Aktualne szczepienia zalecane w Polsce [2025]

Szczepienia ochronne obowiązkowe i zalecane od A do Z

Szczepienia obowiązkowe i zalecane są ustalane co roku przez Główny Inspektorat Sanitarny. Specjaliści zrzeszeni w tej instytucji opracowują tzw. Program Szczepień Ochronnych w formie kalendarza, który zawiera wykaz preparatów oraz schemat ich podawania. Dodatkowo, są one zaznaczone dwoma paletami barw:

• ciepłe (żółte, pomarańczowe, czerwone) – szczepienia obowiązkowe,
• granatowe – szczepienia ochronne zalecane. 

To zestawienie można znaleźć m.in. na stronie PZH (Państwowego Zakładu Higieny). Jest tam też wykaz chorób zakaźnych od A do Z (a raczej: od B do Ż), którym zapobiegają szczepienia obowiązkowe i zalecane. Te, które figurują w polskim Programie Szczepień jako „obowiązkowe”, są opisane we wspomnianym wyżej artykule o sanepidzie. Profilaktyka pozostałych to indywidualna kwestia – immunizacji poddają się głównie podróżni, reprezentanci tzw. grup ryzyka lub po prostu osoby, którym zależy na zdrowiu i bezpieczeństwie. Jakim chorobom zapobiegają szczepionki dodatkowe?

Szczepienia zalecane w Polsce

W Kalendarzu można znaleźć 6 pozycji zaznaczonych kolorem granatowym – to szczepionki dodatkowe. Są to preparaty na choroby takie jak:

Grypa

To wirusowa choroba o dużej zaraźliwości. Drobnoustroje chorobotwórcze są transmitowane drogą kropelkową lub pośrednio, przez dotykanie rzeczy skażonych wydzielinami dróg oddechowych nosiciela. Ryzyko infekcji jest w Polsce wysokie szczególnie w sezonie zimowo-wiosennym. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w tym artykule: szczepienia na grypę.

Kleszczowe zapalenie mózgu

To infekcja wirusowa, która może wywoływać niebezpieczne, neurologiczne powikłania. Jej nazwa wskazuje główny rezerwuar drobnoustrojów chorobotwórczych, które znajdują się w ślinie owada. Oznacza to, że zagrożenie dla zdrowia występuje zaraz po ukąszeniu. Najwięcej przypadków KZM odnotowuje się od marca do listopada, kiedy kleszcze są aktywne i mogą przenosić wirusa. Szczegółów na temat choroby można szukać tutaj: profilaktyka KZM.. 

Ludzki wirus brodawczaka (HPV)

Czyli główny sprawca raka szyjki macicy (ok. 70-90% przypadków) i pozostałych narządów płciowych, a także odbytu i jamy ustno-gardłowej. Bardzo szybko się rozprzestrzenia i często wywołuje łagodną, a nawet bezobjawową infekcję – zmniejsza to szanse na szybkie wykrycie. Z racji braku bezpośredniego leku, szczepienia na HPV pełnią ważną rolę w zwalczaniu wirusa.

Meningokoki

To bakterie, które mogą wywołać niebezpieczne zakażenie meningokokowe (IChM) i występują niemal na całym świecie. W poszczególnych zakątkach świata za większość przypadków IChM odpowiadają różne serogrupy – najczęściej są to odmiany A, B, C, W135 i Y. W Polsce najwięcej poważnych zakażeń wywołują meningokoki B i C, z tendencją wzrostową grupy W. Informacji o profilaktyce i leczeniu, a także wskazówki dla podróżnych, znajdują się w tym wpisie: szczepienia na meningokoki

Ospa wietrzna

To choroba wirusowa, która błyskawicznie się rozprzestrzenia drogą kropelkową lub przez kontakt z nosicielem. Wywołuje charakterystyczną wysypkę, gorączkę i ból mięśni. Symptomy nie są zazwyczaj zbyt groźne, jednak u niektórych mogą rozwinąć się groźne stany zapalne (np. płuc czy układu nerwowego). Sprawdź szczegóły w: szczepienia na ospę wietrzną. 

WZW A

Czyli wirusowe zapalenie wątroby wywołane przez HAV lub inaczej żółtaczka pokarmowa. Drobnoustroje chorobotwórcze dostają się do organizmu człowieka wraz z żywnością/wodą skażoną odchodami nosiciela – to najczęstsza przyczyna zakażeń. Wbrew pozorom, zachorować na WZW jest niezwykle łatwo – szczególnie podróżując w regiony, gdzie warunki sanitarne odbiegają od europejskich standardów. O żółtaczce pokarmowej (jej przebiegu, zapobieganiu i leczeniu) pisaliśmy tutaj: WZW A profilaktyka.

Szczepienia dzieci zalecane

Większość szczepień obowiązkowych i zalecanych jest wykonywanych w okresie niemowlęcym i/lub dzieciństwie. Niemal wszystkie preparaty obowiązkowe (z wyjątkiem uzupełniającego na błonicę, tężec i krztusiec), przyjmuje się przed 18. rokiem życia. Jak wygląda to w przypadku pozostałych?

Szczepienia zalecane dla dzieci 2025

• Grypa – wszystkie preparaty w formie zastrzyku można stosować już od 6. miesiąca życia. Jest jeszcze szczepionka w formie aerozolu (Fluenz Tetra) dla pacjentów w wieku 2-18 lat – to mniej stresujący sposób na immunizację najmłodszych.
  
  
• KZM – na polskim rynku farmaceutycznym są dwa preparaty: Enceptur i FSME-IMMUN, które występują w dwóch wersjach: dla dorosłych i dzieci (K/Junior). Można je stosować od 1. roku życia.
  
  
• HPV – wszystkie szczepionki na ludzkiego wirusa brodawczaka są zalecane dopiero od 9. roku życia (średnio do 13-14 lat). Uodparnianie dziewczynek i chłopców przed inicjacją seksualną jest kluczowe w profilaktyce nowotworów narządów płciowych. Dzieci są główną grupą docelową tego typu szczepień.
  
  
• Meningokoki – te szczepienia ochronne są zalecane szczególnie do najmłodszych; preparaty NeisVac-C i Bexsero można stosować od 2. miesiąca życia, Nimenrix już od 6. tygodnia, a Trumenbę – dopiero od 10. roku życia.
  
  
• Ospa wietrzna – oba dostępne w Polsce preparaty są przeznaczone do szczepienia dzieci – zalecane są od 9. miesiąca życia (Varilrix) lub rocznym maluchom (Varivax).
  
  
• WZW A – tylko jeden z 4 dostępnych preparatów może być stosowany u najmłodszych – to Havrix 720 Junior, który nadaje się dla dzieci w wieku 1-18 lat. 

Szczepienia zalecane – ceny

W TropicalMed są dostępne wszystkie szczepionki dodatkowe, a także spora część obowiązkowych – na choroby takie jak:

• tężec, błonica, krztusiec (zalecane co 10 lat),
• pneumokoki,
• polio,
• odra, świnka, różyczka,
• WZW B (obowiązkowe dopiero od 1994 roku).

Szeroki wybór preparatów oraz możliwość zaszczepienia się na miejscu to główne atuty TropicalMed – sprawdź szczegóły oferty → szczepienia dodatkowe cena.