Jakie wirusowe gorączki krwotoczne przenoszą komary?
W Polsce komary nie przenoszą wirusowych gorączek krwotocznych, które występują głównie w strefach tropikalnych i subtropikalnych i mogą poważnie zagrażać zdrowiu oraz życiu. Te owady jako wektory zakażenia mogą wywołać u ludzi dengę, żółtą gorączkę czy gorączkę Zachodniego Nilu. Aby zapobiegać ukąszeniom, a w konsekwencji zakażeniom, ważne jest stosowanie repelentów i moskitier oraz wybieranie odzieży z długimi rękawami i nogawkami, utrudniającej owadom wkłucia.
Gorączka krwotoczna denga
Obszarem występowania dengi jest Azja, kraje regionu Pacyfiku, Karaiby, Afryka i (przede wszystkim) Ameryka Łacińska.
Okres inkubacji, czyli od ukąszenia do wystąpienia objawów, w przypadku dengi trwa od 8 do 10 dni. Po tym czasie u chorego pojawiają się objawy grypopodobne, a także pozagałkowy ból oczu, bóle mięśni oraz wysypka. Gdy nastąpią krwawienia wewnętrzne i zewnętrzne – mówi się, że jest to gorączka krwotoczna denga. Innymi powikłaniami jest niewydolność oddechowa lub wstrząs. Wskutek powikłań 50% chorych umiera.
Aby nie dopuścić do tego, by pojawiła się gorączka krwotoczna denga, warto podjąć działania profilaktyczne. Stosowanie repelentów i osłanianie odzieżą jak największej powierzchni ciała może być pomocne, jednak najskuteczniejsza jest immunizacja.
Denga szczepionka
TropicalMed to pierwsza przychodnia w Polsce, w której pojawił się preparat przeciwko tej chorobie. Dla podróżnych, którym zagraża denga szczepienie przed wyjazdem jest kluczowym elementem przygotowania do podróży.
Przed chorobą, jaką jest denga szczepienie podawane podskórnie w 2 dawkach (miesiąc 0-3) to stanowi najlepszą ochronę. Przyjęcie pełnej immunizacji daje około 4,5 roku odporności. Preparat jest przeznaczony dla pacjentów w przedziale wiekowym 4-60 lat. Oznacza to, że bardzo dużo osób może skorzystać ze skutecznej ochrony i cieszyć się wyjazdem w tropiki, bez obaw o zachorowanie. Szczegóły w: denga szczepionka.
Żółta gorączka
Choroba zwana też żółtą febrą występuje na terenie 34 państw Afryki Subsaharyjskiej (m.in. Tanzanii czy Zambii), a także w 13 krajach Ameryki Łacińskiej (od Panamy po północną część Argentyny).
Po 3-6 dniach inkubacji pojawiają się gorączka, dreszcze i ogólne bóle mięśniowe. Po 3-4 dniach symptomy ustępują, jednak po ok. 2-dniowej przerwie chory doznaje znacznie bardziej nasilonych objawów, obejmujących żółtaczkę, krwotoki, a w skrajnych przypadkach wstrząs, drgawki czy śpiączkę. 50% ciężkich przypadków jest śmiertelnych.
Przed chorobą, jaką jest żółta febra szczepionka jest najlepszym środkiem zapobiegawczym. Podaje się ją podskórnie w jednej dawce, która może być podawana pacjentom od 9. miesiąca do 60. roku życia (w TropicalMed nie szczepimy dzieci poniżej 3 lat). Wybierając się w regiony endemiczne, na wizytę szczepienną trzeba umówić się minimum 10 dni przed wyjazdem. Immunizacja daje minimum 10-letnią, a często dożywotnią odporność. Szczegóły w: żółta febra szczepienie.
Żółta febra szczepionka obowiązkowa
W 20 krajach/terytoriach wymóg posiadania certyfikatu szczepienia dotyczy każdego przyjezdnego. W innych miejscach jest on selektywny, czyli obowiązuje wyłącznie osoby przybywające z kraju zagrożonego chorobą. Szczegóły w:
żółta książeczka.
Przed chorobami takimi jak denga i żółta febra szczepienie dostępne w TropicalMed chroni zdrowie podróżnych. W naszym ośrodku kompleksowo przygotujesz się do podróży zagranicznej. Dodatkowo, wykwalifikowany personel medyczny udzieli jasnych zaleceń, jak uniknąć pozostałych gorączek krwotocznych, na które nie ma szczepień.
Gorączka Zachodniego Nilu
Zachorowania na gorączkę Zachodniego Nilu odnotowuje się na świecie powszechnie: w Afryce, Azji, obydwu Amerykach, a także w Europie – m.in. we Francji, Grecji, Hiszpanii czy na Cyprze.
Poza transmisją przez ukąszenia komarów, źródłem zakażenia gorączką Zachodniego Nilu może być krew (np. podczas transplantacji organów i transfuzji krwi od nosiciela). Inkubacja zajmuje od 1 do 6 dni. U zdecydowanej większości chorych zakażenie przebiega bezobjawowo; u pozostałych pojawia się gorączka i uczucie zmęczenia, a między 5. a 12. dniem – wysypka. Jeśli dojdzie do zajęcia układu nerwowego, u chorego obserwuje się zaburzenia czucia i odruchów oraz drgawki. Może dojść do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Śmiertelność w przypadku tej choroby jest wysoka.
Kleszcze a gorączka krwotoczna – co powodują pajęczaki?
Flavivirus to także wirus wywołujący gorączkę krwotoczną (omską) oraz chorobę lasu Kyasanur – to infekcje, których wektorem zakażenia są kleszcze. Podobnie jak w przypadku wszystkich wymienionych wyżej infekcji przenoszonych przez komary, w profilaktyce ważne są repelenty oraz odzież zakrywająca ciało. Kleszcze są dobrze widoczne na jasnej, jednobarwnej odzieży, dlatego warto wybierać takie stroje, podróżując do krajów występowania opisanych niżej chorób.
Omska gorączka krwotoczna
Jak do tej pory, krajem, w którym odnotowano wystąpienie omskiej gorączki krwotocznej, jest Rosja. Infekcja występuje endemicznie w jej azjatyckiej części – Omsku, Tiumeniu, Kurganie oraz w obwodzie nowosybirskim.
Inkubacja trwa 3-7 dni, a sama choroba – do 10 dni. U osób, u których wystąpiła omska gorączka krwotoczna objawy obejmują
- kaszel,
- gorączkę,
- bóle mięśni,
- powiększenie szyjnych węzłów chłonnych,
- zmiany grudkowo-pęcherzykowe na podniebieniu miękkim
- krwotoki.
Po ok. 2 tygodniach choroba może rozwinąć się w zapalenie mózgu. Konsekwencją może być zgon, jednak przypadki śmiertelne odnotowuje się sporadycznie.
Choroba lasu Kyasanur (KFD)
Wirus gorączki krwotocznej powodujący chorobę lasu Kyasanur występuje w północnych Indiach – głównie w stanie Karnataka. Po okresie inkubacji (3-8 dniach) symptomy KFD obejmują:
- dreszcze,
- gorączkę,
- wymioty,
- dolegliwości żołądkowe,
- krwotoki.
Część pacjentów wraca do zdrowia po tygodniu lub dwóch, jednak u 10-20% chorych dochodzi do drugiej fazy objawiającej się dolegliwościami neurologicznymi: silnym bólem głowy oraz zaburzeniami psychicznymi i widzenia. Śmiertelność jest jednak stosunkowo niska – wynosi od 3 do 5%.
Droga kropelkowa i/lub kontakt z materiałem zakaźnym – co przenosi się w ten sposób?
Wirus wywołujący gorączkę krwotoczną może być też przenoszony drogą kropelkową (przez kichanie, kaszel, rozmowę) oraz wskutek kontaktu z materiałem zakaźnym, np. odchodami zwierzęcymi czy skażoną krwią.
Argentyńska gorączka krwotoczna
Ta oraz 3 kolejne wymienione choroby określane są jako wirusowe gorączki krwotoczne Nowego Świata ze względu na ich podobny obraz kliniczny oraz endemiczne występowanie w krajach Ameryki Południowej. Omawiana choroba zagraża na wilgotnych pampach Argentyny, a wirus gorączki krwotocznej to Junin, stąd czasem można zetknąć się z określeniem: gorączka krwotoczna Junin.
Do zakażenia dochodzi w efekcie kontaktu ze skażonym materiałem lub drogą kropelkową. Uważa się jednak, że większość przypadków zachorowań jest rezultatem wdychania materiału zakaźnego zawierającego wirusa pochodzącego od zakażonych gryzoni.
Okres inkubacji trwa zwykle od 6 do 14 dni. W pierwszym tygodniu choroby występują dreszcze, zawroty głowy, światłowstręt i ból w dolnej części pleców. Mogą pojawić się krwawienia z dziąseł, a u kobiet dodatkowo krwotoki z macicy. Średnio 25% chorych przechodzi chorobę ciężko – boryka się z wymiotowaniem krwią, krwiopluciem, krwiomoczem i krwawieniem z nosa. To może przerodzić się w posocznicę, zapalenie płuc, a nawet ostrą niewydolność nerek. Jeśli u osób, u których wystąpiła argentyńska gorączka krwotoczna leczenie nie zostaje podjęte, około 25% przypadków kończy się śmiercią.
Boliwijska gorączka krwotoczna
Czynnikiem etiologicznym tej choroby jest wirus wywołujący gorączkę krwotoczną – Machupo. Ogniska choroby występują na obszarach wiejskich we wschodniej i północnej Boliwii. Człowiek może zachorować na skutek bezpośredniego kontaktu z odchodami i wydzieliną dzikich gryzoni rodzimych w tym kraju (m.in. myszy). Zdarza się, że do zakażenia dochodzi drogą płciową.
Pierwsze objawy pojawiają się ok. tydzień po inkubacji i pierwotnie przypominają wiele innych chorób – są to gorączka, ból głowy, ból mięśni. W drugiej fazie choroby następują krwotoki z nosa, jamy ustnej, żołądka czy oskrzeli i płuc. Zgon chorego następuje nawet po kilku godzinach – śmiertelność wynosi od 25 do 35%.
Brazylijska gorączka krwotoczna
Wirus wywołujący gorączkę krwotoczną brazylijską nazywa się Sabia. Jego lokalizacją określa się Sao Paulo w Brazylii. Choroba – jak i poprzednie – przenoszą się drogą kropelkową lub poprzez dotykanie materiału skażonego odchodami gryzoni.
Okres wylęgania choroby wynosi od 7 do 14 dni, a pierwsze objawy przypominają grypę. Z czasem pojawiają się wybroczyny spojówkowe i krwawe wymioty, co w konsekwencji może prowadzić do wstrząsu, śpiączki i śmierci. Do tej pory brazylijska gorączka krwotoczna została odnotowana u 5 osób, z czego 3 zmarło w wyniku infekcji.
Wenezuelska gorączka krwotoczna
Ta infekcja zamyka wirusowe gorączki krwotoczne Nowego Świata. Występuje w Wenezueli, gdzie panuje tropikalny klimat: głównie w południowych i południowo-zachodnich regionach stanu Portuguesa i w stanie Barinas. Inkubacja zajmuje zazwyczaj 3-12 dni, po czym pojawiają się:
- kaszel,
- gorączka,
- biegunka,
- bóle stawów,
- krwawienie z dziąseł.
U pacjentów z ciężkim przebiegiem choroby pojawiają się krwawe wymioty, wybroczyny, krwawienie z nosa i z odbytu. Średnia śmiertelność wynosi 33%.
Gorączka krwotoczna Lassa
Wirus afrykańskiej gorączki krwotocznej – Lassa – występuje w niektórych częściach Afryki Zachodniej, głównie w Sierra Leone, Liberii, Gwinei i Nigerii. Może on przedostać się do organizmu drogą oddechową lub pokarmową. Częściej do zakażenia dochodzi wskutek bezpośredniego kontaktu z materiałami, na których znajdują się odchody gryzoni zawierające wirusa – poprzez dotykanie zabrudzonych przedmiotów, jedzenie skażonej żywności lub zabrudzenie rany i skaleczenia.
Gorączka krwotoczna Lassa może przebiegać bezobjawowo. U niektórych po 7-15 dniach inkubacji występują nagłe i ostre objawy wynikające z uszkodzenia wielu narządów:
- wymioty,
- gorączka,
- ból mięśni, głowy, klatki piersiowej.
Migdałki mogą pokryć biało-żółte naloty bądź pęcherzyki. Niektóre osoby mogą doświadczyć objawów krwotocznych. Około 15% chorych umiera, nawet mimo podętej hospitalizacji.
Gorączka krwotoczna Ebola
Ebola jest wywoływana przez Filoviridae – to wirus afrykańskiej gorączki krwotocznej. Epidemie tej choroby odnotowano w krajach afrykańskich m.in. w Gwinei i kilkukrotnie w Demokratycznej Republice Konga. Do zakażenia dochodzi w efekcie bezpośredniego kontaktu z krwią, wydzielinami i odchodami lub innymi płynami ustrojowymi zakażonych ludzi, a także kontaktu pośredniego z przedmiotami zanieczyszczonymi tymi płynami (jak odzież czy pościel).
Wirus afrykańskiej gorączki krwotocznej daje o sobie znać po 2-21 dniach, ale dopiero w momencie pojawienia się pierwszych symptomów – gorączki, bólu mięśni, bólu gardła – nosiciel zaczyna zarażać innych. Kolejnymi objawami są wewnętrzne i zewnętrzne krwotoki, wysypka, zaburzenia czynności nerek i wątroby. Gorączka krwotoczna Ebola prowadzi do zgonu w 50% przypadków, choć w poprzednich epidemiach na świecie wskaźnik śmiertelności sięgał nawet 90%.
Gorączka krwotoczna Marburg
Filoviridae – kolejny wirus afrykańskiej gorączki krwotocznej – jest przyczyną choroby, która występuje lub w przeszłości pojawiła się w miejscach takich jak Angola, Demokratyczna Republika Konga, a także Marburg i Frankfurt w Niemczech oraz Belgrad w Serbii. Jak podaje CDC, wirus wydalany jest wraz z wydzieliną z jamy ustnej, moczem i kałem zakażonych nietoperzy. Można się nim zarazić dotykając skażonych powierzchni zarówno tą wydzieliną, jak i płynami ustrojowymi zarażonego człowieka.
Inkubacja trwa tyle, co w przypadku Eboli – od 2 do 21 dni. Około 5 dni po pierwszych objawach (gorączka, ból głowy, dreszcze) może wystąpić wysypka plamisto-grudkowa na klatce piersiowej, brzuchu i plecach. Objawy stopniowo zaostrzają się i mogą prowadzić do zapalenia trzustki, niewydolności wątroby oraz masywnych krwotoków. Gorączka krwotoczna Marburg jest niebezpieczna tym bardziej, że śmiertelność w jej wyniku statystycznie sięga prawie 90%.
Zakażenia hantawirusowe
Hantawirusy mogą powodować zarówno hantawirusowy zespół płucny, jak i gorączkę krwotoczną z zespołem nerkowym, którą wywołują w Azji (szczególnie w Chinach, Rosji i Korei) oraz w Europie (głównie w Skandynawii i na Bałkanach). Transmisja drogą kropelkową jest rzadka – do zakażenia znacznie częściej dochodzi w rezultacie kontaktu z wydzielinami zakażonych gryzoni albo w przypadku bezpośredniego wprowadzenia zakażonego moczu lub innych materiałów na uszkodzoną skórę, oczy lub usta.
Symptomy choroby pojawiają się zwykle po tygodniu lub dwóch od zakażenia; są to silne bóle głowy, bóle pleców i brzucha oraz zaburzenia ostrości widzenia. W ciężkim przebiegu u chorych pojawia się wysypka i krwotoki o różnej lokalizacji. Zgon następuje u 1-15% osób.
Który wirus wywołujący gorączkę krwotoczną przenosi się na wiele sposobów?
W niektórych przypadkach wirusowe gorączki krwotoczne przenoszą się na wiele różnych sposobów, nie tylko drogą kropelkową i przez kontakt z czynnikiem zakaźnym, ale także przez wektory takie jak kleszcze (gorączka krwotoczna krymsko-kongijska) oraz komary (gorączka doliny Riftu).
Gorączka krwotoczna krymsko-kongijska
Ta infekcja rozprzestrzeniona jest na dość dużym obszarze kuli ziemskiej – występuje w Europie Południowej oraz Wschodniej, zwłaszcza w krajach byłego ZSRR, w całym basenie Morza Śródziemnego, w Chinach północno-zachodnich i Azji Środkowej, Afryce, na Bliskim Wschodzie oraz subkontynencie indyjskim. Wektorem zakażenia tą chorobą są kleszcze, chociaż drogą transmisji może być także kontakt z zakażonymi zwierzętami oraz z krwią i innymi płynami ustrojowymi innego człowieka. Na przestrzeni lat do zachorowań dochodziło także w wyniku niewłaściwej sterylizacji sprzętu medycznego w szpitalach.
Inkubacja zazwyczaj zajmuje kilkadziesiąt godzin, choć może potrwać do 9 dni. Zarażony gorączkuje, odczuwa ból i sztywność mięśni, światłowstręt. Kolejno można zaobserwować zmiany nastroju i agresywne zachowania. Pojawiają się wybroczyny, mogą wystąpić krwawienia, m.in. z nosa oraz wewnętrzne. Gorączka krwotoczna krymsko-kongijska charakteryzuje się wysoką śmiertelnością, sięgającą ok. 50%.
Gorączka doliny Rift
Zachorowania obserwuje się w Afryce Subsaharyjskiej, choć przypadki odnotowano też na terenie Jemenu i Arabii Saudyjskiej. Do zarażenia dochodzi wskutek kontaktu z płynami ustrojowymi (m.in. krwią) lub tkankami zakażonych zwierząt, głównie gospodarskich, takich jak bydło, owce czy kozy. Wirusa tej gorączki krwotocznej przenoszą również komary.
U osób, które zaraziły się tą gorączką krwotoczną objawy są często niezauważalne lub bardzo łagodne, obejmujące ból pleców i gorączkę. Na ogół chorzy po tygodniu powracają do zdrowia. U 10% zarażonych dochodzi do ciężkiego przebiegu infekcji. Wówczas pojawiają się krwawe wymioty bądź krwawienie z dziąseł. Innymi powikłaniami gorączki doliny Rift jest zapalenie mózgu oraz choroba oczu, nierzadko prowadząca do utraty wzroku. Śmiertelność ciężko chorych wynosi 50%, a zgon następuje zazwyczaj w ciągu 3-6 dni.
Gorączka krwotoczna szczepionka i leczenie – jak się chronić?
Nie ma specyficznego leczenia na którąkolwiek z powyższych chorób. W przypadku osób, u których wstąpiła gorączka krwotoczna leczenie polega na łagodzeniu objawów – zbijaniu gorączki i podawaniu leków przeciwbólowych. W przypadku większości chorób nie ma także dostępnej szczepionki.
Gorączka krwotoczna szczepionka: skuteczna ochrona w formie immunizacji dostępna jest w przypadku dengi i żółtej gorączki. Na obie choroby można wygodnie i bez kolejek zaszczepić się w TropicalMed.
W podróżach zagranicznych bardzo ważne jest stosowanie zaleceń profilaktycznych – używanie repelentów, noszenie odzieży zakrywającej ciało, unikanie kontaktu ze zwierzętami (żywymi lub padłymi) oraz stosowanie zabezpieczeń podczas stosunków płciowych.
Dlaczego warto przyjść do TropicalMed?
Choroby, jakimi są wirusowe gorączki krwotoczne, nie występują w Polsce – wskutek tego przeciętny turysta nie ma świadomości ani tym bardziej odporności przed tego typu infekcjami. Dlatego przed podróżą wysoce zalecana jest wizyta w ośrodku medycyny podróży TropicalMed.
Na miejscu wykonujemy bezpieczne szczepienia na dengę i żółtą febrę oraz przekazujemy szereg jasnych zaleceń profilaktycznych przeciw chorobom, na które nie ma dostępnych preparatów ochronnych.
Cechuje nas indywidualne podejście oraz wykwalifikowany personel medyczny dbający o komfort, bezpieczeństwo oraz kompleksową ochronę pacjenta. Umów się do TropicalMed za pomocą wygodnego systemu rejestracji online i zafunduj sobie zdrową podróż. Serdecznie zapraszamy!
Umów się na szczepienia