Odra i krztusiec atakują – skąd wziął się nagły skok zachorowań?
O wielkim powrocie chorób zapomnianych w Polsce, jakimi są krztusiec i odra, alarmowano już w 2023 roku[1], natomiast obecnie sytuacja prezentuje się jeszcze gorzej. Dzieje się tak głównie przez to, że obowiązek szczepienia na odrę i krztusiec jest coraz bardziej zaniedbywany.
Według danych zgromadzonych przez Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru w okresie 1.01-31.07.2024 r.:[2]:
- odnotowano niemal 18 razy więcej przypadków krztuśca niż w tym samym czasie w roku ubiegłym (8647 vs. 481 zakażeń);
- zgłoszono ponad 10-krotnie więcej zachorowań na odrę niż w tym samym okresie w roku ubiegłym (246 vs. 23 zakażenia).
Aby mówić o odporności zbiorowiskowej, mającej ogromny wpływ na całkowitą eliminację danej choroby zakaźnej, trzeba osiągnąć wyszczepienie populacji na poziomie 92-94% dla krztuśca i aż 95% dla odry[3] – wirus wywołujący tę chorobę ma bowiem bardzo wysoki wskaźnik reprodukcji.
Jako że zarówno szczepienie na odrę, jak i krztusiec są w ostatnim czasie bardzo zaniedbywane, polskie społeczeństwo nie może liczyć na odporność populacyjną. Nadchodzi więc powrót chorób, które do tej pory nie stanowiły większego zagrożenia dla zdrowia publicznego.
Kiedy szczepić na odrę i krztusiec, by uniknąć epidemii?
Zarówno szczepienie na krztusiec, jak i na odrę, figurują w aktualnym kalendarzu jako pozycje obowiązkowe. Za immunizację dzieci odpowiadają rodzice, którzy z różnych względów (m.in. przez dezinformację) coraz częściej uchylają się od wymogu. Skutki tego trendu są zauważalne w statystykach zakażeń, dlatego warto dowiedzieć się więcej na temat tego, kiedy szczepić na odrę i krztusiec.
Szczepienia na odrę od kiedy obowiązkowe?
Według aktualnie obowiązującego kalendarza, szczepienie na odrę odbywa się w schemacie dwudawkowym. Pierwszy zastrzyk odbywa się między 13. a 15. miesiącem życia, natomiast drugi – w wieku 6 lat. Wytyczne Głównego Inspektoratu Sanitarnego (GIS) zmieniały się jednak na przestrzeni lat. Jak?
Szczepienia na odrę od kiedy obowiązkowe:[4]
- w 1975 roku wprowadzono jednodawkowe szczepienie dzieci na odrę;
- w 1991 roku schemat stał się dwudawkowy, przy czym drugi zastrzyk wykonywano w wieku 8, a nie 6 lat;
- w 2004 roku zastąpiono szczepionkę na odrę preparatem MMR (chroniącym dodatkowo przed świnką i różyczką) oraz przesunięto drugą dawkę na 10. rok życia.
Obowiązek szczepienia na odrę w obecnej postaci działa od 2019 roku. Należy pamiętać, że wiele osób ma za sobą tylko jeden zastrzyk, który zapewnia słabszą odporność. Dbając o immunizację dzieci, można utrudnić wirusowi rozprzestrzenianie się wśród ludzi, zapobiegając nowym zakażeniom. Osoby nieuodpornione w dzieciństwie przez przechorowanie odry lub szczepienie ochronne, powinny je niezwłocznie wykonać.
Czy szczepienie na krztusiec jest obowiązkowe?
O tym, czy szczepienie na krztusiec jest obowiązkowe, nie ma żadnych wątpliwości, bo preparat DTP (na błonicę, tężec i krztusiec) figuruje w polskim kalendarzu od 1961 roku. Wątpliwości może budzić jedynie to, kiedy przypada ostatnia dawka, zapewniająca tylko 10 lat ochrony przed zachorowaniem.
Szczepienia na krztusiec kiedy: ostatnia obowiązkowa, a więc refundowana dawka na krztusiec jest podawana dzieciom w 14. roku życia. Młodzież w wieku 19 lat szczepiona jest bowiem preparatem Td (T – tetanus, czyli tężec, d – diphtheria, czyli błonica), który nie zawiera składnika krztuścowego.
Należy mieć na uwadze, że i w tym przypadku wytyczne GIS zmieniały się na przestrzeni lat. Informację o ostatniej dawce szczepienia na krztusiec kiedy była wykonywana i jakim preparatem, można znaleźć w swojej książeczce/karcie uodpornienia. Jeśli 10-letnia odporność zdążyła wygasnąć, zaleca się dawkę przypominającą dla dorosłych (płatną).
Czym grozi powrót odry i krztuśca w Europie?
Zaniedbując obowiązek szczepienia na odrę i krztusiec, można przyczynić się do poważnego zagrożenia zdrowia publicznego dwiema chorobami przenoszonymi drogą kropelkową i przez bezpośredni kontakt z nosicielem.
Wysypka na całym ciele i wysoka gorączka poprzedzone bólem gardła, suchym kaszlem czy białymi plamkami Koplika w jamie ustnej to objawy odry. Utrzymują się średnio przez kilkanaście dni, co nie jest końcem kłopotów – u około 30% chorych występują powikłania, takie jak zapalenie płuc, ucha środkowego czy mózgu[5].
Więcej informacji o chorobie w: szczepienia na odrę.
Napady utrudniającego oddychanie kaszlu poprzedzone gorączką, zapaleniem gardła czy katarem to objawy krztuśca. To choroba mogąca trwać przez wiele miesięcy; często nazywana jest 100-dniowym kaszlem. Uszkodzenia mózgu spowodowane niedotlenieniem czy przepukliny wywołane przez intensywne odkrztuszanie to tylko niektóre z możliwych powikłań.
To szczególnie groźne dla niemowląt, dlatego zaleca się immunizację w 27-36 tygodniu ciąży, by uniknąć zakażenia nowo narodzonego maluszka. Szczegóły w: szczepienia na krztusiec.
O wzroście zakażeń krztuścem w krajach UE i EOG informuje Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC)[6]. Odra jest natomiast niezwykle zaraźliwą chorobą, która ma skłonność do powodowania cyklicznych epidemii.
Ile kosztuje szczepienie na krztusiec i odrę w TropicalMed?
Szczepienie na odrę i krztusiec jest dostępne we wszystkich oddziałach TropicalMed. Wystarczy kliknąć „Zapisz się na szczepienie” i skorzystać z wygodnego systemu rejestracji online. Po stawieniu się w ośrodku zawsze następuje kwalifikacja do szczepienia za 70 zł. Jeśli nie ma żadnych przeciwwskazań, podaje się szczepionkę/ki w cenie:
- 199 zł na odrę, świnkę i różyczkę;
- 239-279 zł/dawka na krztusiec oraz 2-3 dodatkowe choroby (szczepionki 3w1 lub 4w1).
Rosnąca liczba przypadków odry i krztuśca jest alarmującym sygnałem, który powinien skłonić rodziców do przestrzegania obowiązkowego kalendarza szczepień. Tylko dzięki wspólnemu wysiłkowi można zapobiec epidemii.
Serdecznie zapraszamy na wizytę szczepienną!
Zapisz się na szczepienie