Jak sprawić, by podróż w ciąży była bezpieczna?

Poradnik: jak zaplanować bezpieczną podróż w ciąży?

Zagrożenia zdrowotne w miejscu docelowym, ograniczenia związane z transportem i ewentualnym leczeniem w razie infekcji oraz gorsze samopoczucie to tylko niektóre elementy, które mogą zrujnować wyjazd na wakacje w ciąży. Warto więc dowiedzieć się o zagrożeniach zdrowotnych i indywidualnych wskazaniach/przeciwwskazaniach.

Do ośrodka medycyny podróży TropicalMed najlepiej zgłosić się 6-8 tygodni przed planowaną datą wylotu. Każda przyszła mama powinna dodatkowo udać się do swojego lekarza lub położnej, którzy na podstawie wiedzy o jej zdrowiu podpowiedzą, czy można podróżować w ciąży i podejmować zaplanowane aktywności. Co warto wiedzieć na temat potencjalnych na wakacjach?

Gdzie na wakacje w ciąży, by obniżyć ryzyko chorób?

Ciąża jest ogromnym wyzwaniem dla organizmu. Po pierwsze, stanowi duże obciążenie dla układu krążenia i oddechowego, co zwiększa ryzyko choroby wysokościowej. Po drugie, układ immunologiczny odpowiedzialny za ochronę przed chorobami zakaźnymi, musi się "przestawić", by tolerować obcy antygenowo płód. W ten sposób wzrasta podatność na infekcje. Gdzie planować wyjazdy w ciąży, by uniknąć wszystkich tych zagrożeń?

Choroba wysokościowa

Zapotrzebowanie na tlen w ciąży rośnie, a wraz ze wzrostem wysokości spada zawartość tego pierwiastka w powietrzu. Z tego powodu podróże w czasie ciąży najlepiej planować do miejsc poniżej 2500 m n.p.m., takich jak:

• Polska,
• Tunezja,
• Wielka Brytania,
• Bośnia i Hercegowina.

Przyszłym mamom z reguły odradza się nie tylko trekking po górach, ale także odwiedzanie innych miejsc położonych na dużych wysokościach, np. Cuzco (Peru), La Paz (Boliwia) czy Lhasę (Chiny).

Ryzyko związane z ziką

Zika to tropikalna choroba przenoszona przez komary, która ma z reguły łagodny przebieg, ale jest niezwykle niebezpieczna w ciąży. Może powodować poważne wady wrodzone (m.in. małogłowie), poronienie czy przedwczesny poród.

Z tego względu odradza się egzotyczne wakacje w ciąży do krajów takich jak:

• Etiopia,
• Meksyk,
• Tajlandia,
• Kolumbia,
• Sri Lanka^[1].

Podróżowanie w ciąży do krajów występowania ziki są z reguły odradzane, bez względu na to, jak dobrze czuje się przyszła mama. Nie ma bowiem bezpiecznej szczepionki ochronnej, a wiele środków odstraszających owady (np. z DEET) może szkodzić w ciąży.

Ryzyko związane z malarią

Malaria to kolejna choroba tropikalna przenoszona przez komary. Różnica jest taka, że malarię wywołują pasożyty (nie wirusy), a jej przebieg jest znacznie cięższy, nawet u kobiet niebędących w ciąży. Poza napadową gorączką z dreszczami i zlewnymi potami, u przyszłych mam może wywołać poronienie, przedwczesny poród czy niską masę urodzeniową noworodka.

W zapobieganiu malarii wykorzystuje się wspomniane wcześniej repelenty oraz specjalnie dobrane leki antypasożytnicze. Nie wszystkie medykamenty są bezpieczne dla przyszłej mamy, co ogranicza możliwości profilaktyki. Egzotyczne wakacje w ciąży warto zatem zaplanować do krajów wolnych od malarii, jak np. Tunezja, Egipt czy Turcja.

Ryzyko związane z różyczką

Różyczka to choroba przenoszona drogą kropelkową, którą wiele osób pamięta z dzieciństwa. Zakażenie w trakcie ciąży może wywołać zespół różyczki wrodzonej, zwiększający ryzyko poronienia i wystąpienia wad wrodzonych, takich jak uszkodzenie wzroku/słuchu czy zaburzenia układu krążenia. Najwięcej przypadków różyczki występuje w krajach takich jak:

• RPA,
• Czad,
• Indie,
• Chiny,
• Kenia,
• Jemen.^[2]

Przyszła mama chcąca zaszczepić się na różyczkę, musi zaplanować to minimum miesiąc przed planowanym zajściem w ciążę. Szczegóły w: szczepienia przed zajściem w ciążę.

Największym ryzykiem wystąpienia zespołu różyczki wrodzonej jest podróż w pierwszym trymestrze ciąży. W tym czasie 85% zakażeń kończy się powikłaniami ciąży; w 13-16 tygodniu ryzyko spada do 54%, a pod koniec drugiego trymestru wynosi "tylko" 25%^[3].

Ryzyko związane z WZW typu B

Wirusowe zapalenie wątroby typu B może przejść w stan przewlekły i doprowadzić do rozwoju marskości i raka wątroby. Aby temu zapobiec, wyjazd na wakacje w ciąży do krajów występowania choroby powinien być poprzedzony szczepieniem.

Wirus zapalenia wątroby typu B przenosi się m.in. drogą wertkalną, czyli z chorej matki na płód poprzez łożysko. W Polsce obowiązuje masowa immunizacja niemowląt, co opanowało ten problem. Jak widać na powyższej mapie, w wielu innych krajach WZW typu B jest jednak znacznie bardziej rozpowszechnione.

W wyborze bezpiecznej destynacji pomaga doświadczony personel TropicalMed, który wie, gdzie na wakacje w ciąży nie warto jechać ze względu na niepewną sytuację epidemiologiczną. Zalecenia wydajemy na podstawie najnowszych danych.

Poza celem, ważny jest także termin wyjazdu. Dla przyszłych mam oznacza to nie tylko porę roku, ale także poziom zaawansowania ciąży (pierwszy, drugi czy trzeci trymestr). Do kiedy można podróżować w ciąży i jak to wygląda w każdym z trzech trymestrów?

Kiedy zaplanować podróż, by nie zagrażała ona ciąży?

Kobietom, które mają historię poronień, nieprawidłowości łożyska, zakrzepów krwi czy problemów z płodnością raczej odradza się wszelką turystykę. Rezygnację z podróży zazwyczaj zaleca się też, jeśli obecna ciąża jest mnoga lub jest pierwsza w wieku powyżej 35 lat. Jak to wygląda u kobiet, które nie mają żadnych przeciwwskazań zdrowotnych?

• Podróż w pierwszym trymestrze ciąży – to czas, kiedy rozwijają się najważniejsze organy dziecka, a przyszłej mamie dokuczają mdłości, osłabienie i huśtawka nastrojów.
• Podróż w drugim trymestrze ciąży – najbezpieczniejsze i najbardziej komfortowe jest podróżowanie pomiędzy 14. a 28. tygodniem ciąży^[4].
• Podróż w trzecim trymestrze ciąży – to czas, kiedy zachodzi ryzyko przedwczesnego porodu, a zaokrąglony brzuch utrudnia poruszanie się.

Chociaż najlepszy czas na wakacje dla przyszłej mamy przypada między 14. a 28. tygodniem, to podróżowanie w pierwszym trymestrze ciąży też nie jest wykluczone. Jeśli samopoczucie jest dobre, a celem podróży nie są kraje dotknięte różyczką, malarią czy ziką, nie ma sensu odmawiać sobie wyjazdu.

Który środek transportu wybrać na wakacje w ciąży?

Podróż autem w ciąży sprawdzi się na krótkie trasy, podczas gdy w dalsze wyprawy lepiej wybrać pociąg lub samolot. Bez względu na wybrany rodzaj transportu, należy pamiętać o prawidłowym zapięciu pasów. Powinny znajdować się one między piersiami i pod brzuchem na wysokości miednicy. O czym pamiętać, planując podróż w ciąży samochodem, samolotem lub pociągiem?

Podróżowanie samolotem w ciąży

O tym, czy można podróżować w ciąży tym środkiem transportu, należy poradzić się lekarza/położnej. Dopiero kiedy specjalista nie stwierdzi żadnych komplikacji, można ruszać w drogę.

Przed wykupieniem biletu należy jednak skontaktować się z przewoźnikiem w celu uzyskania informacji na temat zasad przewozu przyszłych mam. Oto kilka przykładów:

• w Ryanairze zaświadczenie lekarskie jest wymagane od kobiet po 28. tygodniu ciąży, a po 36. tygodniu podróż jest zabroniona^[5];
• w Lufthansie wytyczne są podobne jak w LOT, jednak posiadanie dokumentu od lekarza jest zalecane, a nie obligatoryjne^[6];
• w liniach LOT bez zaświadczenia można latać do 32. tygodnia ciąży; po tym terminie trzeba zgłosić się po dokument do ginekologa lub położnej maksymalnie 14 dni przed wylotem, a w przypadku wykupienia biletu w dwie strony z pobytem >2 tygodnie, należy mieć też zaświadczenie na podróż powrotną^[7].

Podróżowanie w pierwszym trymestrze ciąży z reguły nie wymaga zdobywania żadnych zaświadczeń. Na przełomie drugiego i trzeciego przewoźnicy często oczekują dokumentacji medycznej, a w ostatnich tygodniach mogą nawet odmówić przelotu. Planując wycieczkę w trzecim trymestrze, przed wykupieniem biletu trzeba sprawdzić, do kiedy można podróżować w ciąży daną linią.

Planując podróżowanie samolotem w ciąży, warto wybrać wyższą klasę rezerwacyjną (np. biznesową zamiast ekonomicznej) lub zwrócić się do personelu pokładowego z prośbą o przydzielenie komfortowego siedzenia w samolocie. Najlepiej wybrać miejsce przy przejściu, które ułatwi wyjścia do toalety (znacznie częstsze, kiedy maluszek uciska pęcherz).

Długa podróż w ciąży wymaga podjęcia działań poprawiających krążenie i zapobiegających powstawaniu zakrzepów. Jeśli lot jest płynny, warto zaplanować rozciąganie i przechadzki po samolocie co 30 minut; dobrym rozwiązaniem są też pończochy uciskowe.

Podróżowanie pociągiem w ciąży

Pociąg daje stabilność jazdy i możliwość swobodnego poruszania się, a brak kontroli bezpieczeństwa jak na lotnisku oznacza mniej stresu. To doskonały wybór na trasach krajowych lub po Europie, jednak ma też swoje minusy. 

Pierwszym z nich jest brak kontroli nad częstotliwością postojów oraz długością podróży (mogą wystąpić opóźnienia). Drugim jest możliwie gorsza jakość toalet, co w ciąży jest bardzo ważne. Planując podróżowanie pociągiem w ciąży, warto sprawdzić jakość usług danego przewoźnika; ma to ogromny wpływ na czas przejazdu i warunki higieniczne.

Podróż w ciąży samochodem 

Auto daje największą elastyczność (przerwy, tempo, trasa), ale wymaga pozostania w pozycji siedzącej przez cały okres przemieszczania się. Może to powodować dyskomfort, szczególnie na wyboistych trasach.

Ponadto, biorąc pod uwagę statystyki, podróż autem w ciąży jest obarczona największym ryzykiem wypadku^[8], a nawet drobna kolizja może być niebezpieczna dla przyszłej mamy.

Jakie aktywności na wakacjach są niebezpieczne w ciąży?

Wyjazdy w ciąży służą celom rekreacyjnym, jednak wypoczynek dla każdego jest czymś innym. Jest wiele kobiet, które uwielbiają spędzać czas aktywnie. Ruch to oczywiście zdrowie, jednak przyszłe mamy powinny najpierw upewnić się, że dana czynność jest bezpieczna dla maluszka. Oto trzy aktywności popularne na wakacjach:

Nurkowanie w ciąży

Wypoczynek w wodzie to idealna opcja dla przyszłych mam – wyporność wody sprawia, że można nieco odetchnąć od ciężaru rosnącego brzucha. O ile kąpiel w morzu czy basenie jest z reguły bezpieczna, o tyle nurkowanie w ciąży może być groźne. Zmiany gazometrii i ciśnienia związane ze wstrzymywaniem oddechu i naporem mas wody są szkodliwe dla dziecka. 

Miłośniczki tego typu aktywności nie muszą jednak całkowicie rezygnować z tej formy wypoczynku. Bezpieczniejszą alternatywą jest nurkowanie w ciąży z rurką na niewielkich głębokościach. Chęć zanurzania się do maksymalnie 18 metrów^[9] należy skonsultować z lekarzem.

Jacuzzi w ciąży

Korzystanie z jacuzzi w ciąży może być obarczone ryzykiem dla przyszłych mam z trzech powodów:

1. Wysoka temperatura wody – woda w jacuzzi jest z reguły gorąca, co może prowadzić do zaburzeń krążenia, a w konsekwencji do krwotoku czy odklejenia się łożyska. 
2. Bakterie – w publicznym jacuzzi mogą występować bakterie wywołujące różnego rodzaju infekcje; to z kolei grozi powikłaniami stanowiącymi zagrożenie dla płodu.
3. Siła hydromasażu – zbyt duża siła hydromasażu może być szkodliwa dla maluszka w brzuchu; w publicznym jacuzzi zazwyczaj nie ma możliwości modyfikowania tego typu ustawień. 

Jeśli woda ma odpowiednią temperaturę (do 37°C), obiekt czysty i zadbany, a kąpiel trwa do około 15 minut, jacuzzi w ciąży nie powinno być zagrożeniem ani dla mamy, ani dla dziecka. 

Jazda konna w ciąży

To aktywność zazwyczaj odradzana przyszłym mamom. Ruchy wykonywane podczas jazdy grożą odklejeniem łożyska, a upadek z konia niesie ogromne ryzyko urazu lub śmierci nienarodzonego dziecka.

Egzotyczne wakacje w ciąży niosą możliwość przejażdżek na innych zwierzętach (wielbłądach czy słoniach), które są tak samo odradzane jak jazda konna.

Jak przygotować się do podróży w ciąży z TropicalMed?

Podróże w czasie ciąży mogą być bezpieczne i udane, jeśli są poprzedzone profesjonalną konsultacją lekarską. W TropicalMed pomagamy przyszłym mamom poprzez:

• listę jasnych zaleceń profilaktycznych,
• dobór szczepień bezpiecznych w ciąży,
• poradę w sprawie wyboru bezpiecznego repelentu,
• indywidualną konsultację medyczną przed wyjazdem,
• dobór leków przeciwmalarycznych bezpiecznych w ciąży.

W ten sposób pomagamy przyszłym mamom podróżować mądrze, świadomie i bez zbędnego stresu. Dopasowujemy plan profilaktyki do indywidulnych potrzeb pacjentki oraz specyfiki konkretnego wyjazdu. Z naszym wsparciem nawet długa podróż w ciąży będzie bezpieczna.

Serdecznie zapraszamy na wizytę!

FAQ - często zadawane pytania

Gdzie nie podróżować w ciąży?

W ciąży odradza się podróże w tropiki, gdzie występuje wzmożone ryzyko ziki i/lub malarii. Warto też omijać miejsca, gdzie odnotowuje się ogniska różyczki, ospy wietrznej czy wirusowego zapalenia wątroby typu B. Wiedzą na temat aktualnej sytuacji epidemiologicznej na świecie dysponuje personel TropicalMed.

Gdzie najlepiej podróżować w ciąży?

Wakacje w ciąży najlepiej zaplanować w krajach, gdzie jest łatwy dostęp do profesjonalnej opieki medycznej oraz gdzie nie występują ogniska chorób tropikalnych (głównie ziki i malarii) oraz powszechnych (głównie różyczki). Dla przyszłych mam najbezpieczniejsze są więc podróże po Europie.

Do którego tygodnia ciąży można podróżować?

Wiele linii lotniczych zabrania podróży od 32-36 tygodnia ciąży. Jeśli nie ma żadnych przeciwwskazań medycznych, można w tym czasie wybrać inne środki transportu, jak pociąg czy samochód.

Czy podróże samochodem w ciąży są bezpieczne?

Podróże samochodem w ciąży są z reguł bezpieczne, pod warunkiem regularnych przerw, ostrożnej jazdy oraz właściwego zapinania pasów. Ważne jest też zaplanowanie trasy w taki sposób, by drogi nie były zbyt wyboiste.