Wirus Marburg – co warto o nim wiedzieć przed podróżą?

Wirus Marburg co to jest jak się rozprzestrzenia?

Choroba magburska (ang. Marburg virus disease, MVD) jest rzadka, ale niezwykle niebezpieczna; ma duży potencjał do wywoływania śmiertelnych epidemii. Pierwszym krokiem w skutecznej profilaktyce jest zapoznanie się z zagrożeniem, dlatego przedstawiamy najważniejsze informacje na temat wirusa Marburg:

• Wirus Marburg co to: jest to patogen będący czynnikiem sprawczym niebezpiecznej gorączki krwotocznej, która dotyka ludzi i naczelne. Należy do rodziny Filoviridae, tej samej co wirus Eboli. Po raz pierwszy odkryto go w 1967 roku niemieckich laboratoriach (we Frankfurcie i Marburgu), skąd wzięła się nazwa choroby^[1].
• Skąd wziął się wirus: rezerwuar, tj. organizm/miejsce, w którym patogen wzrasta i rozmnaża się jest nieznany, chociaż podejrzewa się, że mogą to być owocożerne nietoperze, tzw. rudawce nilowe (Rousettus aegyptii) i małpy kotawce zielonosiwe (Cercopithecus aethiops)^[2].
• Jak można się zarazić: wirus Marburg wskutek kontaktu z płynami ustrojowymi (m.in. krwią, nasieniem), wydzielinami (np. mlekiem matki, śliną) lub wydalinami (np. kałem, moczem) zwierzęcego lub ludzkiego nosiciela. Kontakt może być bezpośredni lub pośredni – wirus Marburg może osiadać np. na odzieży czy pościeli; jest niezwykle zakaźny, toteż próbki pobrane od osób chorych muszą być bardzo dokładnie zabezpieczone. 
• Kto jest narażony na zakażenie: są to głównie pracownicy laboratoriów pracujący z materiałem biologicznym zawierającym wirusa lub osoby podróżujące do miejsc występowania ognisk gorączki krwotocznej Marburg (głównie w Afryce).

Jak już wspomniano, choroba wywołana przez wirusa Marburg jest wysoce niebezpieczna. Jak dokładnie przebiega i jakie są jej możliwe powikłania?

Wirus Marburg objawy – jak przebiega zakażenie?

Objawy gorączki krwotocznej Marburg pojawiają się nagle, zwykle po około 2-21 dniach od zakażenia – to tzw. okres inkubacji. W klasycznym przebiegu choroby można wyróżnić trzy fazy:

Faza uogólniona (dzień 1-4)

W początkowej fazie choroby, za którą odpowiada wirus Marburg objawy przypominają grypę. Są to m.in.

• nagły skok gorączki (średnio 39-40°C),
• intensywny ból głowy,
• złe samopoczucie,
• dreszcze.

U większości zakażonych od 2. lub 3. dnia mogą pojawić się dodatkowe dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Są to m.in. ostra biegunka, utrata apetytu, dyskomfort i ból w jamie brzusznej, nudności i wymioty. 

Wczesna faza narządowa (dzień 5-13)

W dniach 5-7 następuje nasilenie dolegliwości. Może też pojawić się też nieswędząca, plamisto-grudkowa wysypka (najczęściej na klatce piersiowej, plecach czy brzuchu) i objawy krwotoczne. Są to m.in. krew w kale i wymiocinach oraz krwotoki wewnętrzne (np. w przewodzie pokarmowym) oraz zewnętrzne z nosa, dziąseł czy pochwy. Taki stan to poważne zagrożenie dla zdrowia i życia.

W kolejnym stadium choroby może dojść albo do powolnego zdrowienia, albo do rozwinięcia się objawów neurologicznych. Co warto wiedzieć na ten temat?

Późna faza narządowa (od dnia 13)

W miarę rozwoju infekcji wywołanej przez wirus Marburg objawy stopniowo słabną (faza rekonwalescencji) lub obejmują dodatkowo układ nerwowy. Chory staje się wówczas zdezorientowany, drażliwy, a nawet agresywny. Zmiana zachowania jest wynikiem postępującego zakażenia, które może skończyć się śpiączką i innymi powikłaniami. Co warto wiedzieć na ten temat?

Marburg wirus śmiertelność i powikłania – czym grozi zakażenie?

Gorączka krwotoczna Marburg może prowadzić do wielu różnych powikłań. Mogą one obejmować m.in. układ pokarmowy (uszkodzenie wątroby z żółtaczką, zapalenie trzustki) czy nerwowy (delirium). Najpoważniejszym następstwem zakażenia jest zgon.

Marburg wirus śmiertelność: na podstawie przypadków zgłaszanych w przeszłości można stwierdzić, że gorączka krwotoczna wywołana przez wirus Marburg ma bardzo wysoką śmiertelność (od 24 do niemal 90%), przekraczającą zazwyczaj 50%^[3].

Trzeba pamiętać też, że Marburg virus może przenosić się przez łożysko, a zakażenie praktycznie zawsze prowadzi do utraty ciąży. Zakażenia należy wystrzegać się nie tylko przed porodem, ale także w trakcie karmienia piersią, patogen jest w stanie wnikać do pokarmu. 

Kiedy wiadomo już, czym grozi zakażenie, warto zastanowić się, gdzie występuje ryzyko transmisji i czy wirus Marburg w Polsce stanowi zagrożenie dla zdrowia publicznego.

Gdzie występuje ryzyko złapania wirusa Marburg?

Gorączka krwotoczna Marburg jest raczej rzadką chorobą – największa zarejestrowana epidemia miała miejsce w 2005 roku w Angoli i obejmowała kilkaset przypadków. Ogniska choroby odnotowywano również w:^[4]

• Kenii,
• Gwinei,
• Ghanie,
• Tanzanii,
• Ugandzie,
• DR Konga,
• Niemczech,
• Gwinei Równikowej,
• Republice Południowej Afryki,
• dawnej Jugosławii (obecnie Serbii).

Wirus Marburg w Polsce nigdy nie został odnotowany, co nie oznacza, że ryzyko zakażenia jest zerowe. Osoby podróżujące do Republiki Rwandy, gdzie wystąpiły najnowsze ogniska gorączki krwotocznej Marburg, są w grupie podwyższonego ryzyka. 

Czy jest leczenie lub szczepienie na chorobę marburską?

Niestety, nie ma specyficznego lekarstwa, które zwalczałoby wirusa Marburg. Pomoc choremu polega na podawaniu płynów i elektrolitów, terapii tlenem oraz uzupełnianiu braków krwi. Gorączkę krwotoczną diagnozuje się na podstawie przesłanek klinicznych (objawów), epidemiologicznych (pobytu w regionie dotkniętym wirusem) oraz laboratoryjnych – za pomocą testu ELISA czy RT-PCR.

Jeśli chodzi o immunizację, to istnieje kilka szczepionek w trakcie badań klinicznych. Przykładowo, cAd3-Marburg przeszła pierwsze testy z udziałem ludzi^[5], które potwierdziły bezpieczeństwo i skuteczność preparatu. Do ukończenia analiz oraz uzyskania pozwolenia na obrót jest jednak jeszcze długa droga. Jak zatem zapobiegać zakażeniu, by wirus Marburg nie zagroził podczas wyprawy do Afryki?

Jak chronić się przed zakażeniem wirusem Marburg?

Jako że wirus Marburg występuje w płynach ustrojowych nosiciela, bardzo ważne jest stosowanie środków barierowych podczas stosunków płciowych.

Należy bezwzględnie unikać kontaktu z osobami, które wykazują objawy zakażenia. Personel medyczny zajmujący się chorymi na chorobę marburską, musi używać środków ochrony, takich jak m.in. rękawiczki czy maseczki.

Z racji możliwości zakażenia odzwierzęcego, zaleca się rezygnację ze zwiedzania jaskiń i innych siedlisk nietoperzy, a także miejsc, w których występują wspomniane gatunki małp.

Po indywidualne wytyczne dopasowane do specyfiki danej wycieczki, należy zgłosić się do lekarza medycyny podróży. W TropicalMed nie trzeba w tym celu nawet wychodzić z domu! Za pomocą wygodnego systemu rejestracji internetowej można umówić się na konsultację online.

Serdecznie zapraszamy do kontaktu!

FAQ - często zadawane pytania

Jakie są objawy wirusa Marburg?

Pierwsze objawy choroby marburskiej są podobne do grypy (m.in. nagła gorączka i dreszcze, ból głowy, biegunka). Następnie dochodzi do tego wysypka, krwotoki zewnętrzne i wewnętrzne, a na końcu – objawy neurologiczne (pobudzenie, rozdrażnienie, śpiączka).

Jak się przenosi wirus Marburg?

Wirus Marburg przenosi się przez kontakt z wydalinami (np. kałem, moczem), wydzielinami (np. nasieniem, mlekiem matki) czy płynami ustrojowymi (np. krwią) ludzkiego lub zwierzęcego nosiciela. Należy pamiętać, że do zakażenia może dojść pośrednio, np. po użyciu pościeli czy odzieży skażonej wymienionymi substancjami.

Czy ktoś przeżył wirusa Marburg?

W przypadku choroby wywołanej przez Marburg wirus śmiertelność jest naprawdę wysoka, sięgająca nawet 90%. Rokowania w dużej mierze zależą od poziomu opieki medycznej w miejscu, gdzie wystąpiło ognisko gorączki marburskiej.

Gdzie głównie występuje wirus Marburg?

Wirus Marburg występuje przede wszystkim w Afryce, chociaż w historii odnotowano przypadki zakażeń w Niemczech i Serbii (byłej Jugosławii). Warto śledzić sytuację epidemiologiczną na świecie i zachować szczególną ostrożność w razie podróży do regionu dotkniętego chorobą marburską.