RPA szczepienia 2024: jakie są zalecenia i zasady wjazdu?

Wyjazd do RPA szczepienia – dlaczego jest to tak ważne?

RPA to najdalej wysunięty na południe kraj kontynentu afrykańskiego, przyciągający przede wszystkim miłośników natury i dzikich zwierząt. Podróż tam wiąże się jednak z wielogodzinnym lotem i znaczną zmianą klimatu – gdy na półkuli północnej panuje zima, na południowej trwają właśnie najcieplejsze miesiące w roku (i na odwrót). To dobra wiadomość dla turystów chcących odpocząć od mrozów i braku słońca. Gorzej znosi to jednak organizm człowieka, nieprzystosowany do tak nagłych zmian (+ wyczerpany długim lotem). Ryzyko infekcji w takim przypadku zwiększa się – warto więc zadbać o swoje zdrowie przed wyjazdem i najlepiej 6-8 tygodni wcześniej zaplanować wizytę u lekarza medycyny podróży.

Specjalista przeprowadza wywiad, na podstawie którego wydaje zalecenia dotyczące szczepień ochronnych i pozostałych działań profilaktycznych. Uodpornienie się przed wyjazdem jest ważne nie tylko ze względów bezpieczeństwa, ale i ekonomicznych. W słabiej rozwiniętych regionach publiczna służba zdrowia może być niewystarczająca, a w prywatnych klinikach zwykła wizyta lekarska kosztuje średnio 1500 ZAR^[1]. Chorowanie w RPA nijak się więc nie opłaca, a w niektórych przypadkach jest obowiązkowe. Czy do RPA trzeba się szczepić?

RPA szczepienia obowiązkowe – czy do RPA trzeba się szczepić?

Wobec podróżujących na bezpośredniej trasie Polska-RPA szczepienia obowiązkowe nie są egzekwowane. Certyfikatu immunizacji wymaga się w sytuacji, kiedy osoba przybywa z kraju zagrożonego żółtą febrą – dotyczy to nawet tranzytów lotniskowych powyżej 12 godzin. RPA sama w sobie nie jest krajem występowania tej choroby^[2].

RPA szczepienia obowiązkowe dla Polaków: planując wieloprzystankową podróż lub po prostu przesiadkę (np. w Addis Abebie) w drodze do RPA, należy mieć szczepienie na żółtą febrę. Obowiązek ten dotyczy wszystkich od 1. roku życia. Więcej informacji na ten temat można znaleźć tutaj: jak uzyskać żółtą książeczkę?

Od ostatniej aktualizacji (tj. 09.06.2023 r.) nie ma żadnych restrykcji związanych z COVID-19. Testy, kwarantanna, certyfikaty szczepień czy formularze lokalizacyjne zostały zniesione^[3].

Jakie szczepienia do RPA są zalecane – jakim chorobom zapobiegają?

W RPA czyha wiele chorób – nie tylko tropikalnych. W zależności od specyfiki pobytu i indywidualnych predyspozycji pacjenta, lekarz medycyny podróży wydaje odpowiednie wytyczne dotyczące immunizacji i pozostałych zasad profilaktyki. Szczepienia do RPA dla poszczególnych grup podróżnych mogą wyglądać tak, jak to przedstawiono w poniższej tabeli:

Edukacyjny wyjazd do RPA szczepienia: zalecenia i wymogi dotyczące szczepień kandydatów na studia może różnić się na poszczególnych uczelniach, dlatego warto sprawdzić informacje zawarte na stronach internetowych zanim złoży się aplikację.

O tym, co warto wiedzieć o poszczególnych chorobach, jak im zapobiegać oraz jakie szczepionki ochronne są dostępne w TropicalMed, można dowiedzieć się z dalszej części artykułu.

RPA szczepienia przypominające

Planując tak daleką podróż, należy sprawdzić i ewentualnie uzupełnić swoją książeczkę szczepień. Przed wyjazdem do RPA szczególnie warto przyjąć pojedynczą dawkę przypominającą na tężec, błonicę i krztusiec – obowiązkowa w Polsce immunizacja daje bowiem tylko 10-letnią odporność. Jeden zastrzyk chroni przed trzema chorobami:

• Tężec to neurologiczna choroba z charakterystycznymi spazmami, wynikająca z zanieczyszczenia rany, np. glebą.
• Błonica jak sama nazwa wskazuje, prowadzi do powstawania błon, głównie na gardle i krtani, a więc utrudniających oddychanie.
• Krztusiec to choroba układu oddechowego z napadami duszącego kaszlu, mogącego utrzymywać się przez 100 dni.

Laseczki tężca występują powszechnie na świecie, a w podróży łatwo o skaleczenie, przez które bakterie mogą wniknąć do organizmu Błonica i krztusiec przenoszą się drogą kropelkową, a poziom wyszczepienia w RPA na te choroby jest znacznie niższy niż w Polsce, co stanowi realne ryzyko zakażenia^[5].

Dur brzuszny (tyfus)

Tyfus jest infekcją bakteryjną, będącą następstwem spożycia żywności lub wypicia wody skażonej kałem nosiciela. Wbrew pozorom, bardzo łatwo o zakażenie pałeczkami duru brzusznego – często wystarczy napić się wody z kranu, niedokładnie umyć/obrać owoc czy zjeść w niesprawdzonej restauracji. Można też zarazić się, nie dbając o higienę rąk.

Jakie szczepienia do RPA na dur: przed chorobą skutecznie chronią szczepionki – jedną z nich jest jednodawkowy preparat w formie zastrzyku, który działa już po 1-3 tygodniach. Trzydawkowa szczepionka doustna (dzień 1-3-5) daje ochronę już po tygodniu od przyjęcia ostatniej, trzeciej kapsułki.

RPA jest jednym z krajów występowania duru brzusznego, natomiast w Polsce to choroba prawie niespotykana. Powszechność patogenów i znikoma odporność turystów zwiększają ryzyko infekcji z narastającą gorączką i dokuczliwymi dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, takimi jak zaparcia, wzdęcia czy ból brzucha. Dur brzuszny może prowadzić do uszkodzenia narządów wewnętrznych, warto więc rozważyć wykonanie szczepienia do RPA.

Cholera

Według ostatniego raportu ECDC, w RPA odnotowuje się przypadki cholery^[6]. To kolejna choroba brudnych rąk przenosząca się drogą pokarmową.

Przecinkowce cholery mogą wywoływać ostrą, wodnistą biegunkę i obfite wymioty jednak infekcje są dość rzadkie wśród podróżujących. Osoby planujące pobyt w regionach o niższych standardach higieniczno-sanitarnych mogą narazić się na zakażenie, toteż powinny skonsultować się z lekarzem w sprawie szczepienia przeciw cholerze. W TropicalMed dostępny jest preparat jednodawkowy lub podawany w 2-3 dawkach z tygodniowymi odstępami. Oba mają formę doustną.

Wirusowe zapalenie wątroby (żółtaczka)

Nazwa tej choroby mówi wiele o tym, co ją wywołuje i jakie ma konsekwencje. Wyróżnia się dwa typy tzw. żółtaczki: typu A (pokarmowa) i typu B (wszczepienna).

• WZW A przenosi się w ten sam sposób co tyfus (drogą pokarmową), toteż zasady profilaktyki są takie same – obejmują higienę i ostrożne dobieranie posiłków. Podobnie wygląda kwestia powszechności patogenów: dużo większa w RPA niż w Polsce (a więc niska odporność i duże ryzyko infekcji)^[7]. Dwudawkowe szczepienia (miesiąc 0 i 6-12) zapobiegają ostrej infekcji z bólem brzucha, nudnościami, zgagą, gorączką czy żółtaczką (zażółceniem śluzówek, skóry i oczu).
• WZW B w podróży przenosi się drogą krwi i płciową. Należy więc unikać kontaktu z płynami ustrojowymi potencjalnego nosiciela – m.in. dbać o zabezpieczenie podczas stosunków i nie dzielić się rzeczami osobistymi (np. maszynką do golenia). Infekcja jest naprawdę groźna, bo może być nie tylko objawowa (podobna do WZW A), ale także przewlekła, prowadząca do marskości czy raka wątroby. Wirus HBV występuje w RPA powszechniej^[8], toteż trzydawkowe szczepienie na WZW B (miesiąc 0-1-6) jest mocno zalecane przed podróżą.

Skojarzone szczepienia do RPA koszt: osoby urodzone przed 1994 rokiem, tj. niezaszczepione na WZW B według obowiązującego w Polsce kalendarza, powinny rozważyć preparat skojarzony. Chroni on zarówno przed żółtaczką wszczepienną, jak i pokarmową i jest dawkowany jak szczepionka przeciw WZW B. Pojedyncza dawka kosztuje 339 zł.

Wścieklizna 

To śmiertelna, wirusowa choroba będąca następstwem pogryzienia przez zainfekowane zwierzę. Występują one w RPA powszechnie (m.in. według WHO i CDC), co zwiększa ryzyko zakażenia^[9]. Wścieklizna u człowieka przebiega bardzo poważnie i kończy się zgonem nawet w ciągu kilku dni (forma mózgowa) lub paraliżem, śpiączką i w ostateczności śmiercią (forma porażenna).

Wprawdzie szczepienie na wściekliznę zapobiega chorobie nawet po ugryzieniu, jednak zważywszy na wysokie koszty leczenia w RPA, lepiej uodpornić się przed wyjazdem. Przyjęcie trzech dawek w dniach 0, 7 i 21 lub 28 jest ważne dla osób, które mogą mieć kontakt ze zwierzętami (np. na safari czy w parkach narodowych).

Meningokoki

RPA to jeden z najczęściej odwiedzanych krajów afrykańskich, co oznacza spore zagęszczenie ludzi w sezonie turystycznym. Meningokoki to bakterie rozprzestrzeniające się drogą kropelkową, a to oznacza zwiększone ryzyko zakażenia w obłożonych hotelach czy przy głównych atrakcjach RPA.

W przypadku planowania aktywności obejmujących przebywanie w tłumach ludzi warto rozważyć szczepienie na meningokoki w jednej lub 2-3 dawkach (w zależności od preparatu). Immunizacja zapobiega rozwojowi inwazyjnej choroby, która może wystąpić w obrębie układu nerwowego (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych) i/lub wywołać sepsę.

Szczepienia do RPA koszt – ile wyniesie mnie uodpornienie przed podróżą?

W zależności od specyfiki wycieczki, lekarz medycyny podróży zaleca immunizację na choroby zagrażające konkretnemu pacjentowi. Wszystkie wymienione w artykule szczepionki zalecane są dostępne w TropicalMed. Sprawdź cennik: szczepienia do RPA koszt. Trzeba pamiętać, że w ofercie podano stawki za pojedyncze dawki preparatu, a na każdej kolejnej wizycie przeprowadzana jest kwalifikacja lekarska, za którą należy zapłacić 70 zł. Dobrą alternatywą dla podróżnych chcących dbać o zdrowie są pakiety (np. Hotelowy czy Afryka Light).

Poza wytycznymi dotyczącymi immunizacji, ważna jest także świadomość zagrożeń chorobami, na które nie ma preparatów ochronnych. Profilaktykę jakich chorób występujących w RPA może zalecić lekarz?

Choroby w RPA, na które nie ma szczepień – jak im zapobiegać?

Bardzo ważna podczas wakacji w RPA jest ochrona przed ukąszeniami komarów, które przenoszą mnóstwo niebezpiecznych chorób, takich jak:

• śpiączka afrykańska,
• chikungunya,
  
• malaria.

RPA malaria: choroba zagraża głównie podróżującym do prowincji zlokalizowanych przy granicach z Zimbabwe i Mozambikiem (m.in. do Parku Narodowego Krugera). Sprawdź szczegóły w: profilaktyka malarii. 

Należy też pamiętać o stosowaniu moskitier i odpowiednim ubiorze – z długimi rękawami i nogawkami oraz kapeluszami z siatką na twarz. Apteczka podróżnego powinna być więc wyposażona w repelenty (środki odstraszające owady) oraz leki przeciwmalaryczne.

Komary to nie jedyne zagrożenie dla osób wybierających się do RPA – ludzie są tam bardzo często zakażeni wirusem HIV. Ogromna liczba nosicieli stanowi więc poważny problem. Kraj jest uznawany za jeden z najbardziej obciążonych pod względem HIV i AIDS^[10]. Profilaktyka w tym przypadku obejmuje m.in. unikanie niebezpiecznych praktyk seksualnych i dzielenia się rzeczami osobistymi (np. strzykawkami, maszynkami do golenia). W ten sam sposób (między innymi) można zapobiegać eboli, której ogniska także odnotowywano na terenie RPA.

Osoby planujące wyprawę na Mafadi lub inną wysoką górę, znajdującą się powyżej 2500 m n.p.m., powinni mieć świadomość ryzyka wystąpienia ostrej choroby górskiej (AMS). Aby tego uniknąć, trzeba zadbać o swoją kondycję przed wyjazdem, a na miejscu postarać się o stopniową wspinaczkę. Przed dużym nasłonecznieniem w górach (i nie tylko tam) chronią kremy z filtrem UV, okulary przeciwsłoneczne i zakrywająca ciało odzież.

Jak przygotować się do wyjazdu do RPA?

Pierwszą ważną kwestią dla podróżujących jest obowiązek wizowy. Chcąc uczyć się lub pracować w RPA, trzeba postarać się o wizę. Bez wizy można wyjechać w celach turystycznych na okres do 30 dni. Należy pamiętać o obowiązku okazania biletu powrotnego/w dalszą drogę podczas kontroli na granicy oraz o tym, że zaproszenie lub rezerwacja hotelowa również może być wymagana. Warto mieć ze sobą pełną dokumentację potwierdzającą cel pobytu.

Bardzo ważnym elementem jest też ubezpieczenie komunikacyjne, które jest w RPA obowiązkowe. Polisa zdrowotna nie jest wymagana, jednak bez tego skorzystanie ze świadczeń lekarskich bywa niemożliwe.

Jeśli chodzi o przygotowanie pod kątem zdrowia na wakacjach w RPA, najlepiej zgłosić się w tej sprawie do ośrodka medycyny podróży TropicalMed. Profilaktyka chorób zakaźnych wcale nie kończy się wraz z podróżą – obserwując niepokojące objawy po powrocie, należy niezwłocznie zgłosić je lekarzowi. Zwiększa to szanse na powrót do zdrowia i ogranicza ryzyko rozprzestrzeniania się infekcji wśród najbliższych.

Po szczepienia ochronne do RPA oraz niezbędne zalecenia przed i po podróży warto zgłosić się do TropicalMed. Czeka tam wykwalifikowany personel i szeroka oferta preparatów, a rejestracja na wizytę jest szybka i wygodna.

Serdecznie zapraszamy!

FAQ - często zadawane pytania

Czy do RPA potrzebne są szczepienia?

Lecąc do RPA z przesiadkami w krajach zagrożonych wirusem żółtej febry (np. w Etiopii), trzeba mieć ze sobą certyfikat szczepienia na tę chorobę. Poza tym warto zabrać ze sobą apteczkę podróżną z wyposażeniem dostosowanym do specyfiki podróży – np. z lekami przeciwmalarycznymi dla osób udających się do Parku Narodowego Krugera. Szczepienia RPA Kraków oraz zalecenia dotyczące pozostałych zasad profilaktyki chorób można otrzymać w TropicalMed.

Jakie szczepienia przed wyjazdem do RPA?

Poza obowiązkowym szczepieniem na żółtą febrę dla osób przybywających z obszarów ryzyka, warto rozważyć immunizację na inne choroby, które tam zagrażają. Są to dur brzuszny, WZW typu A i B oraz wścieklizna. Nie można też zapominać o szczepieniach rutynowych – m.in. dawkach przypominających na tężec, błonicę i krztusiec.

Czy wyjazd do RPA jest bezpieczny?

Wyjazd do RPA nie jest pozbawiony ryzyka, jednak przestrzegając zasad bezpieczeństwa, m.in. zachowując ostrożność w miejscach publicznych, można podróżować bez obaw. Zagrożenie w RPA stanowią też choroby, toteż trzeba pamiętać o szczepieniach i pozostałych metodach profilaktyki.

Gdzie i kiedy wykonać szczepienia RPA Kraków?

Na szczepienia do RPA w TropicalMed pod adresem Wrocławska 53D, 30-011 Kraków najlepiej zgłosić się od 6 do 8 tygodni przed planowaną datą wylotu. Pozwoli to na pełną immunizację według zalecanego schematu oraz solidne przygotowanie się do podróży. W przypadku ofert typu last-minute można zaplanować wizytę z mniejszym wyprzedzeniem.

Jak przygotować się do wizyty szczepiennej w TropicalMed?

Przed wizytą warto wygodnie się ubrać, ułatwiając tym samym podanie zastrzyku/ów. Jeśli jednak preparat jest doustny, należy pamiętać o powstrzymaniu się od jedzenia, picia i zażywania leków na godzinę przed wizytą. Przydatne będzie także przygotowanie dokumentu tożsamości oraz informacji o stanie zdrowia, alergiach i szczegółach planowanej podróży: trasie, terminie i charakterze wyjazdu do RPA.