Błonica: co to za choroba i jak jej uniknąć?

Błonica co to za choroba i jak się przenosi?

Błonica choroba jest też określana jako dyfteryt, krup albo dławiec. Wszystkie te określenia odnoszą się do infekcji o ostrym przebiegu i poważnych powikłaniach. Co ją wywołuje i jak można się zarazić?

• Błonica przyczyny: chorobę wywołuje bakteria Corynebacterium diphtheriae, powszechnia znana jako maczugowiec błonicy. 
• Jak można się zarazić: patogeny przenoszą się z człowieka na człowieka przez bezpośredni kontakt z nosicielem lub wydzielinami jego dróg oddechowych; rzadszą drogą transmisji jest kontakt z zakażonymi zwierzętami (psami, kotami czy końmi).

Po przedostaniu się do organizmu, patogeny przylegają do ścian dróg oddechowych i namnażają się przez kilka dni, średnio 2-5 (do tygodnia). Po tym czasie można zaobserwować pierwsze objawy. Jakie?

Błonica objawy i powikłania – jak przebiega zakażenie?

Początkowo u osób, u których rozwinęła się błonica objawy obejmują niespecyficzne dolegliwości, które bardzo łatwo pomylić z wieloma innymi chorobami (np. grypą). Utrudnia to prawidłową diagnozę i podjęcie odpowiednich kroków zaradczych.

Błonica objawy:

• ból gardła i głowy,
• złe samopoczucie,
• podwyższona temperatura ciała,
• powiększenie węzłów chłonnych szyi.

Następnie na śluzówkach powstaje charakterystyczna, biało-szarawa błona (stąd nazwa choroby). Lekarze nazywają ją pseudobłoną lub pseudomembraną. Zmiany pojawiają się w tam, którędy maczugowiec wniknął do organizmu. Najczęstsza jest błonica gardła i błonica krtani, rzadsza – migdałków podniebiennych, tchawicy czy nosa. Narośli nie sposób oderwać, gdyż powoduje to uszkodzenie tkanek, do których są mocno przymocowane.

Błonica powikłania i śmiertelność

Obrzęk szyjnych węzłów chłonnych w połączeniu z pseudobłonami, jakie wywołuje błonica gardła czy błonica krtani, oznacza zwężenie światła dróg oddechowych, co z kolei może doprowadzić do uduszenia. Przez cały czas bakterie rozwijają się i wprowadzają do organizmu toksynę, która niszczy tkanki i narządy w ciele człowieka. 

Wspomniana wyżej toksyna uwalniana do organizmu człowieka, może komplikować pracę narządów lub powodować trwałe uszkodzenia – najczęściej układu neurologicznego (75%) i krążenia (10-25%). Do powikłań po błonicy należą uszkodzenie mięśnia sercowego (lub częściej stan zapalny) lub osłabienie/paraliż kończyn.

Błonica przyczyny zgonów: z racji paraliżu dróg oddechowych lub ich znacznego zwężenia przez opuchnięte węzły chłonne i pseudomembranę może dojść do uduszenia. To najczęstsza przyczyna zgonu w wyniku choroby. Druga to zatrzymanie akcji serca w wyniku działania toksyny maczugowca. 

Współczynnik śmiertelności nieleczonej (lub leczonej za późno) błonicy wynosi około 10%. Podsumowując...

Błonica w Polsce, w Europie i na świecie – czy jest ryzyko zakażenia?

Objawy i powikłania błonicy stanowią bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia pacjenta. Do 1954 roku, czyli momentu wprowadzenia obowiązkowych szczepień w Polsce, cykliczne epidemie zabijały 3000 osób (w kraju). Dla porównania, po wprowadzeniu powszechnej immunizacji, w całej Europie odnotowuje się kilkadziesiąt przypadków błonicy rocznie (w tym kilka śmiertelnych). 

Od ponad 20 lat błonica w Polsce nie stanowi zagrożenia zdrowia publicznego, natomiast sporadyczne przypadki w Europie są dobrze kontrolowane. Postępująca tendencja zaniedbywania obowiązkowej immunizacji może jednak pogorszyć sytuację epidemiologiczną na Starym Kontynencie (sprawdź: statystyki szczepień w Polsce). Obecnie bowiem odnotowywana jest głównie błonica u dorosłych, którzy nie przyjęli cyklicznej dawki przypominającej oraz u dzieci, którym podano szczepionkę w niekompletnym cyklu lub nie podano jej wcale.

Uodpornienie znacznej części społeczeństwa sprawiło, że maczugowiec błonicy nie rozprzestrzenia się już na tak dużą skalę jak wcześniej. Nie wszędzie problem ten został jednak zażegnany – bakterie występują m.in. na Bliskim Wschodzie, w Azji Południowo-Wschodniej, w Ameryce Środkowej czy w Afryce. Wśród krajów z największą liczbą niezaszczepionych można wyróżnić Sudan Południowy, Somalię czy Papuę-Nową Gwineę.

Jak zapobiega się rozwojowi choroby i jej najpoważniejszym skutkom, kiedy już dojdzie do zakażenia oraz jakie środki podjąć, by maczugowiec błonicy zagrażał zdrowiu?

Błonica leczenie i profilaktyka – jak uniknąć choroby?

Maczugowiec błonicy występuje naturalnie w ciele człowieka, toteż należy unikać osób chorych lub zachować szczególną ostrożność podczas ich leczenia. Nosiciel może rozpylać patogeny podczas mówienia, kichania czy kaszlenia. Jak pomaga się osobie chorej?

Błonica leczenie

Leczenie błonicy odbywa się dwufazowo. Polega na zwalczeniu przyczyny choroby, czyli bakterii oraz odtruciu organizmu, czyli usunięciu toksyn, które zdążyły się wyprodukować. 

1. Rolą antybiotyków jest nie tylko zabijanie maczugowców błonicy, ale także zapobieganie ich transmisji. Już 48 godzin od rozpoczęcia kuracji, osoba chora nie jest w stanie zarażać innych.
2. Antytoksyna, jak sama nazwa wskazuje, ma neutralizować działanie szkodliwych substancji wyprodukowanych przez bakterie.

Dzięki leczeniu i szczepieniom poekspozycyjnym zapobiega się poważnym powikłaniom zakażenia, a błonica choroba staje się mniejszym zagrożeniem dla zdrowia i życia pacjenta.

Błonica profilaktyka

Maseczka czy gumowe rękawiczki to podstawowe środki ochrony, zapobiegające wnikaniu bakterii do organizmu podczas styczności z osobą chorą lub nosicielem. 

Dużą skutecznością cechuje się też obowiązkowe szczepienie przeciw błonicy, dzięki któremu udało się niemal całkowicie wyeliminować problem rozprzestrzeniania się maczugowca wśród ludzi. Od 1954 roku odnotowano znaczny spadek zachorowań i poważnych powikłań związanych z chorobą. Jak działa immunizacja w Polsce i jakie preparaty są dostępne w kraju?

Błonica szczepienie kiedy się je podaje według PSO?

PSO (Program Szczepień Ochronnych) określa zasady immunizacji dzieci i młodzieży, która chroni przed rozprzestrzenianiem się maczugowców i związanych z nimi infekcjami. Szczepienia są wykonywane obowiązkowo według podanego niżej schematu.

Błonica szczepienie kiedy:

• u niemowląt: 4 dawki w 2, 3-4, 5-6 i 16-18 miesiącu życia;
• u dzieci w wieku 6 i 14 lat;
• u młodzieży w wieku 19 lat (szczepienia tężec błonica: ostatnia obowiązkowa dawka bez składnika krztuścowego).

Do obowiązkowej immunizacji wykorzystuje się tzw. preparaty skojarzone, czyli chroniące przed więcej niż jedną chorobą. Poza błonicą są to tężec i koklusz – wyjątek stanowi ostatnia dawka, która uodparnia tylko na dwie choroby. Więcej informacji temat pozostałych chorób, przed którymi chroni wieloskładnikowa szczepionka podawana w ramach PSO, można znaleźć na blogu TropicalMed. Sprawdź: tężec, krztusiec.

Na polskim rynku farmaceutycznym są dostępne wysoko skojarzone preparaty, chroniące dodatkowo przed polio, Hib czy WZW B. Wszystkie trzy figurują jako obowiązkowe w aktualnym kalendarzu, toteż wybierając tego typu produkt, można połączyć szczepienia na błonicę z wieloma innymi chorobami. Oznacza to mniej stresujących dla dziecka wizyt u lekarza, jednakże za taką zamianę należy zapłacić z własnej kieszeni – refundacja NFZ nie uwzględnia takich preparatów. Szczegóły w: szczepienia 6w1.

Ile ważna jest szczepionka na błonicę?

Należy także pamiętać, że szczepienia błonica tężec krztusiec nie dają trwałej pamięci immunologicznej – utrzymuje się ona około 10 lat. Oznacza to, że dla ciągłej odporności przeciw wszystkim trzem chorobom, niezbędne są cykliczne dawki przypominające. Nie są one jednak refundowane. Korzystając z usług TropicalMed, zyskuje się gwarancję wygodnej i bezpiecznej immunizacji, bez konieczności zdobywania recepty i jej samodzielnego wykupowania.

Ile kosztuje przypominające szczepienie przeciw błonicy?

Na polskim rynku farmaceutycznym jest zarejestrowanych mnóstwo różnych preparatów ochronnych. Wiele z nich figuruje w ofercie TropicalMed. Szczepienia błonica tężec krztusiec (i ostatnia dawka bez składnika krztuścowego) są obowiązkowe, a więc refundowane przez NFZ. Do naszego ośrodka zgłaszają się więc przede wszystkim osoby dorosłe, które potrzebują dawki przypominającej, np. przed podróżą do regionu, gdzie błonica jest rozprzestrzeniona bardziej niż w Europie.

Błonica szczepienia w TropicalMed [cennik]:

• szczepienia tężec błonica: Clodivac kosztuje 149 zł/dawka;
• szczepionka błonica tężec krztusiec: Adacel za 199 zł/dawka lub Boostrix za 189 zł/dawka;
• szczepionka błonica tężec krztusiec + polio: Adacel Polio w cenie 229 zł/dawka lub Boostrix Polio w cenie 199 zł/dawka.

Aby dowiedzieć się więcej na temat wybranego preparatu, wystarczy kliknąć odpowiadający mu odnośnik. Należy pamiętać, że każdą wizytę w TropicalMed rozpoczyna wnikliwa kwalifikacja do szczepienia, dzięki której zapewnione jest maksimum bezpieczeństwa dla pacjenta poddanego immunizacji. Koszt takiego badania to 70 zł.

Błonica szczepienie w pakiecie: w ofercie TropicalMed znajdują się profilowane zestawy pozwalające zaoszczędzić na immunizacji. Jeden z nich (hotelowy) jest dedykowany podróżującym, m.in. w formie all inclusive. Zawiera szczepienia na błonicę, krztusiec i tężec + dur brzuszny + WZW A (sprawdź cennik).

Pojedyncza szczepionka na błonicę (bez innych składników, np. tężcowego) nie jest dostępna w TropicalMed, jednak nie jest to zbyt praktyczna opcja, kiedy za pomocą jednego zastrzyku można zyskać odporność na więcej chorób.

Nasz ośrodek pełni funkcję poradni i punktu szczepień, gdzie bezpiecznie i wygodnie uodpornisz się przed błonicą i innymi chorobami, według indywidualnych potrzeb. Oferujemy bogaty wybór preparatów skojarzonych (wieloskładnikowych), profesjonalną konsultację lekarską oraz brak konieczności samodzielnego zakupu i dostarczenia preparatu w odpowiednich warunkach. 

Przekonany/a? Zatem serdecznie zapraszamy na wizytę – szczepienia na błonicę czekają!

FAQ - często zadawane pytania

Jakie są objawy błonicy?

Na początku objawy błonicy są podobne do przeziębienia – obejmują ból gardła, złe samopoczucie i niewysoką gorączkę. Dodatkowo można zauważyć obrzęk węzłów chłonnych szyi. W miarę upływu czasu pojawia się najbardziej charakterystyczny symptom, czyli biało-szarawa narośl (najczęściej na ścianach gardła).

Czy błonica jest groźna?

Toksyna wytwarzana przez maczugowca błonicy jest bardzo szkodliwa – może doprowadzić m.in. do zatrzymania akcji serca czy porażenia kończyn. Obrzęk węzłów chłonnych szyi oraz błona powstała w wyniku zakażenia zawęża światło dróg oddechowych, co może prowadzić do uduszenia. Błonica jest więc poważną chorobą, której należy zapobiegać.

Gdzie wykonam szczepienia na błonicę w Krakowie?

O ile podstawowa immunizacja dzieci i młodzieży jest refundowana, o tyle dawki przypominające co 10 lat dla dorosłych już nie są. Dlatego zaleca się szczepienia na błonicę w Krakowie, które można wykonać w TropicalMed.

Jak można się zarazić błonicą?

Do zakażenia dochodzi w wyniku kontaktu z nosicielem, głównie drogą kropelkową – gdy zakażony mówi, kaszle czy kicha w towarzystwie innych osób. Dlatego należy unikać wszelkich interakcji z chorymi, a jeśli to konieczne, stosować środki ochrony osobistej (np. maseczki).