Szczepienia obowiązkowe w Polsce [lista 2024]

Szczepienia – czy są obowiązkowe

Szczepienia obowiązkowe i zalecane 2024 zostały opracowane przez Główny Inspektorat Sanitarny i są aktualizowane co roku. Oznacza to, że wytyczne nie są stałe – w zależności od roku urodzenia, przeszło się mniej lub więcej immunizacji refundowanych przez NFZ. Należy pamiętać, że na pokrycie kosztów szczepienia można liczyć wyłącznie w przypadku preparatów figurujących w Kalendarzu jako „obowiązkowe”. Pozostałe, tj. „zalecane”, są dla chętnych, co oznacza konieczność samodzielnego sfinansowania immunizacji. 

Jakie są szczepienia obowiązkowe 

Szczepionki ochronne, jak sama nazwa wskazuje, mają zapobiegać infekcjom lub łagodzić ich przebieg i zapobiegać najpoważniejszym objawom. Pozwalają dbać o zdrowie swoje, a w przypadku rodziców – swoich pociech. Drugą funkcją jest utrzymywanie tzw. odporności populacyjnej, która może pomóc wyeliminować drobnoustroje chorobotwórcze – chroniąc siebie, można przyczynić się do dobra ogółu.

Program Szczepień Ochronnych dostępny na stronie PZH wskazuje, jakie szczepienia są obowiązkowe w Polsce. Według najnowszych danych, immunizacja dotyczy chorób takich jak:

• gruźlica,
• WZW B,
• rotawirusy,
• błonica,
• tężec,
• krztusiec,
• polio,
• Hib,
• pneumokoki,
• odra,
• świnka,
• różyczka

Niestety, przeciw pozostałym infekcjom, tj. ospie wietrznej, grypie, meningokokom, HPV, WZW A czy KZM, należy chronić się na własną rękę. Więcej obowiązkowych, a więc darmowych preparatów, pomogłoby eliminować groźne choroby zakaźne.

Szczepionki ochronne mogą być nawet remedium na nowotwory! Przykładowo, w Szwecji, gdzie powszechna immunizacja na HPV działa od 2010 roku, odnotowano 88% spadek przypadków raka szyjki macicy. Do zaleceń WHO w tej sprawie zastosowało się już ponad 100 krajów na świecie – Polska nadal nie jest jednym z nich. 

Jeśli chodzi o szczepionki ochronne wykonywane obligatoryjnie, należy mieć na uwadze nie tylko te w swoim kraju. W przeciwnym razie swobodne przekraczanie granic może być znacznie utrudnione. Warta rozważenia jest więc konsultacja z lekarzem medycyny podróży, który udzieli informacji, czy szczepienia są obowiązkowe w miejscu planowanego wyjazdu. Przykładowo, od przyjezdnych do krajów takich jak Gujana Francuska, Sudan czy Angola bezwzględnie wymagana jest tzw. żółta książeczka (pełen wykaz państw w artykule).

Szczepionki skojarzone

Szczepionki skojarzone pozwalają chronić się przez większą ilością chorób za pomocą jednej serii. Najbardziej zaawansowane dają odporność nawet na 6 różnych patogenów! W Programie Szczepień Ochronnych także figurują tego typu preparaty, dzięki czemu za pomocą ośmiu serii uodparnia się populację aż na 12 chorób. Są to:

• MMR – szczepionki skojarzone na odrę, świnkę i różyczkę,
• DTP – szczepionki skojarzone na błonicę, tężec i krztusiec.

Przeciw pozostałym chorobom refundowane są preparaty „solo”. Rodzice chcący oszczędzić swojemu dziecku stresu związanego z wielokrotnym kłuciem, mogą zdecydować się na zamianę (na własny koszt). Darmowe preparaty można zamienić na szczepionki skojarzone, które znacznie szybciej (a więc mniej boleśnie) uodparniają na choroby.

Szczepionki ochronne a pamięć immunologiczna

Wiele osób zadaje sobie pytanie, jakie są szczepienia obowiązkowe, lecz mało kto zastanawia się, ile lat ochrony zapewniają. To błąd! Okazuje się bowiem, że nawet ktoś, kto poprawnie przeszedł pełny cykl, może po jakimś czasie powtórnie zachorować. Sztandarowym przykładem są szczepionki skojarzone na tężec, błonicę i krztusiec, które dają tylko 10 lat ochrony. Ostatnią dawkę przyjmuje się w wieku 19 lat, co oznacza, że po 29. urodzinach liczba przeciwciał nie jest już wystarczająca (sprawdź szczegóły: szczepienia na tężec).

Kolejnym popełnianym błędem jest sugerowanie tym, jakie są szczepienia obowiązkowe i zalecane 2024. To, że dany preparat aktualnie znajduje się na liście, wcale nie oznacza, że w przeszłości było tak samo!

Przykładowo, szczepionki ochronne na rotawirusy są darmowe dopiero od 2021 roku. Drugą, dużo poważniejszą chorobą, jest WZW B. Mimo że immunizacja ta figuruje w aktualnym Kalendarzu jako obowiązkowa, nie zawsze tak było – spora część populacji (tj. osoby urodzone przed 1994 rokiem) nie jest chroniona przed żółtaczką wszczepienną (sprawdź: szczepienia na WZW B).

Szczepionki ochronne TropicalMed

TropicalMed to poradnia i punkt szczepień, gdzie uzyskasz informacje na temat immunizacji i uodpornisz się na choroby zakaźne. Oferujemy możliwość odświeżenia swojej pamięci immunologicznej, uzupełnienia brakujących szczepień oraz wyrobienia certyfikatów niezbędnych do swobodnego podróżowania (np. żółtej książeczki).

Serdecznie zapraszamy!