Jakie szczepienia dla osób starszych? [lista]

Dlaczego szczepienia dla osób starszych są ważne?

Szczepienie dla seniora to najskuteczniejszy i najbezpieczniejszy sposób na ochronę osoby najbliższej (rodzica, babci czy dziadka) przed chorobami zakaźnymi. To właśnie w tej grupie wszelkie infekcje odznaczają się najwyższym odsetkiem śmiertelności i trwałych powikłań. Dlaczego tak się dzieje?

Zacznijmy od najbardziej oczywistej kwestii, jaką jest słabnący z wiekiem układ odpornościowy. Samo zwalczanie drobnoustrojów chorobotwórczych (np. wirusów grypy czy dwoinek zapalenia płuc) jest nie lada wyzwaniem dla organizmu seniora. Często dochodzą do tego dolegliwości przewlekłe, które pogarszają rokowania pacjenta (np. marskość wątroby przy żółtaczce typu A lub B). Układ immunologiczny sam w sobie jest osłabiony z racji upływającego czasu – aby go nie nadwyrężać, warto się chronić i zapisać się na szczepienia dla osób starszych.

Po drugie, drobnoustroje chorobotwórcze mają tendencję do mutowania – są coraz groźniejsze i trudniejsze do zwalczenia. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy jest niekompetencja lekarzy, którzy nadużywają antybiotyków w leczeniu pacjentów lub co gorsza – stosują je nieodpowiednio. W przeciwieństwie do lekarstw, szczepionki działają na organizm (stymulują odporność), a nie bezpośrednio na patogen. Dzięki temu pozwalają zapobiegać chorobom i utrudniają drobnoustrojom rozwój. 

Wiąże się z tym trzecia kwestia, czyli odporność populacyjna i strategia kokonowa. Osoby starsze nie tylko same znajdują się w grupie ryzyka, ale i często przebywają z innymi reprezentantami tych grup. Spotykają się ze znajomymi w swoim wieku, oraz małymi dziećmi (wnukami, prawnukami). Szczepienia dziadków i babć pozwalają chronić najmłodszych, których układ odpornościowy nie jest jeszcze do końca wykształcony. Należy też pamiętać, że niektóre preparaty stosuje się dopiero od pewnego wieku. Przykładowo, na grypę można szczepić od 6. miesiąca życia – przez pierwsze pół roku zarażenie malucha grozi naprawdę poważnymi konsekwencjami. 

Zanim przejdziemy do tego, jakie szczepienia dla emeryta są warte wykonania, należy wspomnieć o zmieniających się wytycznych GIS. Obowiązek immunizacji w przeszłości wyglądał zgoła inaczej:

Jakie szczepienia dla seniora trzeba uzupełnić?

Jak widać, seniorzy nie są zaszczepieni na większość chorób. Oznacza to, że ich organizm nie „nauczył się”, jak zwalczać patogeny, a co za tym idzie – jest bardziej podatny na infekcje. Jak można temu pomóc?

Jakie szczepienia po 60. roku życia warto wykonać?

Szczepienia dla seniora powinny przede wszystkim obejmować uzupełnienie brakujących preparatów, które kiedyś były niedostępne/nieobowiązkowe. Równie ważne są dawki przypominające (np. na tężec) oraz regularna immunizacja na choroby o charakterze sezonowym. Jakie szczepienia dla emeryta są szczególnie ważne?

1. Pneumokoki szczepienia dla seniorów – dlaczego warto?

Pneumokoki, czyli dwoinki zapalenie płuc – bakterie szczególnie groźne wśród osób starszych. Ryzyko hospitalizacji w grupie wiekowej 65-75 lat jest nawet 6 razy większe niż w przypadku dorosłych w wieku 18-49 lat. Badania dowodzą, że średnia długość pobytu w szpitalu w wyniku zakażenia pneumokokami wynosi ponad 12 dni. Hospitalizacja często wiąże się z pobytem na oddziale intensywnej terapii lub podłączeniem do respiratora. Szczepienie na pneumokoki dla seniorów zapobiega infekcji lub znacznie łagodzi jej przebieg, dzięki czemu ryzyko skończenia w szpitalu jest znacznie niższe.

Nawet interwencja lekarska nie gwarantuje powrotu do zdrowia – według PZH, 25% przypadków pneumokokowego zapalenia płuc kończy się zgonem, a w przypadku wstrząsu septycznego (o tej samej genezie) śmiertelność może przekraczać nawet 50%!

Co jeśli osoba pali?

Podatność seniorów na pneumokokowe zapalenie płuc i inne choroby układu oddechowego jest jeszcze wyższa w przypadku amatorów wyrobów tytoniowych (sprawdź: szczepienia dla palaczy). Statystyki pokazują, że jest ich sporo wśród osób starszych – zdecydowanie więcej, niż wśród młodzieży i młodych dorosłych. Szczepienie na pneumokoki dla seniorów jest więc szczególnie zasadne.

Według badań CBOS, odsetek palaczy w grupie wiekowej 19-24 lata wynosi 26% u mężczyzn i 13% wśród kobiet, natomiast wśród osób w wieku 55-64 lata jest to już 35% wśród mężczyzn i 31% wśród kobiet. Ostatni raport GIS pokazuje natomiast, że procent palących seniorek (powyżej 60. roku życia) jest aż o 12% wyższy, niż wśród kobiet w wieku 20-29 lat.

Immunizacja to jeden ze najskuteczniejszy sposób na walkę z pneumkokokami. Sprawdź szczegóły w: Pneumokoki szczepienia dla seniorów.

2. Po co wykonywać szczepienia dla emerytów na WZW?

Wirusowe zapalenie wątroby typu typu A i B to infekcje jednego z ważniejszych narządów w ciele człowieka, czyli wątroby. Za zasadnością immunizacji w tym przypadku przemawiają dwie kwestie: pierwsza z nich to długoletnia odporność po szczepieniu, a druga – szczególna wrażliwość na infekcję.

Seniorzy często są obarczeni chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, marskość wątroby czy zmiany nowotworowe w obrębie tego narządu. Zakażenie wirusem HAV lub HBV jest w takich przypadkach szczególnie groźne. Należy też pamiętać, że osoby starsze często przyjmują lekarstwa na stałe, które są metabolizowane właśnie w wątrobie (mogą ją uszkadzać). Aby chronić swój wewnętrzny „filtr”, zaleca się szczepienia na WZW A i B.

3. Czy szczepienie dla seniora na odrę, świnkę i różyczkę ma sens?

To choroby, którym zapobiega się za pomocą jednego szczepienia MMR. Jest ono zalecane wszystkim niezaszczepionym według obowiązującego harmonogramu. Immunizacja jest szczególnie ważna w najbliższym gronie kobiety ciężarnej lub planującej ciążę. 

Szczepienia babć i dziadków pozwalają chronić nienarodzone dziecko i jego matkę przed niebezpiecznymi infekcjami (szczególnie różyczką i świnką) i ich powikłaniami.

To ostatnia zalecana pozycja wśród szczepionek, które są obecnie obowiązkowe (wyjątek: WZW A). Uodpornienie na Hib jest bowiem skierowane raczej do najmłodszych, a polio zostało całkowicie wyeliminowane w Polsce. Immunizacja jest zalecana tylko w przypadku podróży do regionów zagrożonych transmisją tego wirusa. 

4. Co ile dawki przypominające na błonicę, tężec i krztusiec?

To zestaw chorób, którym można zapobiegać za pomocą jednej, skojarzonej szczepionki; daje ona tylko 10-letnią ochronę. Dlatego też mimo że seniorzy mają immunizację za sobą, to odporność zdążyła już wygasnąć. Niezbędne są dawki przypominające na tężec (+ błonicę i krztusiec).

Regularne szczepienia dla osób starszych są o tyle ważne, że to właśnie w grupie 60+ odnotowuje się najwięcej zgonów w wyniku tężca, a przebieg choroby jest wyjątkowo ciężki. Jeśli chodzi o krztusiec, to jedna z infekcji dróg oddechowych, o których wspomniano przy okazji osób palących.

5. Czym grozi ospa w starszym wieku?

To choroba, która kojarzy się głównie z wiekiem dziecięcym. Dzieje się tak, gdyż to właśnie najmłodsi najczęściej zapadają na ospę wietrzną. Niestety, ospa w starszym wieku ma cięższy przebieg i jest obarczona wyższą śmiertelnością. Szczepienia po 60. roku życia są wskazane tym, którzy nie mieli nigdy styczności z wirusem ospy wietrznej i półpaśca. Immunizacja zapobiega wówczas rozwojowi obu chorób i daje długoletnią (często dożywotnią) odporność.

6. Półpasiec powikłania u osób starszych – jak im zapobiegać?

Nie można też zapominać o półpaścu, będącym następstwem zakażenia wirusem ospy wietrznej. Po przechorowaniu przechodzi on w „tryb uśpienia” i aktywuje się np. w wyniku stresu, przewlekłej choroby czy przyjmowania leków. Z tego względu to właśnie u seniorów choroba występuje najczęściej – zapadalność na tę chorobę w grupie wiekowej >65 lat jest 4 razy wyższa niż w pozostałych.

Półpasiec powikłania u osób starszych: najczęstszym następstwem półpaśca, szczególnie u seniorów, są intensywne nerwobóle, trwające nawet latami po ustąpieniu dokuczliwej wysypki. Nazywa się to neuralgią półpaścową. Sprawdź szczegóły w: szczepienia na półpasiec.

Mimo że preparat ochronny można stosować u osób pełnoletnich znajdujących się w tzw. grupie ryzyka, to na półpasiec szczepi się głównie osoby po 50. roku życia, które chorowały na ospę wietrzną w przeszłości. To oni są bowiem najbardziej narażeni na reaktywację wirusa.

7. Co dają darmowe szczepienia na grypę dla seniorów?

To ostatnia pozycja w naszym zestawieniu chorób, przed którymi należy chronić osoby starsze. Darmowe szczepienia dla emerytów w wieku 65+ zachęciły do immunizacji, dzięki czemu są oni najbardziej wyszczepioną na grypę grupą w Polsce. Mimo to, w porównaniu ze średnią UE, nadal jest to prawie o 30% mniej (i o 60% za mało według zaleceń WHO).

Mimo że zachorowania występują w każdej grupie wiekowej (co roku w Polsce kilka milionów przypadków), to właśnie wśród seniorów odnotowuje się najwięcej zgonów w wyniku grypy. Szczególnie narażone są osoby z chorobami układu krążenia czy pensjonariusze placówek takich jak domy spokojnej starości (sprawdź szczegóły o chorobie w: szczepienia na grypę).

Darmowe szczepienia na grypę dla seniorów mają chronić reprezentantów grup ryzyka, jednak należy pamiętać, że poniżej 65. roku życia nie można liczyć na pełną refundację. W takich przypadkach warto zgłosić się do TropicalMed, gdzie wygodnie i w komfortowych warunkach można uodpornić się na grypę. W naszym ośrodku dostępne są szczepionki na wszystkie choroby wymienione w artykule, a kwalifikacji dokonuje doświadczony personel medyczny.

8. Dlaczego na RSV są szczepienia po 60. roku życia?

Szczepionka na syncytialnego wirusa oddechowego jest przeznaczona wyłącznie dla osób od 60. roku życia. To jedna z grup podwyższonego ryzyka, tj. szczególnie narażona na ciężką infekcję układu oddechowego. U emerytów palących i/lub ze współistniejącymi chorobami krążenia czy płuc, RSV stanowi jeszcze większe zagrożenie. Szczepienie dla seniora pozwala uchronić go przed zakażeniem lub znacznie złagodzić jego przebieg.

Więcej na temat choroby można znaleźć we wpisie: szczepienia na RSV.

Dlaczego warto wykonać szczepienia dla seniora w TropicalMed?

Kiedy wiadomo już, jakie szczepienia dla osób starszych są najważniejsze, warto zarezerwować wizytę w TropicalMed. To miejsce, gdzie wygodnie i bez kolejek uodpornisz się na wszystkie choroby zakaźne, które zagrażają Tobie i/lub Twoim najbliższym.

Nasz doświadczony zespół medyczny przeprowadza wnikliwą kwalifikację przed każdą wizytą szczepienną, by dostosować program szczepień do specjalnych potrzeb seniorów i ewentualnych schorzeń. Dzięki temu szczepienia dla osób starszych są bezpieczne, zapewniając skuteczną ochronę przed chorobami zakaźnymi.

Serdecznie zapraszamy!