marskości i/lub raka wątroby. Okres inkubacji, tj. od momentu zakażenia do wystąpienia pierwszych symptomów lub bezobjawowego uszkadzania struktur wątroby, różni się w zależności od szczepu wirusa wywołującego chorobę. Przez kontakt czyjąś krwią przenoszą się trzy typy: HBV (WZW typu B), HCV (WZW typu C) oraz HDV (WZW typu D), mogące namnażać się w organizmie człowieka od kilkunastu dni do kilku miesięcy. Wszystkie trzy choroby przenoszone przez krew mają też inne, dodatkowe drogi transmisji.

Każdy ze szczepów wirusa zapalenia wątroby może doprowadzić do poważnych uszkodzeń/niewydolności wątroby, a także zmian nowotworowych. Są więc poważnym zagrożeniem zdrowia i życia pacjenta. WZW C częściej prowadzi do przewlekłego nosicielstwa i nie daje odporności po przechorowaniu, jednak jest 10 razy mniej zakaźny niż HBV i istnieją lepsze możliwości jego leczenia niż w przypadku WZW B. Wirus żółtaczki typu D atakuje natomiast wyłącznie osoby zakażone HBV, ponieważ potrzebuje go do namnażania.

Jako że powikłania po WZW typu B stanowią jedną z najczęstszych przyczyn zgonów na świecie, WHO wydało zalecenie o wprowadzeniu immunizacji przeciw HBV do narodowych Programów Szczepień. Wśród krajów, które zastosowały się do wytycznych, znajduje się Polska (od 1994-96 roku). Na WZW typu C i D nie ma skutecznych preparatów ochronnych.

Osoby urodzone po wprowadzeniu obowiązkowego szczepienia na WZW B dla niemowląt stanowią naprawdę niewielki odsetek społeczeństwa, pozostali nie są uodpornieni. Aby nie narazić się na choroby przenoszone krwią, warto zgłosić się  TropicalMed celem przyjęcia preparatu ochronnego.

AIDS

HIV wywołujący chorobę AIDS to kolejny wirus przenoszony drogą krwi, płciową i wertykalną (z matki na płód). Zasadniczą różnicą między wirusem zapalenia wątroby (np. typu B) a HIV to zakaźność – HBV wywołujący WZW typu B jest nawet 100 razy bardziej zaraźliwy.

Osłabienie systemu immunologicznego u zakażonych zwiększa podatność organizmu na inne infekcje, np. gruźlicę. Początkowo nosiciel HIV może nie odczuwać żadnych objawów – przychodzą one dopiero później i nasilają się wraz z rozwojem choroby.

Symptomy zakażenia to m.in.

• podwyższona temperatura i utrata masy ciała,
• powiększone węzły chłonne,
• osłabienie,
  
• wysypka.

Brak odpowiedniego leczenia, kontrolującego ilość patogenów w organizmie, prowadzi do rozwoju AIDS, czyli nabytego niedoboru odporności. Zwiększa się wówczas podatność na wszelkie choroby, począwszy od grzybic, przez inne infekcje wirusowe, aż po nowotwory. Więcej szczegółów we wpisie: HIV i AIDS.

Nie ma szczepień ochronnych ani leków, które pozwoliłyby w 100% zwalczyć wirusa HIV, dlatego ważne jest przestrzeganie zasad profilaktyki.

Ebola

To ostatnia infekcja wirusowa, której można nabawić poprzez kontakt z cudzą krwią, ale także drogą płciową i przez kontakt z innymi płynami ustrojowymi nosiciela (bezpośredni lub pośredni). Możliwe jest nie tylko przeniesienie patogenu z człowieka na człowieka, ale także zakażenie odzwierzęce. Choroba stanowi problem zdrowia publicznego głównie na kontynencie afrykańskim.

Od 2 do 21 dni od zakażenia można zauważyć pierwsze symptomy choroby przypominające grypę, którym towarzyszą biegunka i wymioty, a zaawansowanym stadium – krwotoki zewnętrzne (np. z dziąseł) i wewnętrzne. To tzw. gorączka krwotoczna, mogąca prowadzić do niewydolności narządów, a w wielu przypadkach (30-90%) do zgonu.

Jak wspomniano wcześniej, ryzyko rozprzestrzeniania się wirusa Ebola w Polsce jest znikome. Jako że nie ma specyficznego lekarstwa na wirusa eboli, podróżujący do wybranych krajów afrykańskich powinni przygotować się do podróży, zapoznając się z artykułem ebola oraz zasadami profilaktyki zamieszczonymi poniżej.

Choroby przenoszone krwią – jak ich uniknąć?

Kiedy wiadomo już, jakimi chorobami można zarazić się przez kontakt z czyjąś krwią, warto zapoznać się z zasadami profilaktyki. Pierwszą ważną kwestią jest bowiem świadomość zagrożeń. Każdy kontakt z cudzą krwią należy traktować jako potencjalne ryzyko infekcji i skonsultować się z lekarzem. Pozostałe zasady profilaktyki obejmują:

• unikanie ryzykownych zachowań seksualnych (jak np. przygodne stosunki, brak prezerwatyw);
• używanie własnych rzeczy osobistych – strzykawki czy żyletki to przedmioty, których nie warto pożyczać;
• zachowanie środków bezpieczeństwa podczas udzielania pierwszej pomocy, np. stosowanie rękawiczek podczas opatrywania krwawiących ran;
• wykonywanie zabiegów (medycznych/estetycznych) w profesjonalnych klinikach, studiach tatuażu itd., gdzie przykłada się szczególną uwagę do higieny i dezynfekcji.

Stosowanie się do powyższych zaleceń profilaktycznych pozwala zminimalizować ryzyko, jakie niosą ze sobą typowe choroby przenoszone przez krew. W przypadku wirusowego zapalenia wątroby można podjąć dodatkowe zabezpieczenie w postaci szczepienia ochronnego. Gdzie najlepiej je wykonać i jakie preparaty są dostępne?

Gdzie wykonać szczepienia na choroby przenoszone przez krew?

Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW B), przenoszonemu przez krew, można wykonać w wybranym ośrodku TropicalMed. Kliknij "Zarezerwuj termin szczepienia" i sprawdź dostępne lokalizacje. 

W ofercie naszego ośrodka znajduje się wiele różnych preparatów ochronnych, zarówno pojedynczych (monowalentnych), takich jak Engerix czy Euvax, jak i skojarzony Twinrix Adult na oba typy wirusowego zapalenia wątroby (typu A i B).

Ośrodek TropicalMed specjalizuje się w zapobieganiu chorobom zakaźnym, nie tylko tym przenoszonym przez krew. Zapewniamy bezpieczeństwo, profesjonalizm i ochronę zdrowia, a to wszystko w komfortowych warunkach – nie trzeba zaprzątać sobie głowy zdobyciem i wykupieniem recepty, bo kwalifikacja i szczepienie odbywa się podczas jednej wizyty.

Serdecznie zapraszamy!

FAQ - często zadawane pytania

Jaką chorobą można zarazić się przez krew?

Wirusowe zapalenie wątroby typu B, C lub D, AIDS (nabyty niedobór odporności wywołany przez HIV) oraz ebola to choroby, których można nabawić się wskutek kontaktu z zainfekowaną krwią.

Co zrobić po kontakcie z czyjąś krwią?

Należy niezwłocznie oczyścić miejsce narażone na kontakt z czyjąś krwią za pomocą wody z mydłem, a następnie dokonać dokładnych oględzin skóry. Jeśli jest tam chociaż drobne skaleczenie, trzeba zgłosić się do lekarza.

Co gorsze HCV czy HBV?

W przypadku zakażenia wirusem HBV wywołującego wirusowe zapalenie wątroby typu B, ryzyko rozwinięcia się najgorszego z powikłań, jakim jest rak wątrobowokomórkowy, jest zdecydowanie wyższe niż w przypadku WZW typu C. Warto więc pamiętać o szczepionkach.

Ile krwi potrzeba do zakażenia?

To zależy od rodzaju drobnoustroju chorobotwórczego, jednak w wielu przypadkach wystarczy śladowa ilość krwi, żeby zawarte w niej wirusy były zdolne namnożyć się i wywołać infekcję w organizmie człowieka.